De Chinese autoriteiten hopen dat de Winterspelen de bevolking ertoe aanzetten zelf ook wintersporten te gaan beoefenen in nieuwe skiresorts. De Chinese leider Xi Jinping stelde als doel dat 300 miljoen Chinezen de ski's moesten gaan onderbinden. Volgens staatspersbureau Xinhua is dat doel inmiddels ruim gehaald: het meldde half januari dat maar liefst 346 miljoen Chinezen de afgelopen jaren op wintersport zijn gegaan.

Op filmpjes van de Chinese staatstelevisie is te zien hoe toeristen van hellingen af zoeven in de buurt van het bergstadje Koktokay. "Het seizoen duurt hier van oktober tot juni", zegt een plaatselijke hoogwaardigheidsbekleder.

Het schilderachtige Koktokay is ook de plaats waar Erbaqyt Otarbai werd gemarteld in het plaatselijke politiebureau, zo vertelde hij het tijdschrift The New Yorker. Otarbai is een Chinees staatsburger, maar behoort tot de Kazachse minderheid.

De reden voor Otarbais arrestatie? Op zijn telefoon had hij WhatsApp; in China verboden, maar toegestaan in Kazachstan, waar Otarbai woont. Wat het in de ogen van de Chinese politie erger maakte, was dat hij filmpjes had ontvangen met instructies over hoe hij als moslim moest bidden.

De politie zette hem in een zogenoemde 'tijgerstoel', met zijn voeten en handen in ketenen. Dat is in China een gebruikelijke martelmethode, zegt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. Gevangenen worden uren en soms dagen vastgezet, zonder slaap.

Otarbai bracht drie maanden door in een politiecel en werd daarna overgeplaatst naar een concentratiekamp, waar hij een jaar en drie maanden lang werd 'heropgevoed'. Inmiddels is hij herenigd met zijn familie in Kazachstan.

Ook in Altay is een groot wintersportgebied ontwikkeld ("afgelegen, mooi, spectaculair"). Het ligt in het uiterste noorden van China, aan de grens met Kazachstan, Mongolië en Rusland. Ook hier zijn mensen opgepakt en in kampen opgesloten, zoals Kairat Samarkan. Ook hij behoort tot de Kazachse minderheid in China. Hij woont in buurland Kazachstan, was naar Altay gereisd om zijn huis te verkopen en belandde voor vier maanden in een kamp, vertelde hij aan Reuters.

China zal naar verwachting uitgroeien tot de grootste wintersportmarkt ter wereld. Onlangs werd in Peking de Alpitec-beurs gehouden, waar bedrijven uit onder meer Oostenrijk, Canada, Frankrijk en Zweden aanwezig waren. Nederlandse bedrijven ontbraken.

Half januari sprak de BBC met een vertegenwoordiger van het snowboardmerk Burton, dat ook in Nederland op grote schaal wordt verkocht. Burton heeft een winkel geopend in Altay.

"We kunnen twee dingen doen: ons terugtrekken uit Altay of proberen te begrijpen wat er in Xinjiang gebeurt", zei Craig Smith van Burton. De verhalen over martelingen en concentratiekampen liet hij voor wat ze waren, omdat hij "er toch niets aan kon veranderen". Smith: "Ik ben geen politicus, dit soort dingen heb ik niet bestudeerd."

Burton is niet het enige bedrijf dat zich in Xinjiang heeft gevestigd, ondanks alle berichten over concentratiekampen en mensenrechtenschendingen. Volkswagen heeft er een fabriek en Tesla opende er onlangs een showroom, wat leidde tot veel kritiek.

Hieronder de eerdere delen van de serie De andere kant van de medaille.