Oordeel: onbewezen

Je telefoon zou volgens Panorama een waar paradijs voor bacteriën zijn. Volgens een op 20 augustus gepubliceerd bericht zouden er tien keer zo veel bacteriën op een gemiddeld smartphonescherm zitten als op een wc-bril en zou je telefoon dus tien keer viezer zijn dan het toilet. Maar is je telefoon echt zo smerig?

Volgens Panorama is de bron van zijn verhaal een onderzoek van een Britse verzekeraar. Er wordt alleen niet vermeld welke Britse verzekeraar dit onderzoek uitgevoerd zou hebben. De foto's die in het artikel gebruikt worden, zijn echter van verzekeraar Insurance2go, dus is het aannemelijk dat die het onderzoek ook uitgevoerd heeft.

Insurance2go publiceerde op 16 augustus inderdaad een persbericht over hoe smerig onze telefoons zijn en hoe weinig we de smartphone schoonmaken. Om te illustreren hoe vies de gemiddelde smartphone is, namen ze monsters van drie telefoons, een wc-bril, een toetsenbord en een muis. Uit deze kleine steekproef bleek dat de smartphones inderdaad meer dan tien keer zo veel bacteriën bevatten als de wc-bril. De steekproef is alleen wel heel klein om iets over alle smartphones te kunnen zeggen. Komen er echt gemiddeld tien keer zo veel bacteriën voor op een smartphone?

Medisch microbioloog Hermie Harmsen van het Universitair Medisch Centrum Groningen vertelt dat er in ieder geval veel bacteriën op de gemiddelde smartphone zitten. Of er ook meer bacteriën op zitten dan op een wc-bril, is volgens Harmsen niet te zeggen. "Dit hangt uiteraard enorm af van hoe vaak de wc-bril wordt schoongemaakt en hoe men met de telefoon omgaat." En een grootschalige vergelijking tussen wc-brillen én smartphones is, voor zover na te gaan is, nog niet uitgevoerd.

Er komen volgens Harmsen andere typen bacteriën op de smartphone voor dan op het toilet. "De wc-bril zal minder contact hebben met de vingers, en zal voornamelijk huid- en ontlastingsbacteriën bevatten. De poepbacterie zal over het algemeen veelvuldiger voorkomen op een wc-bril dan op een smartphone."

"Dit wil overigens niet zeggen dat een telefoon per definitie hygiënischer is dan de wc-bril. Op een smartphone zullen door contact met de vingers meer omgevingsbacteriën zitten. Op je handen kunnen mogelijk ziekteverwekkers zitten, die zo ook op je smartphone terechtkomen."

Harmsen legt uit dat op je smartphone bijvoorbeeld wel poepbacteriën kunnen voorkomen. "Als iemand zijn handen niet goed wast na wc-gebruik en daarna zijn smartphone gebruikt, zitten er natuurlijk ook poepbacteriën op de telefoon."

Maar word je ook ziek van de bacteriën op je smartphone? Nee, waarschijnlijk niet, zolang je je telefoon normaal gebruikt. Harmsen vertelt dat je met de meeste bacteriën op je smartphone ook op andere manieren in aanraking komt, bijvoorbeeld via andere voorwerpen of andere mensen.

Je zou alleen wat beter op je smartphonehygiëne moeten letten als er in je omgeving bijvoorbeeld een ziekmakend virus heerst, of wanneer je huisgenoten diarree hebben. Dan is het misschien een goed idee om je smartphone een keer schoon te maken. "Maar over het algemeen leven we heel goed samen met bacteriën en vormen de smartphonebacteriën, dankzij ons afweersysteem, geen gevaar voor onze gezondheid."

Waar het wel echt uitmaakt hoe schoon smartphones zijn, is het ziekenhuis. Harmsen vertelt dat er op dit moment een Nederlands onderzoek naar de rol van smartphones bij het verspreiden van de ziekenhuisbacterie MRSA loopt. Deze bacterie is gevaarlijk voor mensen met een lage weerstand, en is moeilijk behandelbaar omdat het resistent is tegen gebruikelijke antibiotica.

Het is volgens Harmsen mogelijk dat de verspreiding van deze bacterie vermeerdert doordat de bacterie ook op de smartphone van ziekenhuismedewerkers of patiënten zit. Uit onderzoek in Turkije, India en Barbados bleek al dat in ziekenhuizen aldaar smartphones van medewerkers soms met resistente ziekenhuisbacteriën besmet zijn.

Harmsen vertelt dat smartphonehygiëne in een ziekenhuisomgeving, naast de gebruikelijke handhygiëne, dus ook belangrijk is.

Het is niet bekend of de gemiddelde smartphone tien keer zo vies is als een wc-bril. Grootschalig onderzoek ontbreekt. Wat we wel weten, is dat smartphoneschermen inderdaad veel bacteriën bevatten. Volgens Harmsen zal dit alleen zelden gevaarlijk voor je gezondheid zijn. Je afweersysteem kan de bacteriën op je mobiele telefoon meestal prima aan.

We beoordelen de stelling 'Het gemiddelde scherm van een smartphone bevat tien keer zoveel bacteriën als een wc-bril' als onbewezen.

Heb jij een bericht of bewering gezien waarvan je de juistheid betwijfelt? Mail naar factcheck@nu.nl en dan gaan wij ermee aan de slag.