NUcheckt controleert berichten op hun betrouwbaarheid. Dit keer kijken we naar geruchten dat coronavaccinatie invloed zou hebben op de vruchtbaarheid. Hier is geen enkel bewijs voor.

Op ons reactieplatform NUjij maken meerdere lezers zich zorgen over de invloed van coronavaccins op de vruchtbaarheid. Daarnaast gaan op Facebook en Twitter al zeker sinds eind november geruchten rond dat vaccins vrouwen onvruchtbaar zouden maken.

Deze geruchten kloppen volgens het RIVM niet; vaccinatie heeft volgens het instituut geen invloed op de vruchtbaarheid. Verschillende andere experts beamen dat er geen bewijs is dat de coronavaccins invloed zouden hebben op de vruchtbaarheid.

Waarom sommigen denken dat vaccins vrouwen onvruchtbaar maken

NUcheckt ziet één onjuiste theorie over onvruchtbaarheid en coronavaccinatie opvallend vaak terugkomen. Deze theorie wordt onder andere via de website van Viruswaarheid verspreid en gaat als volgt: met vaccinatie train je het immuunsysteem. Dit zorgt ervoor dat het coronavirus snel onschadelijk wordt gemaakt, als je hier een keer mee in aanraking komt. De huidige coronavaccins richten zich bij de training van het immuunsysteem op een specifiek onderdeel van het coronavirus: het spike-eiwit.

Tot zover klopt het verhaal. Wat echter niet klopt, is dat volgens deze theorie het spike-eiwit van het coronavirus grote overeenkomsten vertoont met een eiwit dat in de placenta voorkomt. Vanwege deze overeenkomsten zou je immuunsysteem na vaccinatie niet alleen het coronavirus, maar ook dit eiwit in de placenta aanvallen. Dit zou dan voor onvruchtbaarheid zorgen, maar dat klopt dus niet.

Waarom klopt dit niet?

Immunoloog Marjolein van Egmond (Amsterdam UMC), legt uit waarom dit niet klopt: "Er zijn wel kleine overeenkomsten tussen het spike-eiwit van het coronavirus en dat eiwit dat in de placenta zit, maar veel te weinig om het immuunsysteem in de war te laten raken. Als je er een ander willekeurig eiwit naast legt, collageen bijvoorbeeld, vind je vergelijkbare kleine overeenkomsten." Je huid, tanden en botten bestaan grotendeels uit collageen. Je zou het dus heel snel merken als je immuunsysteem dit door vaccinatie aanvalt, dat is niet het geval.

Volgens van Egmond is bij de coronavaccins uitgebreid bekeken of er gevaarlijke overlap is tussen eiwitten in het lichaam en het spike-eiwit waartegen via vaccinatie afweer wordt opgebouwd. "En die overlap is er gewoon niet."

De bestanddelen van het vaccin zelf blijven maar heel kort in het lichaam. Eerder legde Rogier Sanders, hoogleraar Virologie aan de Universiteit van Amsterdam, aan NU.nl uit dat het maximaal een paar weken duurt voordat het vaccin in het lichaam volledig afgebroken is. Eventuele bijwerkingen worden dan ook vooral kort na vaccinatie verwacht, wanneer het vaccin bezig is een reactie van je immuunsysteem op te wekken. Bijwerkingen op langere termijn zijn niet geheel uit te sluiten, maar zijn - als ze al voorkomen - waarschijnlijk erg zeldzaam. In dit artikel lees je hier meer over.

Coronavaccinatie en zwangerschap

Er is kortom geen enkel bewijs dat coronavaccinatie invloed heeft op de vruchtbaarheid. Vrouwen die zeer binnenkort zwanger denken te worden, wordt wel aangeraden om eerst met hun arts te overleggen voor ze zich laten vaccineren. Volgens Van Egmond is de reden voor dit advies dat tot nu toe weinig zwangere vrouwen deelnamen aan onderzoek naar het vaccin en dat er daarom, voor de zekerheid, extra voorzichtigheid in acht wordt genomen bij het vaccineren van zwangere of bijna zwangere vrouwen.

Dit is volgens Van Egmond heel gebruikelijk. "Bij de eerste grote studies naar vaccins en geneesmiddelen zitten eigenlijk nooit zwangere vrouwen, en daarom wordt in de bijsluiter standaard vermeld dat het niet geschikt is voor zwangere vrouwen totdat er meer onderzoeksgegevens beschikbaar komen."

Er zijn volgens van Egmond geen aanwijzingen dat de coronavaccins daadwerkelijk invloed hebben op de zwangerschap. Ze vertelt dat bijvoorbeeld bij ratten is gekeken of een hoge dosis van het Pfizer-vaccin invloed had op zwangerschap. Dit bleek niet het geval: het vaccin activeerde het immuunsysteem van de ratten, maar had geen invloed op de vruchtbaarheid, de dracht of de nakomelingen.

Van Egmond vertelt dat er daarnaast in de Verenigde Staten al tienduizenden zwangere vrouwen zijn ingeënt met de vaccins van Moderna en Pfizer. "Daar zijn absoluut geen gekke bijwerkingen naar boven gekomen." In de VS wordt zwangere vrouwen niet afgeraden om zich te laten vaccineren, maar wordt wel aanbevolen om eerst met een arts te overleggen.

Pfizer maakte donderdag bekend dat het is begonnen met een nieuw vaccinonderzoek waaraan ongeveer vierduizend zwangere vrouwen zullen deelnemen.

Eerder besprak NUcheckt in dit overzicht al kort deze beweringen en andere onwaarheden over coronavaccins. Zie je zelf een bericht langskomen waarvan je de juistheid betwijfelt? Tip ons dan door een mail te sturen naar factcheck@nu.nl.