Hoewel de meeste mensen niet regelmatig per schip op reis gaan, maken we allemaal gebruik van goederen en grondstoffen die over lange afstanden per schip zijn vervoerd. Een volger van NU.nl op Instagram vroeg zich af hoeveel CO2-uitstoot daarbij vrijkomt.

Verschillende bronnen komen op net verschillende cijfers, maar wereldwijd stoot de scheepvaart ongeveer 1 gigaton aan CO2-equivalenten uit. Dat is de uitstoot van alle broeikasgassen, waaronder ook methaan en stikstofoxide. Alle schepen wereldwijd zorgen voor ongeveer zes keer zo veel uitstoot als heel Nederland.

De CO2-uitstoot door de scheepvaart en die van de luchtvaart ontlopen elkaar niet veel, maar de luchtvaart levert een grotere bijdrage aan de opwarming van de aarde. Vliegtuigen zorgen namelijk ook voor condenssporen die in de lucht blijven hangen en ervoor zorgen dat de aarde warmte vasthoudt. Transport over de weg zorgt wereldwijd voor de meeste uitstoot door vervoer van goederen en passagiers.

De Internationale Maritieme Organisatie (IMO) heeft als doel om de CO2-uitstoot van de scheepvaart te halveren in 2050, ten opzichte van 2008. Hoe dat precies moet gebeuren, is onduidelijk; daarover wordt nog druk onderhandeld. Het huidige beleid van de IMO is bij lange na niet genoeg om te voldoen aan het Parijsakkoord, waarin werd afgesproken om in 2050 bijna geen CO2 meer uit te stoten, blijkt uit berekeningen van Climate Action Tracker.

Het vergroenen van de scheepvaart is een stuk lastiger dan het terugdringen van de uitstoot door wegtransport. Terwijl de komende jaren steeds meer elektrische auto's en trucks op de weg zullen verschijnen, is het geen optie om containerschepen te voorzien van accupakketten. Ze zijn te groot en zwaar, en kunnen niet onderweg opladen als ze de oceaan moeten oversteken.

Ook het verminderen van het aantal vaarten is lastig, omdat de wereldhandel sterk leunt op de zeevaart. Maar liefst 90 procent van alle goederen wordt over het water vervoerd.

Om toch te vergroenen, zullen schepen in ieder geval efficiënter moeten omgaan met brandstof. Dat kan door nieuwe schepen geavanceerder te ontwerpen, maar bijvoorbeeld ook door langzamer te varen. Een containerschip dat 10 procent minder snel vaart, stoot 27 procent minder uit, blijkt uit berekeningen van milieuorganisatie Transport & Environment.

Langzamer varende schepen zorgen er wel voor dat er in totaal meer schepen nodig zijn om evenveel goederen te vervoeren. Dat doet een deel van de uitstootvermindering weer teniet.

Op de langere termijn zullen schepen moeten overstappen op brandstoffen die zorgen voor minder of zelfs geen uitstoot. Ook voor de luchtvaart wordt gewerkt aan de ontwikkeling van zulke duurzame brandstoffen, maar dat kan nog vele jaren duren en is voorlopig erg duur.

Om verduurzaming toch aan te moedigen, wil Brussel dat de scheepvaart onderdeel gaat uitmaken van het Europese emissiehandelssysteem (ETS). Net als de industrie zullen eigenaren van schepen CO2-rechten moeten inkopen voor elke ton die ze uitstoten bij vaarten binnen Europa, en voor 50 procent van de uitstoot tussen de EU en een ander werelddeel.

Ook wil de Europese Commissie de zeevaart verplichten om in de komende decennia steeds energie-efficiënter te worden door over te stappen op duurzamere brandstoffen. Transport & Environment vindt dat voorstel niet ver genoeg gaan en vreest dat veel schepen in eerste instantie zullen overstappen op vloeibaar aardgas. Dat zorgt voor minder CO2-uitstoot dan de brandstoffen die nu veelal worden gebruikt, maar het is nog altijd een fossiele brandstof. De organisatie vindt daarom dat ook een minimumpercentage volledig hernieuwbare brandstoffen moet worden verplicht.

Ook Nederland vindt het Europese voorstel op de korte termijn niet ambitieus genoeg. Het kabinet vreest voor een "zeer beperkte verhoging van de vraag" naar écht groene brandstoffen door de regels. Het Europarlement en de EU-lidstaten moeten nog instemmen met de voorstellen van de Commissie.

Terwijl nog onduidelijk is hoe grote zeeschepen precies kunnen worden vergroend, zijn voor de binnenvaart al wel oplossingen in beeld. Kleinere schepen kunnen namelijk wel elektrisch varen.

Vorige maand werd nog bekend dat het kabinet 50 miljoen euro uit het Groeifonds investeert in het initiatief Zero Emission Services, dat werkt aan verwisselbare accupakketten voor binnenvaartschepen. Tussen Alphen aan den Rijn en Moerdijk pendelt sinds vorig jaar een eerste schip dat op deze manier elektrisch vaart. De Nederlandse binnenvaart moet in 2050 'nagenoeg' uitstootvrij zijn, spraken de overheid en de sector drie jaar geleden af.

We zijn benieuwd naar je mening over de artikelen van NU+ Klimaat. Klik hier om je feedback achter te laten in een korte vragenlijst van vijf minuten.