Oordeel: ongefundeerd

In de Indiase keuken wordt het kruid kurkuma, dat bijvoorbeeld de gele kleur aan kerrie geeft, veelvuldig gebruikt. Volgens Famme.nl is kurkuma niet alleen lekker, maar zou het ook helpen tegen een depressie. In kurkuma zit curcumine, en deze stof zou net zo goed werken als het antidepressivum Prozac.

Kurkuma wordt al heel lang allerlei geneeskrachtige eigenschappen toegedicht. Zo zou het niet alleen helpen tegen depressie, maar ook ontstekingen remmen, kanker tegengaan en alzheimer voorkomen. Vaak is het onduidelijk waar deze claims op gebaseerd zijn.

Famme.nl verwijst in zijn artikel wel naar de bron van de bewering over depressie. Dit is een Indiaas onderzoek naar curcumine en fluoxetine, de werkzame stof in Prozac. In het onderzoek werden zestig mensen met een depressie gevolgd. Twintig mensen slikten zes weken lang een pil met curcumine, twintig mensen kregen in deze periode fluoxetine en twintig mensen namen een combinatie van beide.

De onderzoekers vonden in alle drie de groepen vergelijkbare positieve resultaten. En dus concludeerden zij dat curcumine ongeveer net zo effectief is als fluoxetine. Maar konden ze deze conclusie echt trekken?

Mechiel Korte, hoofddocent Farmacologie aan de Universiteit Utrecht, legt uit dat het Indiase onderzoek een aantal gebreken kende. Zo was er geen controlegroep.

Mensen in een controlegroep krijgen een pil zonder werkzame stof toegediend. Zo'n groep is nodig, omdat een pil alleen al een positief effect kan hebben omdat mensen denken dat het goed voor ze is. Dit wordt het 'placebo-effect' genoemd.

Doordat het placebo-effect niet gecontroleerd is, zou je volgens Korte ook kunnen concluderen dat het placebo-effect bij het slikken van curcumine in het Indiase onderzoek even groot was als bij het slikken van fluoxetine.

Daarnaast vertelt Christiaan Vinkers, psychiater en onderzoeker aan het UMC Amsterdam en GGZ InGeest, dat het in deze studie ook niet goed was dat de deelnemers wisten wat ze slikten. Als de mensen die curcumine slikten sterk geloofden dat dit zou werken, dan kan dit het placebo-effect bij de curcumineslikkers hebben vergroot.

Ook vertelt Vinkers dat het gevonden positieve effect van beide stoffen gedeeltelijk verklaard zou kunnen worden doordat depressieve klachten na verloop van tijd kunnen veranderen. De deelnemers kunnen zich alleen door het verstrijken van de tijd na zes weken beter gevoeld hebben.

Tot slot waren er volgens Vinkers te weinig deelnemers om op basis van het onderzoek stellige conclusies te trekken. "Een klein en niet erg sterk onderzoek, zoals dit, zegt heel weinig over de werkzaamheid van curcumine of fluoxetine."

Volgens zowel Vinkers als Korte is er dan ook geen bewijs dat curcumine beter tegen een depressie werkt dan een placebopil.

Daarnaast is het de vraag of curcumine überhaupt als medicijn gebruikt zou kunnen worden. Korte legt uit dat er aanwijzingen zijn dat curcumine wel werkzaam is in reageerbuisjes, maar niet in levende mensen. Het is waarschijnlijk dat curcumine slecht uit de darm opgenomen wordt en in het lichaam heel snel afgebroken zou worden. Als dit klopt, zorgt dat er volgens Korte voor dat de concentraties curcumine in het bloed altijd zo laag zullen zijn, dat het niet direct invloed op je gezondheid kan hebben.

Wetenschappers zijn het er onderling nog niet over eens of curcumine om deze reden afgeschreven moet worden als potentieel medicijn. Het is volgens Korte mogelijk dat curcumine de manier waarop voedsel in het lichaam wordt verwerkt beïnvloedt, wat invloed kan hebben op de gezondheid. Hier is alleen nog te weinig onderzoek naar gedaan om conclusies over te trekken.

Er is geen bewijs dat curcumine tegen een depressie werkt. Maar hoe zit het met Prozac? Werkt dit wel? Vinkers vertelt dat in veel andere en grote studies wel is aangetoond dat fluoxetine, en dus Prozac, beter werkt dan een placebopil.

Het werk alleen niet voor iedereen. Korte vertelt dat een combinatie van therapie, antidepressiva en lichaamsbeweging werkt voor ongeveer 40 procent van de patiënten met een ernstige depressie. Vinkers en Korte vertellen dat we nog niet goed snappen waarom antidepressiva bij de ene persoon met een depressie wel werken en bij de andere niet.

Het onderzoek waarnaar werd verwezen door Famme.nl had een aantal grote gebreken. Zo werd er niet gecontroleerd voor het placebo-effect en wisten de deelnemers of ze een antidepressivum of curcumine slikten. Volgens experts is er geen bewijs dat curcumine tegen een depressie helpt. Er is wel bewijs dat het antidepressivum Prozac gemiddeld beter werkt dan een placebo.

We beoordelen de stelling 'het kruid kurkuma is net zo effectief tegen depressie als het antidepressivum Prozac' als ongefundeerd.

Heb jij een bericht of bewering gezien waarvan je de juistheid betwijfelt? Mail naar factcheck@nu.nl en dan gaan wij ermee aan de slag.