NUcheckt kreeg de afgelopen weken meerdere mails waarin wordt gesteld dat artsen onder druk worden gezet om COVID-19 als doodsoorzaak te noemen, ook als iemand aan iets anders dan COVID-19 is overleden. Deze berichten zijn afkomstig uit de VS en ongefundeerd.

In Nederland en de VS wordt in de officiële cijfers het aantal mensen dat overlijdt aan de gevolgen van het coronavirus waarschijnlijk juist onderschat.

Het bericht dat artsen onder druk worden gezet om COVID-19 als doodsoorzaak te noteren, is ontstaan nadat op 9 april een senator in de Amerikaanse staat Minnesota stelde dat ziekenhuizen extra geld krijgen voor een patiënt met COVID-19. De senator suggereerde toen dat ziekenhuizen om deze reden artsen onder druk zetten om vaker de diagnose COVID-19 te stellen.

De Amerikaanse factchecker Politifact ontdekte dat sinds 27 maart een ziekenhuis inderdaad 20 procent meer vergoed krijgt voor een patiënt met COVID-19 dan voor een patiënt met aan een vergelijkbare luchtwegziekte. Maar, dit geldt alleen wanneer de patiënt is verzekerd via Medicare, de nationale zorgverzekering in de VS. Ziekenhuizen krijgen meer voor deze COVID-19-patiënten, vanwege de maatregelen die een ziekenhuis moet treffen voor het veilig behandelen van COVID-19-patiënten en de impact die COVID-19 heeft op de reguliere zorg.

Er is volgens Politifact op dit moment geen bewijs dat artsen in de VS onder druk worden gezet om vaker de diagnose COVID-19 te stellen. Er zijn, op basis van cijfers over oversterfte, aanwijzingen dat het aantal COVID-19-gevallen in de VS juist wordt onderschat.

De zorg in Nederland is totaal anders gefinancierd dan in de VS. Ziekenhuizen in Nederland maken aan het begin van het jaar met zorgverzekeraars afspraken over de zorg die ze naar verwachting gaan leveren, en krijgen door het jaar heen uitbetaald. Als ze de afgesproken zorg om wat voor reden dan ook niet kunnen leveren, dan lopen de ziekenhuizen inkomsten mis.

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen schreef daarom eerder deze maand in een brief aan de Tweede Kamer dat veel ziekenhuizen nu financieel in de knel komen, omdat zij veel minder planbare zorg hebben kunnen leveren, terwijl ze wel extra kosten moesten maken vanwege het coronavirus. Nederlandse ziekenhuizen hebben dus geen baat bij de coronacrisis.

Bovendien hebben Nederlandse huisartsen juist geklaagd dat in de dagelijkse RIVM-cijfers sprake is van onderrapportage. In deze cijfers zijn namelijk alleen patiënten opgenomen die getest zijn op het coronavirus. Als iemand die niet is getest vermoedelijk overlijdt aan de gevolgen van COVID-19, dan is dit niet terug te zien in de cijfers van het RIVM.

Het is om deze reden ook nog niet bekend hoeveel mensen in Nederland in de afgelopen maanden zijn overleden aan de gevolgen van het coronavirus. Oversterftecijfers van het CBS laten wel zien dat er sinds de uitbraak van het coronavirus een stuk meer mensen zijn overleden dan normaal.

Het CBS komt later met de doodsoorzaakstatistieken, waarin te zien zal zijn waar mensen aan zijn overleden. Volgens de richtlijn van het CBS wordt COVID-19 vermeld als doodsoorzaak, wanneer COVID-19 de dood tot gevolg had, wanneer COVID-19 vermoedelijk de dood tot gevolg had en wanneer COVID-19 aan het overlijden heeft bijgedragen.

Voorbeeld ingevuld formulier doodsoorzaak COVID-19 (bron: CBS)

Heb jij een bericht of bewering gezien waarvan je de juistheid betwijfelt? Mail naar factcheck@nu.nl en dan gaan wij ermee aan de slag.