Het aantal daklozen dat in beeld is bij het Leger des Heils steeg in een jaar tijd met 23 procent naar 4.876. De verdubbeling van het aantal jongeren op straat steekt daar een flink eind bovenuit.

Volgens Menno de Boer, woordvoerder van het Leger des Heils, is er voor iedereen die op straat terechtkomt een aanleiding te vinden. "Een scheiding, verlies van werk, het wegvallen van familieleden of andere relaties of een verslaving. Dat geldt ook voor jongeren."

Toch is die groep extra kwetsbaar. De Boer legt aan de hand van vijf redenen uit waarom.

1. Jongeren uit complexe gezinssituaties hebben geen vangnet

"Jongeren die bij maatschappelijke opvang aankloppen, komen vaak uit complexe gezinssituaties. Ze realiseren zich meestal niet wat er allemaal bij komt kijken als ze op hun achttiende uit huis gaan. Eigenlijk hebben ze steun nodig, maar omdat ze nauwelijks een vangnet hebben, zijn ze op zichzelf aangewezen en komen ze snel in de (financiële) problemen."

2. Jongeren belanden op straat doordat er geen woningen beschikbaar zijn

"Het grootste probleem is het gebrek aan woonruimte. Jongeren die in de knel komen en bij ons aankloppen, moeten vaak een jaar wachten op een woning. Tot die tijd zitten ze ook tussen daklozen met verslavingen en psychische problemen. Ze zijn aan het overleven, zoeken dagelijks naar een slaapplek en eten. Ze hebben goedkope woonruimte nodig als ze (noodgedwongen) zelfstandig moeten wonen, en dat soort woningen komt maar mondjesmaat beschikbaar."

3. De overgang van jeugdzorg naar volwassenenhulp sluit niet aan

"Als jongeren achttien worden, vallen ze buiten jeugdzorg. In één klap staan ze er alleen voor en moeten ze het zelf doen. Ze worden geconfronteerd met regels van de samenleving die ze niet begrijpen: belasting, rioolheffing en hoge energierekeningen. Hun inkomen is meestal laag en soms volgen ze nog een studie. Door een gebrek aan begeleiding komen ze snel in de financiële problemen en vallen ze in een gat."

4. De kostencrisis speelt mogelijk een rol

"Het leven is duurder geworden door hoge gasprijzen en inflatie. Het is nog niet goed te beoordelen (genoemde cijfers komen uit augustus 2022, red.) of de kostencrisis een rol speelt bij het stijgende aantal dakloze jongeren. Maar we maken ons er wel zorgen over. We krijgen signalen dat veel jongeren in geldnood zitten. Vaak hebben ze schulden en een (te) laag inkomen. Er is een risico dat ze kopje-onder gaan."

5. Ingewikkelde wet- en regelgeving zorgt ervoor dat jongeren uit huis 'moeten'

"De kostendelersnorm bijvoorbeeld zorgt ervoor dat jongeren tot 21 jaar meetellen in het totale inkomen van een huishouden. Hun inkomsten kunnen ervoor zorgen dat hun ouders gekort worden op andere toeslagen, waardoor ze uit huis 'moeten'. De wet- en regelgeving is complex. Veel jongeren zijn niet op de hoogte van de mogelijkheden van bijvoorbeeld het delen van een woning. Vanaf 1 januari 2023 gaat de leeftijdsgrens voor de kostendelersnorm omhoog naar 27 jaar."

Op 5 december presenteert staatssecretaris Maarten van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) samen met minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) en Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) het Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis aan de Tweede Kamer. Het streven is dat er in 2030 geen dakloosheid meer is in Nederland.