De Facebookpagina Miss Natural Lifestyle, een pagina met zeventienduizend vind-ik-leuks, schreef op 17 januari dat nieuw wetenschappelijk onderzoek het HPV-vaccin linkt aan toenemende onvruchtbaarheid.

Vorig jaar werden vergelijkbare berichten al honderden keren gedeeld op Facebook. Het onderzoek waar deze berichten naar verwijzen blijkt alleen helemaal geen verband te hebben gevonden tussen onvruchtbaarheid en het HPV-vaccin.

Berichten over het HPV-vaccin en onvruchtbaarheid.

Het HPV-vaccin wordt in Nederland aangeboden aan meisjes van twaalf en dertien jaar om hen tegen de virussen te beschermen die een groot gedeelte van de gevallen van baarmoederhalskanker veroorzaken.

Het onderzoek waar de berichten op Facebook over gaan is op 11 juni 2018 gepubliceerd. Het is op 10 december 2019 door het wetenschappelijke tijdschrift waarin het stond weer teruggetrokken, omdat in de "statistische analyse en de interpretatie van de gegevens serieuze fouten zijn gevonden".

De auteur van het artikel is de econoom Gayle DeLong. In haar onderzoek bekeek ze of vrouwen die gevaccineerd zijn tegen HPV vaker kinderloos zijn. DeLong schrijft dat er aanwijzingen zijn dat het HPV-vaccin de kans op vroeg in de overgang komen vergroot, en zo de kans op onvruchtbaarheid vergroot.

Voor haar onderzoek bekeek ze de gegevens van zevenhonderd vrouwen die eerder meegedaan hadden aan een onderzoek naar gezondheid en voeding. Van deze zevenhonderd vrouwen hadden 118 vrouwen het HPV-vaccin gehad. De vrouwen waren op het moment dat ze de vragenlijst invulden tussen de 25 en 29 jaar oud.

DeLong keek of de vrouwen op het moment dat ze de vragenlijst invulden minstens één keer zwanger waren geweest. Vrouwen die de HPV-vaccinatie hadden ontvangen bleken vaker nog nooit zwanger te zijn geweest, dan vrouwen die de vaccinatie niet hadden ontvangen.

Er zijn meerdere redenen waarom je op basis hiervan niet kan concluderen dat het HPV-vaccin voor onvruchtbaarheid zorgt. Een belangrijke reden, die onder anderen door microbioloog Elisabeth Bik is aangehaald, is dat wanneer je alleen kijkt naar de leeftijdsgroep 25-29, je veel vrouwen in je onderzoek meeneemt die wel vruchtbaar zijn, maar die hun eerste kind na hun dertigste krijgen of die helemaal nooit zwanger willen worden.

Er is niet onderzocht of de ondervraagde vrouwen ooit zwanger probeerden te raken en er is in het onderzoek geen rekening gehouden met anticonceptiegebruik. Bovendien, zo benadrukt Bik, waren in dit onderzoek de vrouwen die het HPV-vaccin hadden ontvangen vaker hogeropgeleid. We weten dat hogeropgeleide vrouwen gemiddeld later kinderen krijgen.

Het is dus waarschijnlijk dat de vrouwen die het HPV-vaccin hadden ontvangen vaker op het moment dat ze de enquête invulden nóg niet zwanger waren geweest. Er is geen enkel bewijs dat deze vrouwen ook vaker onvruchtbaar waren.

Er is in 2018 wel gedegen onderzoek verschenen naar het HPV-vaccin en vroege overgang. In dit Amerikaanse onderzoek, waarin de gegevens van bijna 200.000 meisjes en jonge vrouwen werden onderzocht, werd geen verband gevonden tussen vroege overgang en HPV-vaccinatie.

Gynaecoloog Nienke van Trommel van het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis vertelde eerder aan NU.nl dat het wetenschappelijk bewezen is dat het HPV-vaccin tegen voorstadia van baarmoederhalskanker beschermt, terwijl er in geen enkel goed uitgevoerd onderzoek een verband is gevonden tussen het vaccin en ernstige bijwerkingen.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) schrijft dat je niet onvruchtbaar kan worden van het HPV-vaccin. "Het vaccin bevat geen stoffen die invloed hebben op je voortplantingsorganen en kunnen dus geen onvruchtbaarheid veroorzaken."