NU.nl checkt dagelijks berichten op betrouwbaarheid. Bewering: "Fins onderzoek toonde aan dat de mens vrijwel geen invloed heeft op het klimaat."

Oordeel: onwaar

Websites als Worldunity, Fenixx en Ninefornews meldden in juli dat Finse wetenschappers zouden hebben aangetoond dat de mens vrijwel niet bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Het onderzoek waar in deze stukken naar wordt verwezen, zit echter volgens experts vol fouten.

Waar komt het vandaan?

Het merendeel van de Nederlandse berichten over dit onderwerp lijkt gebaseerd op een stuk van het Russische staatsmedium RT, dat op 12 juli is gepubliceerd. De bron van dit artikel is een onderzoek van twee Finse wetenschappers, dat op 29 juni is geüpload.

Het onderzoek verscheen niet in een wetenschappelijk tijdschrift, waar vóór publicatie andere wetenschappers eerst het artikel controleren, maar op Arxiv. Dit is een website waar wetenschappers normaal gesproken artikelen plaatsen voordat ze worden gepubliceerd.

De auteurs van het Finse onderzoek naar klimaatverandering zijn Jyrki Kauppinen, gepensioneerd hoogleraar Natuurkunde aan de Turku Universiteit, en Pekka Malmi, universitair docent binnen de faculteit Natuurkunde aan dezelfde universiteit.

Wat wordt er beweerd?

In het Finse artikel wordt niet ontkend dat het warmer is geworden op aarde, maar volgens de onderzoekers is de mens hier geen betekenisvolle oorzaak van. Om een alternatieve verklaring te geven voor klimaatverandering analyseerde de onderzoekers weergegevens.

Hieruit bleek dat er een verband is tussen lage bewolking en de temperatuur: minder lage bewolking hangt samen met een hogere temperatuur. Er staat in het onderzoek niet waar de gebruikte gegevens over lage bewolking vandaan komen en wat lage bewolking precies inhoudt.

Omdat er in de afgelopen jaren minder lage bewolking was, zou het wereldwijd warmer zijn geworden. De rol van door de mens veroorzaakte CO2 bij de opwarming van de aarde is volgens de onderzoekers verwaarloosbaar. Er wordt in het artikel geen verklaring gegeven voor de afname van de lage bewolking.

Waarom klopt het niet?

Het ontbreken van deze onderbouwing is vreemd, want doordat we niet weten waarom de lage bewolking afnam, is het op basis van de gebruikte gegevens theoretisch gezien ook mogelijk dat juist de temperatuurstijging voor de afname van de lage bewolking zorgde.

De onderzoekers stelden alleen vast dat lage bewolking en temperatuur samenhangen. Of er een oorzaak-gevolgrelatie is, en hoe deze dan zou werken, is op basis van de geanalyseerde gegevens niet te zeggen.

Ook Bart Verheggen, docent aard- en klimaatwetenschappen aan Amsterdam University College, valt het op dat er in het artikel geen poging is om te onderbouwen dat lage bewolking de opwarming van de aarde veroorzaakt. "De auteurs zeggen niets over wat dan de oorzaak is van de afnemende lage bewolking. Het is niet plausibel dat dat 'zomaar vanzelf' verandert. We weten wel dat temperatuur bewolking beïnvloedt."

"Hoe bewolking precies wordt beïnvloed door temperatuurstijging, weten we nog niet. Maar het is waarschijnlijk dat de manier waarop de bewolking verandert door temperatuurstijging, de opwarming van de aarde verder versterkt."

Nog meer fouten

Experts vertelden daarnaast aan klimaatfactchecksite Climate Feedback dat andere onderzoeken naar lage bewolking niet dezelfde samenhang vinden tussen lage bewolking en temperatuur, zoals is beschreven in het Finse onderzoek. Aan deze andere onderzoeken heeft het Finse artikel geen aandacht besteed en er wordt dus ook geen verklaring gegeven voor deze verschillen.

Tot slot is het volgens Verheggen raar dat de grafieken in het Finse onderzoek gegevens tot en met 2008 laten zien, terwijl het inmiddels 2019 is. Waarom de Finnen hiervoor hebben gekozen is ook onduidelijk.

Door de mens veroorzaakte klimaatverandering is bewezen

Begin dit jaar bepaalde een team van internationale wetenschappers bovendien dat het zeker is dat de mens een betekenisvolle bijdrage levert aan de opwarming van de aarde. Deze stelling kreeg, op basis van het onderzoek naar klimaatverandering, de zogenaamde 'gouden standaard', wat erop neerkomt dat de kans dat de aarde niet door de mens sneller opwarmt kleiner is dan 1 op 3,5 miljoen.

Conclusie

Nee, er is geen Fins onderzoek dat de huidige wetenschappelijke kennis over klimaatverandering op zijn kop zet en aantoont dat de mens helemaal geen betekenisvolle rol speelt bij de opwarming van de aarde. Het Finse onderzoek onderbouwt de betrouwbaarheid van de gebruikte gegevens niet en de conclusie van het onderzoek is gebaseerd op de foutieve aanname dat wanneer twee zaken samenhangen, het een het andere automatisch veroorzaakt.

Goed uitgevoerd onderzoek naar klimaatverandering laat zien dat de mens wel invloed heeft op de opwarming van de aarde. We beoordelen de stelling "Fins onderzoek toonde aan dat de mens vrijwel geen invloed heeft op het klimaat" als onwaar.