Nobelprijs voor de Vrede naar Pakistaanse Malala (17)
Dat heeft het Noorse Nobelcomité vrijdag in Oslo bekend gemaakt. De twee zijn onderscheiden voor hun "strijd tegen de onderdrukking van jongeren en voor het recht van alle kinderen op onderwijs".
Malala Yousafzay is de jongste winnaar ooit en ook de eerste Pakistaanse die een Nobelprijs krijgt.
"Het is een voorwaarde voor vreedzame wereldwijde ontwikkeling dat de rechten van kinderen en jonge mensen worden gerespecteerd'', onderbouwde het comité verder de keuze voor het tweetal. ''In door conflicten geteisterde gebieden in het bijzonder, leidt de schending van kinderen tot het overdragen van geweld van generatie op generatie.''
Het comité laat verder weten het belangrijk te vinden dat "een hindoe en een moslim, een Indiër en een Pakistaanse samen optrekken in de strijd voor onderwijs en tegen extremisme". India en Pakistan hebben diverse oorlogen gevoerd.
''De strijd tegen onderdrukking en voor de rechten van kinderen en jongeren draagt bij aan een 'broederschap tussen naties' die Alfred Nobel in zijn testament heeft omschreven.''
Beelden van de bekendmaking:
Malala Yousafzay
Yousafzay werd in oktober 2012 beschoten door militanten, omdat ze op de website van de BBC een weblog bijhield. Daarin schreef ze onder meer over de gewelddadigheden die door de Taliban worden gepleegd.
Bij de aanslag bleef een kogel achter in het hoofd van Yousafzay, die later operatief werd verwijderd in een Pakistaans ziekenhuis. Later vestigde het gezin zich in Engeland, waar Malala verder kon herstellen. In februari 2013 mocht ze het ziekenhuis verlaten.
Yousafzay werd na haar herstel een internationaal bekend pleiter voor rechten van kinderen en meisjes in het bijzonder. Ze kreeg diverse internationale onderscheidingen, onder meer de Europese Sacharovprijs. In Nederland kreeg ze de Internationale Kindervredesprijs 2013 uitgereikt.
'Vereerd'
Yousefzai zegt in een reactie op het nieuws zich "vereerd'' te voelen dat ze is onderscheiden. "Ik ben er trots op dat ik de eerste Pakistaan en de eerste jonge vrouw, ofwel de eerste jongere, ben die deze prijs krijgt'', zei ze in de Britse stad Birmingham. Ze had scheikundeles toen de winnaars in Oslo werden bekendgemaakt.
De toekenning van de prijs is voor haar "niet het einde, maar het begin" van haar strijd. Zij droeg de onderscheiding op aan alle kinderen "van wie de stem moet worden gehoord".
Over de aanslag op haar leven schreef Yousafzay het vorig jaar verschenen Ik ben Malala. In het boek schrijft de Pakistaanse onder meer dat ze niet bekend wil blijven staan als 'het meisje dat door de taliban werd neergeschoten', maar juist als 'het meisje dat strijdt voor onderwijs'. "Dat is het doel waaraan ik mijn leven wil wijden", schrijft ze.
Kailash Satyarthi
Kailash Satyarthi is een Indiase mensenrechtenactivist die zich sinds de jaren 80 verzet tegen kinderarbeid. In de geest van Mahatma Gandhi organiseerde hij diverse vreedzame protesten die gericht waren tegen uitbuiting van kinderen voor finanieel gewin, aldus de voorzitter van het Nobelcomité.
Tegenover Press Trust of India laat Satyarthi weten heel verheugd te zijn met de Nobelprijs. "De eer gaat naar heel India", zegt hij. "En ik ga door met werken aan de welvaart van kinderen."
Felicitaties
De toekenning van de Nobelprijs voor Malala is tot in de Pakistaanse Swatvallei gevierd. In het gebied zou met ''gejubel'' zijn gereageerd op het nieuws. Dat zei de beheerder van de oude school van Malala vrijdag tegen de Britse krant The Telegraph.
Volgens oud-klasgenoten inspireert de toekenning van de Nobelprijs aan de jonge activiste andere schoolmeisjes in het gebied. Dat beaamde Amnesty International, die het werk van Malala ''een krachtig voorbeeld'' noemt voor mensen over de hele wereld. Volgens de mensenrechtenorganisatie is het terecht dat de tiener de vredesprijs krijgt.
De Pakistaanse premier Nawaz Sharif noemt Yousafzay in een eerste reactie "de trots van Pakistan".
Vieren
Pakistaanse televisiezenders toonden beelden van vuurwerk om het nieuws te vieren en kwamen superlatieven tekort om de tiener te prijzen. Malala werd onder meer vergeleken met wereldleiders als Nelson Mandela.
Volgens minister Nisar Ali Khan (Binnenlandse Zaken) heeft het hele land een beetje gewonnen. ''De status van Pakistan is wereldwijd gestegen'', jubelde hij.
Vanuit het buitenland stroomden felicitaties binnen voor Malala en de Indiase medewinnaar Kailash Satyarthi. Volgens de EU is de overwinning voor de kinderrechtenactivisten ''een eerbetoon aan het onbetwistbare recht op onderwijs dat alle kinderen hebben.'' De VN prijzen de ''enorme moed'' van het duo.
De 60-jarige Satyarthi is blij dat hij de prijs mag delen met de 17-jarige Malala Yousafzai. ''Ze is een geweldige jongedame, ik ken haar al een hele tijd'', zei Satyarthi tegen de BBC.
Reactie Timmermans
Minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans spreekt in een bericht op Facebook van ''Een zeer terechte bekroning voor moed, doorzettingsvermogen en de strijd voor de rechten van meisjes en vrouwen''.
Timmermans verwacht dat honderden miljoenen meisjes en vrouwen wereldwijd uit de toekenning van de prijs aan de twee inspiratie zullen vinden om de strijd voor emancipatie en tegen onderdrukking voort te zetten.
Kandidaten
De Nobelprijs voor de Vrede is de meest diverse categorie qua winnaars: 20 procent van de winnaars is een organisatie, 12 procent een vrouw. Gemiddeld zijn winnaars van deze prijs 62,3 jaar oud.
Het comité kon dit jaar kiezen uit 278 kandidaten, het hoogste aantal ooit. Dat waren onder anderen paus Franciscus, VN-topman Ban Ki-moon, de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden, de Congolese arts Denis Mukwege (die slachtoffers van verkrachting bijstaat) en ook de Russische president Vladimir Poetin.
De belangrijke vredesprijs werd vorig jaar toegekend aan de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die in Den Haag zetelt.
Aan de prijs is net als aan de andere Nobelprijzen een bedrag van 8 miljoen Zweedse kroon verbonden (880.000 euro).
