
'We hebben geen ongelijkheidsprobleem'
Dat schrijft oud-minister en econoom Willem Vermeend in een nieuwe boek Arm&Rijk in Nederland, een reactie op het boek van Piketty en de roep van links voor hogere belastingen.
In een interview met NU.nl legt hij uit zeker respect te hebben voor het onderzoek dat Piketty heeft gedaan naar inkomensverschillen in het verleden.
Maar Vermeend kan zich niet vinden in de boodschap dat in de toekomst ook meer ongelijkheid zal ontstaan en dat er hogere belastingen nodig zijn om deze ongelijkheid tegen te gaan.
Thomas Piketty verwierf begin dit jaar veel bekendheid met zijn boek Capital in the Twenty First Century. In het boek presenteerde hij data over inkomen en vermogen in onder andere Frankrijk die teruggaan tot de 18e eeuw.
Vermogensconcentratie
Volgens de econoom zou uit de gegevens blijken dat er opnieuw een trend naar vermogensconcentratie aan het ontstaan is. Doordat het rendement op kapitaal hoger is dan de groei van de economie zou relatief steeds meer inkomen bij mensen met een groot vermogen belanden en zou er dus een grotere ongelijkheid ontstaan. Piketty kreeg vooral applaus vanuit linkse kringen voor zijn onderzoek.
Vermeend verwijt de Franse econoom vooral een foute visie op de toekomst te hebben. Piketty voorspelt een terugkeer naar een rentenierssamenleving zoals in de negentiende eeuw, maar Vermeend denkt hier anders over.
"Hij kijkt vooral naar het verleden. De rentenierssamenleving komt niet meer terug. De echt vermogende mensen worden ondernemers. Dat zijn mensen die met nul euro beginnen en iets opbouwen. Denk aan ondernemers in onroerend goed of internet."
Politiek
Vermeend is ook kritisch op de aanbevelingen van Piketty. Hoge belastingen zijn, volgens de Nederlandse econoom, schadelijk. "Het is eigenlijk een politiek boek. Pikkety is actief aanhanger van de socialistische partij in Frankrijk. Het land staat ook niet bekend om bruisend ondernemerschap."
Ook is er in Nederland helemaal geen sprake van ongelijkheid, vindt Vermeend. De belastingdruk is bijvoorbeeld relatief hoog in Nederland, na Zweden de hoogste ter wereld, en inkomens zijn internationaal gezien erg genivelleerd. "We hebben helemaal geen ongelijkheidsprobleem."
Vermeend ergert zich dan ook aan "linkse" partijen die de bevindingen van de Franse econoom aanhalen om de noodzaak van hogere belastingen te benadrukken. Dat is ook de reden voor het boek dat hij nu presenteert.
"Ik was helemaal verbaasd. Ik heb het idee dat ze het helemaal niet hadden gelezen. Er staat bijvoorbeeld ook helemaal niks in over Nederland."
Topinkomens
Om eventueel ongelijkheid te bestrijden, zijn hoge belastingen onzin, aldus Vermeend. Hij pleit onder meer voor een onderwijssysteem dat beter is afgestemd op de eisen van de toekomst. Hij is zelf vooral een aanhanger van de disruptieve effecten die technologie kan hebben. "Op alle niveaus gaat technologie de dienst uitmaken."
Een andere pijler die volgens Vermeend van belang is, is het openbaar maken van topinkomens. Ook moeten er meer plannen komen om medewerkers binnen bedrijven mee te laten delen in de winst. "De ervaring leert dat je het inkomen dan nivelleert."
"De fundamenten van ons belastingstelsel zijn gemaakt in de jaren zestig en de jaren zeventig. Toen had je een economie die gesloten was. Links doet net alsof we nog steeds een gesloten economie hebben, maar we hebben nu een open economie. Vooral door de digitalisering. Men zit in het verleden."