De rechter heeft geoordeeld: bezorgers van Deliveroo zijn geen zzp'ers, maar schijnzelfstandigen. De contracten zijn niet bespreekbaar, de tarieven zijn te laag, en de werkdagen zijn niet flexibel genoeg. Wat betekent dit oordeel voor andere platformbedrijven?

Weinig, vreest hoogleraar sociaal recht Willemijn Roozendaal van de Vrije Universiteit Amsterdam. "De discussie over de scheidslijn tussen werknemers en zelfstandigen speelt al jaren. Ook al spreekt de rechter zich duidelijk uit in deze zaak, het probleem blijft."

"Over een ander platform kan opnieuw de vraag worden gesteld: zijn mensen hier misschien wél zelfstandig ondernemer? Dan moet de rechter zich daar weer apart over buigen", legt Roozendaal uit. Dit komt doordat de bedrijven nooit exact dezelfde regelingen hebben.

“Bedrijven bedenken nu al constructies om nieuwe regels te omzeilen”
Martijn Arets, platformexpert

Platformexpert Martijn Arets denkt wel dat dit een moment is waarop vergelijkbare bedrijven actie gaan ondernemen. "Tot nu toe maken platformbedrijven gebruik van wat er kan binnen de wet, maar of hun constructies door de beugel kunnen is al langer onduidelijk. Door dergelijke uitspraken zal er toch iets moeten veranderen."

Mensen in dienst nemen bijvoorbeeld. "Dan gaat wel de prijs omhoog, en de flexibiliteit wordt minder. Bedrijven bedenken daarom nu al constructies om nieuwe regels te omzeilen. Uiteindelijk is het daarom de overheid die knopen moet doorhakken. Het belang van een bedrijfsmodel mag nooit boven het belang van de samenleving staan."

'Prikbord zonder verantwoordelijkheid'

Met Deliveroo vergelijkbare platformen, waaronder bijvoorbeeld ook Uber, Uber Eats en oppasplatform Charly Cares, beweren al vanaf van hun oprichting dat ze een neutrale rol innemen. "In deze discussie zeggen zij: we zijn een prikbord, en hebben verder geen verantwoordelijkheid", legt Arets uit. "Maar dat is onzin."

Volgens Arets moeten de platformen altijd een voorselectie maken, en de betaling loopt ook meestal via het platform. Dit maakt duidelijk dat ze niet slechts een prikbordfunctie hebben. "Ook maken ze gebruik van ondoorzichtige algoritmes, die de platformwerkers aan klussen koppelen, maar ze ook proberen te beïnvloeden in hun gedrag. Bijvoorbeeld door op drukke momenten de tarieven te verhogen."

“Vakbonden vragen hiermee: is een platform een werkgever?”
Martijn Arets, platformexpert

Arets ziet de zaken tegen Deliveroo als een toetsing van het zzp-model dat veel van deze bedrijven voeren. "Vakbonden vragen hiermee om duidelijkheid over de grote vraag: is een platform een werkgever? De rechter oordeelt dat zo'n bedrijf wel degelijk die rol kan hebben."

'Individuele zaak' van Sytze Ferwerda

Toch won Deliveroo halverwege 2018 nog een zaak die fietskoerier Sytze Ferwerda tegen het bedrijf had aangespannen. Hij was niet ten onrechte in een zzp-verband terechtgekomen, oordeelde de rechter toen. Wat is er nu anders?

Arets: "Dat ging om een individu: een jongen die zelf zijn handtekening zette, en toen in opstand kwam. De recente rechtszaken zijn breder."

Roozendaal denkt ook dat de nieuwe zaken anders zijn bekeken. "Het zou niet uit moeten maken, maar vermoedelijk kijken de rechters door de aanklacht van FNV abstracter naar de zaak."