Belastingambtenaren zouden cijfers hebben moeten manipuleren, omdat anders zou blijken dat het afgesproken aantal extra controles niet was gehaald.

De Belastingdienst beloofde vorig jaar elfduizend extra boekenonderzoeken te doen. Maar omdat er te weinig mensen bij de fiscus werken, heeft volgens de bronnen een fors deel daarvan helemaal niet plaatsgevonden. Het kabinet had vorig jaar juist 157 miljoen euro extra voor de fiscus vrijgemaakt, onder meer voor die extra controles.

Directeur-generaal van de Belastingdienst Peter Veld bezweert in het programma dat eventuele misleiding in elk geval geen beleid is geweest en "niet op grote schaal" heeft plaatsgevonden. "Als dat voorgekomen is, is dat vervelend. Dan ben ik het daar niet mee eens."

De Algemene Rekenkamer, die de inkomsten en uitgaven van het Rijk controleert, weet niets van deze specifieke praktijken bij de Belastingdienst. Collegelid Kees Vendrik zegt tegen Zembla dat de informatie van de klokkenluiders zal worden meegenomen in het jaarlijkse onderzoek van de rekenkamer naar de fiscus. Dat onderzoek komt in mei uit.

Vakbonden en medewerkers klagen al maanden over de veel te hoge werkdruk bij de Belastingdienst. Die is het gevolg van een reeks reorganisaties, denkt onder meer vakbond Abvakabo FNV. De bond vindt dat het personeel het werk hierdoor niet meer naar behoren kan doen, waardoor de schatkist miljarden aan belastinginkomsten misloopt.

Volgens staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) kan de Tweede Kamer niet verkeerd zijn ingelicht over extra controles van de Belastingdienst.

Op die controles was toezicht door de Auditdienst van het Rijk. Als er iets mis was, trok zij aan de bel. De controles waarop de Auditdienst kritiek had, zijn niet aan de Tweede Kamer gerapporteerd.

Staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) heeft dat donderdag gezegd in reactie op berichtgeving van het tv-programma Zembla. Volgens Zembla heeft een deel van de boekenonderzoeken die de Belastingdienst vorig jaar zou hebben uitgevoerd om het toezicht te intensiveren, in werkelijkheid niet plaatsgevonden. Ambtenaren zouden verplicht zijn geweest te knoeien met het computersysteem om dat te verbloemen.

Wiebes, die de uitzending van Zembla nog niet gezien heeft, zegt niet te kunnen uitsluiten dat er soms dingen misgaan bij de Belastingdienst. Hij wijst erop dat hier 30.000 mensen werken.

Ook eerder stapten ambtenaren van de Belastingdienst naar media of naar de vakbond Abvakabo FNV om misstanden aan te klagen. In 2012 stelde Abvakabo dat door falende controles van de fiscus de schatkist miljarden zou mislopen.

De Kamer vroeg donderdag om opheldering over de bevindingen van Zembla.