Investeerder Fairfax maakte in september bekend 4,7 miljard dollar te willen betalen voor Blackberry. Een fors bedrag, maar het bedrijf dat destijds nog Research In Motion (RIM) heette was op het hoogtepunt rond 2009 zo’n 75 miljard dollar waard.

In november werd duidelijk dat de overname niet doorgaat. Blackberry krijgt van Fairfax een investering van 1 miljard dollar en gaat op zoek naar een nieuwe CEO. Het betekent een nieuw tijdperk voor Blackberry dat jarenlang een grote speler was en nog steeds te vinden is in de broekzak van sommige consumenten.

Het toenmalige RIM timmerde samen met Nokia al jaren aan de weg toen Apple in 2007 de markt voor mobiele telefoons betrad. Samsung ging pas écht meedoen in 2010 met de Galaxy S.

RIM had op het hoogtepunt een marktaandeel van 20 procent. Dat was in 2009. Inmiddels moet Blackberry het doen met enkele procenten van de totale markt. Het bedrijf stopt dan ook met het maken van consumentenproducten en richt zich in de toekomst weer helemaal op de zakelijke markt.

Daar komt Blackberry oorspronkelijk dan ook vandaan. De bekende telefoon met een fysiek toetsenbord en Blackberry Messenger, in Nederland beter bekend onder de naam Ping, waren jaren geleden enorm populair bij bedrijven. Alle werknemers werden met een Blackberry uitgerust en dat beïnvloedde het straatbeeld.

Toen mensen ook zelf een smartphone wilden gaan gebruiken in hun vrije tijd, maakte Blackberry vrijwel automatisch de overstap naar de consumentenmarkt. In bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk en Nederland waren de telefoons populair onder tieners, juist vanwege het pingen.

In 2006 begon Blackberry met het maken van telefoons specifiek voor de consumentenmarkt. De Blackberry 8700 was daar het eerste voorbeeld van. De telefoons hadden een beter scherm, meer geheugen, konden pingen, waren uitgerust met een camera en beschikten over kaartsoftware. Dat leverde uiteindelijk populaire series als de Curve, Torch en Bold op.

Whatsapp heeft ook een rol van betekenis gespeeld in de afnemende populariteit van Blackberry's. De chatapp kon op veel meer verschillende telefoons gebruikt worden en had bovendien aanvullende functionaliteiten. Blackberry Messenger was de voorganger van Whatsapp en Blackberry was niet voorbereid op concurrentie.

Ook werden de schermpjes van Blackberry's na verloop van tijd wel erg klein in vergelijking met de concurrentie, werden er meer apps gemaakt voor Android en iOS en was Blackberry niet meer hip. Dat betekende in sneltreinvaart het 'einde' van Blackberry.

Begin 2011 stond Blackberry nog op een aandeel van 13 procent, een jaar later was dat 6,7 procent en in het tweede kwartaal van 2013 ging het nog om slechts 2,74 procent. Blackberry is inmiddels ingehaald door Microsoft met Windows Phone.

Of Android nu verantwoordelijk is geweest voor de ondergang van Blackberry of er alleen van geprofiteerd heeft, de stijging van Android loopt gelijk aan de daling van Blackberry. Na 2010 zag Google het marktaandeel van Android exploderen van nog geen 10 procent naar ruim de helft van de markt. Het aandeel van Blackberry verdampte tegelijkertijd.

Beweeg de cursor over de lijn om de percentages te zien. De gegevens zijn afkomstig van Gartner. Bekijk hier een grote versie. - (c)NU.nl/Jerry Vermanen

Dat heeft waarschijnlijk veel te maken met de opkomst van touchscreens. Apple begon die trend in 2007 toen de eerste iPhone verscheen. Blackberry en Microsoft hamerde op het belang van een toetsenbord, maar Apple en later ook de Android-fabrikanten wisten massa’s mensen aan te trekken met hun telefoons zonder toetsenbord.

Touchscreen was geen onderdeel waar Blackberry veel verstand van had. De schermkwaliteit speelde bovendien geen heel belangrijke rol en de apps waren niet ontworpen voor grotere displays. Het bedrijf probeerde met de Blackberry Torch en een Curve zonder fysiek toetsenbord nog wel mee te gaan in de trend, maar slaagde daar niet in. Het gebruiksgemak was niet optimaal en vooral het aantal apps bleef ver achter.

De Blackberry Bold 9900 met toetsenbord werd in september 2011 nog wel goed ontvangen. De telefoon deed Blackberry eer aan met z'n uitstekende toetsenbord en goede behuizing, de verkoop bleef echter achter. Dat gebeurde ook bij de enige tablet die Blackberry ooit maakte, de Playbook.

Medio 2011 kwam de Playbook uit, een tablet met een nieuw besturingssysteem en een hoop beperkingen. Het apparaat moest om de extra veilige e-mail te kunnen gebruiken, een paradepaardje van RIM, gekoppeld worden met een Blackberry-telefoon. Omdat het een heel nieuw systeem was, was het aantal apps zeer beperkt.

In totaal heeft het bedrijf naar schatting 2,5 miljoen Playbooks verscheept in twee jaar tijd. De vraag is echter hoeveel er daarvan zijn verkocht en hoeveel er daarvan worden gebruikt. De Playbook drukte zwaar op de financiële resultaten van RIM en werd regelmatig tegen dumpprijzen verkocht. Het bedrijf gaf meerdere malen openlijk toe fouten te hebben gemaakt bij de lancering. Een echte verbetering is nooit gekomen.

Beweeg de cursor over de lijn om de bedragen te zien. De gegevens zijn afkomstig van Blackberry. Bekijk hier een grote versie. - (c)NU.nl/Jerry Vermanen

Het bedrijf kwam begin 2013 ook nog met compleet nieuwe smartphones en een heel nieuw besturingssysteem. Blackberry 10 zag er anders uit, had meer functionaliteiten en ondersteunde toestellen zonder fysiek toetsenbord. Ontwikkelaars moesten met een nieuw systeem aan de slag. Het aantal apps was ook hier aan het begin een probleem. Populaire spelers als Whatsapp ontbraken.

De Blackberry Z10 (review), het eerste toestel met het nieuwe besturingssysteem, werd gematigd positief ontvangen door de pers maar consumenten liepen er niet warm voor. Inmiddels zijn er veel meer Blackberry 10-toestellen, maar groeit de verkoop niet.

Beweeg de cursor over de lijn om de aantallen te zien. De gegevens zijn afkomstig van Blackberry. Bekijk hier een grote versie. - (c)NU.nl/Jerry Vermanen

De vraag is dus of er nog toekomst is voor Blackberry. De concurrentie op de smartphonemarkt is het bedrijf te veel geworden, maar Blackberry heeft duizenden zeer belangrijke patenten in handen en dat is ook iets waard. Bovendien is er met de veiligheid en betrouwbaarheid van de toestellen nog steeds niets mis.

Daarnaast bezit Blackberry een veilig netwerk waarover de e-mails en Blackberry Messenger-berichten worden verstuurd. Hoewel de Amerikaanse geheime dienst NSA er naar verluidt wel in is geslaagd de berichten af te tappen.

Of we in de toekomst ook nog echt toestellen van Blackberry mogen verwachten, blijft even onduidelijk. Er bestaat een kans dat het bedrijf zich richt op zakelijke diensten en de veilige infrastructuur.