Dat hebben wetenschappers van de Amerikaanse Geological Survey ontdekt. Ze beschrijven hun onderzoek in het nieuwe, vrij toegankelijke vakblad Science Advances.

De wetenschappers zien hier heil in voor regio's als Midden Amerika en Zuid-Oost Azië. Deze kampen met heftige aardbevingen, maar kunnen zich door de hoge kosten geen conventionele waarschuwingsapparatuur veroorloven.

De GPS-ontvangers in mobiele telefoons zijn weliswaar minder accuraat dan specifieke aardbevingsmeetapparatuur, maar kunnen permanente beweging van de aarde bij een heftige beving wel waarnemen.

De gegevens over een beginnende beving kunnen worden verwerkt tot een waarschuwingsbericht aan mensen in de omgeving bij wie de bevingen van de aarde nog niet waarneembaar zijn. "Een elektronische waarschuwing verplaatst zich sneller dan het schudden van een beving", aldus hoogleraar Craig Glennie die meewerkte aan het onderzoek.

De onderzoekers testten de haalbaarheid van dit 'crowd sourced' waarschuwingssysteem via de simulatie van een aardbeving met een sterkte van 7 op de schaal van Richter en de analyse van gegevens van de desastreuze aardbeving die Japan in 2011 trof.

Het mechanisme bleek zelfs te werken als slechts een klein percentage van de bewoners van het getroffen gebied hun gegevens voor het waarschuwingssysteem beschikbaar zou stellen.

De wetenschappers tekenen wel aan dat zwakkere bevingen minder goed waargenomen worden en dat die ondanks de geringere kracht toch zeer schadelijk kunnen zijn.

Een Gronings bedrijf werkt momenteel ook aan een app die de smartphone van gebruikers aardbevingen laat meten om deze beter in kaart te kunnen brengen.