"Het is niet vanzelfsprekend dat we na 2025 nog op de grid staan", stelt een realistische Robert van Overdijk in de paddock van Bahrein. De circuitdirecteur van Zandvoort is naar de oliestaat gekomen voor een overleg met de promotors van de Grands Prix. "De kans is aanwezig dat races in Europa moeten rouleren. Wij bijvoorbeeld met Spa-Francorchamps of een eventuele race in Duitsland."

Het wordt vechten om een plekje op de toekomstige Formule 1-kalender, vooral voor de Europese Grands Prix. "De Formule 1 wil zich nog verder over de wereld verspreiden", legt Van Overdijk uit. Het continent dat de sport voortbracht lijkt het kind van de rekening.

Het zijn problemen die voor Bahrein niet spelen. De Grand Prix ligt tot 2036 vast, en een run op de kaartjes is niet eens gaande. "De race is volledig uitverkocht", meldt de lokale The Daily Tribune op 1 maart, vier dagen voor de race. Uitverkocht betekent 30.000 plaatsen over het hele weekend, terwijl er in Zandvoort over drie dagen 300.000 voornamelijk Max Verstappen-fans over de vloer komen.

Het rechtvaardigt de vraag waarom de Golfstaat met anderhalf miljoen inwoners zo'n zekerheidje is op de Formule 1-kalender. Grotere landen met een goede reputatie, zoals Duitsland en Frankrijk, vielen er de afgelopen jaren af. En dat terwijl Bahrein niet de beste reputatie heeft. Mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch en Amnesty International beschuldigen het land van sportswashing, het oppoetsen en normaliseren van een bedenkelijke reputatie door grote sportevenementen binnen te halen.

Waar het rond het wereldkampioenschap voetbal in Qatar vooral ging over de arbeidsomstandigheden, zijn er in Bahrein ook andere problemen. De koninklijke familie is soennitisch, net als een groot deel van de elite in het land. De armere meerderheid is sjiitisch. Dat leidt tot strubbelingen, zoals de met geweld neergeslagen protesten in 2011.

Daardoor ging de Grand Prix zelfs een jaar niet door. Maar in 2012 keerde de koningsklasse weer terug, in een land met veel politieke gevangenen. Deze problemen spelen in 2023 nog altijd.

Formule 1-CEO Stefano Domenicali stelt steevast dat het beter is om wél naar landen te gaan met een slechte reputatie op het gebied van mensenrechten. De koningsklasse van de autosport zou dan verandering kunnen teweegbrengen.

"Ik ben er trots op dat ik de discussie kan beginnen over problemen in dit soort landen", zei Domenicali onlangs nog tegen The Guardian. "Ik snap dat het makkelijk is om daar kritiek op te hebben, maar daar ben ik niet bang voor. Met een zachte aanpak in de juiste context en op de juiste manier kunnen we iets bereiken."

De Formule 1 gelooft daar blijkbaar genoeg in om zich tot 2036 te verbinden aan Bahrein. Het Midden-Oosten is met ook Abu Dhabi, Saoedi-Arabië en Qatar goed vertegenwoordigd op de kalender. De forse bedragen die daartegenover staan, neemt de Formule 1 gretig in ontvangst.

En dat is de drijvende kracht achter deze constructies. "Geld is hier geen probleem", merkte circuitdirecteur sjeik Salman Bin Isa Al Khalifa woensdag op in de paddock in Bahrein. De ene partij heeft geld in overvloed en is bereid om het uit te geven. De andere partij wil zoveel mogelijk van dat geld op de bankrekening krijgen.

De Formule 1 is mede door het geld van Bahrein een winstgevende operatie. Die opbrengsten vloeien ook terug naar de aandeelhouders van de sport, en niet in de laatste plaats de teams.

Concurrentie vormt een extra motivatie voor Bahrein om miljoenen op tafel te leggen voor een langdurig Formule 1-contract . De buurlanden hebben de koningsklasse inmiddels ook in huis, dus is een langer contract de megalomane variant van een wedstrijdje verplassen tussen de puissant rijke staatjes in de golfregio.

Bovendien vrezen deze landen op niet al te lange termijn hun grootste inkomstenbronnen te verliezen. Olie en gas brachten rijkdom. Straks moeten toeristen die op grote evenementen en bombastische gebouwen afkomen dat overnemen.

Door het grote geld verdwijnt het gesprek over mensenrechten naar de achtergrond. De Formule 1 heeft nog een paar uitgesproken persoonlijkheden die misstanden toch aan de kaak durven te stellen. Lewis Hamilton is de belangrijkste stem.

De Brit komt al sinds 2007 in Bahrein, maar krijgt de laatste jaren meer mee van de omstandigheden in het land. "Ik begrijp steeds beter voor welke uitdagingen de mensen hier staan. Dat geldt overigens ook voor Saoedi-Arabië. Volgens mij hebben we altijd de verantwoordelijkheid om er aandacht voor te vragen en impact te hebben", zegt de zevenvoudig wereldkampioen donderdag voor de Grand Prix.

Volgens Hamilton deelt niet iedereen binnen de sport die opvatting. "Dan heb ik het over de teams en hooggeplaatste personen. Er móét meer gebeuren, zonder twijfel. Of dat gebeurt, zal de tijd leren."

Zeker sinds het pensioen van Sebastian Vettel is Hamilton bijna letterlijk een roepende in de woestijn. De Formule 1 voert flink campagne om de CO2-uitstoot in 2030 terug te dringen naar nul, maar een soortgelijke ambitie voor mensenrechten ontbreekt. Domenicali gaat het onderwerp niet uit de weg, maar begint er zelden uit zichzelf over.

Andere coureurs zijn vooral met hun sport bezig. Verstappen verwijst vragen over dit onderwerp liever door naar de Formule 1-leiding, omdat hij de bestemmingen van de sport niet kiest.

De jonkies zijn er begrijpelijkerwijs al helemaal niet mee bezig. "Het zijn natuurlijk belangrijke onderwerpen die aangepakt moeten worden, maar ik heb nu wat anders aan mijn hoofd", reageerde McLaren-debutant Oscar Piastri (21). "Ik weet er ook niet alles van", voegde Logan Sargeant (22) toe.

Over twee weken racet de Formule 1 in Saoedi-Arabië, een land met een nog slechtere reputatie dan Bahrein. Ook daarover verkondigde Domenicali bij het eerste bezoek dat wegblijven helemaal niets verandert. Maar het is waarschijnlijk weer aan Hamilton om er echt iets raaks over te zeggen.