NUcheckt: Westen stuurt (nog altijd) geen militairen om te vechten in Oekraïne
Dat het Kremlin niet vies is van feiten verdraaien, was voor de oorlog in Oekraïne al duidelijk. Sinds de invasie is de propaganda en censuur in Rusland nog verder toegenomen. Dat concludeerde onder andere de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) al.
In zijn recentste toespraak maakte Poetin bekend meer Russische troepen naar Oekraïne te sturen. Hij rechtvaardigde dat besluit met de bewering dat de "agressieve westerse elites" Rusland willen "verzwakken, verdelen en uiteindelijk vernietigen".
Poetin beschuldigt het Westen, en dan met name de NAVO, ervan "nieuwe bendes van buitenlandse huurmoordenaars, nationalisten en door hen zelf getrainde militairen" naar Oekraïne te sturen. Volgens de Russische president staan de Oekraïense militairen "in feite onder het bevel van westerse leiders".
Wie bedoelt Poetin met 'het Westen'?
- Het Westen (ook wel de westerse wereld) is een relatief vage term. Welke landen erbij horen, hangt af van de context.
- De term verwijst over het algemeen naar rijke, ontwikkelde landen met een democratie als staatsvorm. Die liggen meestal op het westelijk halfrond.
- In veruit de meeste gevallen horen in ieder geval (West-)Europa en de Verenigde Staten bij het Westen.
- Inmiddels worden landen als Australië en Nieuw-Zeeland ook vaak tot het Westen gerekend. Ze liggen niet op het westelijk halfrond, maar trekken veel op met landen die daar wel liggen.
- Ook internationale organisaties, zoals de NAVO en de EU, worden als onderdelen van het Westen gezien.
Staatstelevisie heeft het ten onrechte over 'voornamelijk NAVO-troepen'
De Russische staatstelevisie gaat nog een stap verder dan de president. Een presentator van de politieke talkshow Vremya Pokazhet (Russisch voor 'De tijd zal het leren') stelde vorige week nog dat "het voornamelijk NAVO-troepen zijn die daar (in Oekraïne, red.) vechten".
Op sociale media duikt af en toe het gerucht op dat de NAVO in het geheim troepen naar Oekraïne stuurt. Op YouTube en Facebook verschijnen video's met titels als Poetin zit klem! Tienduizend NAVO-troepen in Oekraïne. Veel van die video's zijn inmiddels ontkracht en verwijderd.
NAVO stuurt geen troepen naar Oekraïne, maar wel wapens
Op 24 februari, de dag van de Russische inval in Oekraïne, zei NAVO-baas Jens Stoltenberg al dat de organisatie geen militairen naar Oekraïne zou sturen. Die boodschap heeft hij sindsdien meerdere keren herhaald. En de Amerikaanse president Joe Biden, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en onze eigen premier Mark Rutte zeiden hetzelfde.
Tot op heden heeft geen enkele NAVO-lidstaat troepen naar Oekraïne gestuurd. De reden daarvoor is simpel: Oekraïne is geen lid van de NAVO. Artikel 5 van het verdrag schrijft voor dat een aanval op één lidstaat een aanval op alle lidstaten is. Maar een aanval op Oekraïne is dat dus niet en dus hoeft de NAVO militair niet in te grijpen. Bovendien wil de NAVO voorkomen dat de lidstaten in een (kern)oorlog met Rusland verwikkeld raken.
De NAVO heeft wel troepen gestuurd naar lidstaten die aan Rusland en Oekraïne grenzen. Dat deed de organisatie al voordat Rusland Oekraïne binnenviel. In Polen, Hongarije, Slowakije, Roemenië, Bulgarije, Estland, Letland en Litouwen schaalde de NAVO op om Rusland af te schrikken. Naar schatting zijn er nu 40.000 NAVO-militairen in de Oost-Europese lidstaten. Nog eens 300.000 staan paraat om snel daarheen te gaan als dat nodig is.
Westen voorziet Oekraïne van steeds meer en zwaardere wapens
Naarmate de oorlog voortduurde, gaf het Westen steeds meer en zwaardere wapens aan Oekraïne. Vooral de Amerikanen ondersteunen Oekraïne met militaire middelen, zoals geavanceerde raketten. Donderdag werd bekend dat de Europese Unie overweegt meer wapens naar het land te sturen.
Landen als Nederland en het Verenigd Koninkrijk trainen inmiddels ook Oekraïense militairen. Dat doen ze op hun eigen grondgebied, waarna de militairen terugkeren naar hun thuisland. De legers van de westerse landen zetten zelf geen voet op Oekraïens of Russisch grondgebied.
2:13Oekraïne wil meer geavanceerde wapens, maar krijgt het deze wel?
Buitenlanders vechten op eigen houtje in Oekraïne
Dat het Westen geen troepen naar Oekraïne stuurt, betekent niet dat er geen westerlingen in het land zijn. Er zijn buitenlanders, vaak oud-militairen, die meevechten met de Oekraïense troepen. Maar zij doen dat op eigen houtje, zonder dat ze het land waar ze vandaan komen officieel vertegenwoordigen.
Een bekend voorbeeld is de Amerikaan Malcolm Nance. Hij werkte naar eigen zeggen 36 jaar bij de Amerikaanse inlichtingendiensten, maar voegde zich in april bij het Oekraïense vreemdelingenlegioen. Sindsdien deelt Nance veel beelden vanaf het front. Op Twitter heeft hij inmiddels meer dan een miljoen volgers, dus van een "geheime operatie" is bepaald geen sprake. Toch gebruiken Russische staatsmedia zijn posts regelmatig als zogenaamd bewijs dat de Amerikanen toch troepen hebben gestuurd.
Aiden Aslin en Shaun Pinner zijn andere bekende westerlingen die in Oekraïne vochten. De twee Britten zijn vrijwillig naar Oekraïne getrokken om mee te vechten, maar zijn gevangengenomen door de Russen. In de pro-Russische 'Volksrepubliek Donetsk' zijn ze in juni veroordeeld tot de doodstraf. Maar woensdag zijn ze vrijgelaten na bemiddeling van Saoedi-Arabië.
Er zijn ook Nederlanders afgereisd naar Oekraïne. Een 27-jarige Nederlander die met het Oekraïense vreemdelingenlegioen meevocht, kwam onlangs om het leven. In mei overleed ook een Nederlander aan het front in Oekraïne. Het ging om een 55-jarige man die vrijwillig in het Oekraïense vreemdelingenlegioen meevocht tegen Rusland.
Het is onduidelijk hoeveel Nederlanders momenteel meevechten in de oorlog met Rusland. "Nederlanders melden zich in principe niet bij het ministerie, dus we hebben daar geen overzicht van", liet een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken weten.
Conclusie
Er zijn geen westerse troepen die vechten in Oekraïne. Russische propagandakanalen beschuldigen de NAVO van het sturen van troepen, maar daar is geen sprake van. Ook westerse landen zelf hebben geen militairen naar Oekraïne gestuurd. De militaire steun van het Westen aan Oekraïne bestaat uit het leveren van wapens en trainen van Oekraïense soldaten.
Wel zijn er westerlingen die in Oekraïne meevechten tegen de Russen. Maar zij zijn daar op persoonlijke titel en zijn dus geen militairen die hun eigen land vertegenwoordigen. Toch vormt hun aanwezigheid voor Poetin, het Kremlin en de Russische staatsmedia vaak een aanleiding om te beweren dat er westerse troepen in Oekraïne zijn.
