De Nederlandse Staat neemt een belang in de luchtvaartcombinatie Air France-KLM. Het gaat om 12,68 procent, met een actuele waarde van 680 miljoen euro, laat minister Wopke Hoekstra (Financiën) dinsdagavond weten.

"We willen een succesvolle onderneming waar alle belangen worden vertegenwoordigd", zei Hoekstra tijdens een ingelaste persconferentie.

Volgens de bewindsman worden binnen de luchtvaartcombinatie steeds vaker belangrijke beslissingen genomen waar de Nederlandse overheid pas achteraf over werd geïnformeerd. KLM kreeg steeds minder vertegenwoordigers op belangrijke functies, waardoor er volgens Hoekstra minder evenwicht is.

"We willen aan tafel zitten en niet verrast worden", zei minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur), die eveneens bij de persconferentie aanwezig was. Daarmee doelt ze op onder meer de samenwerking met Delta Airlines en China Eastern Airlines.

De Franse staat heeft sinds de fusie van het Franse Air France en het Nederlandse KLM in 2003 altijd al een belang gehad. Op dit moment is dat 14 procent. Hoekstra wil het Nederlandse belang uiteindelijk uitbreiden tot dezelfde omvang.

Er wordt voor de aanschaf van de aandelen geld geleend op de kapitaalmarkt, daarmee loopt de staatsschuld op, er komt dus geen direct belastinggeld aan te pas. Aan de geplande rijksuitgaven verandert niets en de aankoop heeft ook geen effect op het begrotingssaldo.

Het is de vraag of de rentelasten in de toekomst zullen opwegen tegen de eventuele inkomsten via dividend (de winst op aandelen). De afgelopen jaren heeft Air France-KLM in ieder geval geen dividend uitgekeerd.

Schiphol en KLM 'cruciaal' voor Nederlandse economie

De internationale positie van Schiphol met KLM als homecarrier is volgens de bewindsman "cruciaal" voor de vestigingsplaats van Nederland.

Er wordt vanaf Schiphol op ruim driehonderd bestemmingen gevlogen. Bijna drie kwart van die vluchten wordt uitgevoerd door Air France-KLM of een van de partners van de luchtvaartcombinatie. Daarnaast zorgen Schiphol en KLM volgens het ministerie van Financiën direct en indirect voor ruim honderdduizend banen in Nederland.

De Nederlandse overheid bezit wel een kleine 6 procent aandelen KLM, en behoudt die ook, maar tot dinsdag dus niet van de luchtvaartcombinatie.

Al jaren veel onrust bij luchtvaartcombinatie

Er is de laatste weken wederom veel onrust rond Air France-KLM. Recent ging het om de herbenoeming van KLM-topman Pieter Elbers. De baas van het het Frans-Nederlandse luchtvaartconcern, Ben Smith, zou van hem af willen.

Elbers is inmiddels herbenoemd, maar de laatste jaren is duidelijk geworden dat de Fransen proberen zo veel mogelijk zeggenschap in handen te krijgen, met mogelijk banenverlies en een aftakeling van de internationale hubfunctie van Schiphol tot gevolg.

Tegelijkertijd draait de Nederlandse tak beter dan de Franse. Het afgelopen jaar werd de winst vooral door KLM verzorgd, in Parijs had men vooral moeite om tot goede cao-afspraken te komen, met dure stakingen tot gevolg.

"Dit is een extra slot op de deur en een evenwicht in de belangen", zei Hoekstra. Het kabinet is hier volgens de bewindsman al maanden mee bezig. Het daadwerkelijke kopen van aandelen Air France-KLM is vorige week woensdag begonnen.

Kabinet zet gesprekken met Frankrijk voort

Wat deze zet betekent voor de verstandhouding tussen de Nederlandse en Franse regering, is nog onduidelijk. Hoewel Hoekstra en premier Mark Rutte hun Franse ambtsgenoten dinsdagavond kort hebben ingelicht, kwam er nog geen reactie vanuit Parijs.

Hoekstra schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat het kabinet de gesprekken met Air France-KLM en de Franse staat de komende periode zal voortzetten.

Een luchtvaartconcern met een Nederlandse en Franse tak staat wat het kabinet betreft niet ter discussie. "Het doel is dus een concurrerende luchtvaartmaatschappij, waarbij recht wordt gedaan aan zowel de Nederlandse als de Franse belangen", aldus Hoekstra.