Duizenden Palestijnen, moslims en arabieren gingen vrijdag de straat op vanwege de door Hamas uitgeroepen 'Dag der Woede'. Hiermee reageren de Palestijnen op het besluit van de VS om Jeruzalem officieel te accepteren als hoofdstad van Israël.

De Amerikaanse president Donald Trump maakte het besluit woensdag bekend. Zijn besluit werd door wereldleiders in zowel het Midden-Oosten als het westen veroordeeld. Zelfs bondgenoten van de VS waarschuwden dat de beslissing een golf van woede en agressie zou opwekken in Israël.

Hamas-leider Ismail Haniyeh heeft vrijdag uitgeroepen tot 'eerste dag van de nieuwe intifada tegen de bezetter'. Op diverse plekken in de bezette Westbank en Gazastrook en in Jeruzalem gingen Palestijnen massaal de straat op en verbrandden Amerikaanse vlaggen en foto’s van Trump. Ook in andere moslimlanden, waaronder Egypte, Jordanië, Libanon en Tunesië, werd geprotesteerd tegen de beslissing van Trump.

Het Israëlische leger berichtte dat tijdens rellen vrijdag bij de grensovergang gericht is geschoten op twee aanstichters van de rellen. Beiden zijn geraakt en een van de twee is volgens Palestijnse hulpverleners overleden.

Volgens de krant Haaretz heeft de Israëlische luchtafweer vrijdagavond een raket neergehaald die was afgevuurd vanuit de Gazastrook. De raket is al de vierde die uit de Gazastrook werd afgevuurd op Israël sinds woensdag. Donderdag schoten onbekenden vanuit de Gazastrook drie raketten af, maar twee kwamen in de strook zelf neer. 

In Jeruzalem scandeerde de menigte "Vergeet de lege woorden, wij hebben stenen en Kalasjnikovs nodig." De demonstranten raakten slaags met de politie die geweld gebruikte om de menigte in toom te houden.

De betogingen liepen op sommige plaatsen uit de hand, berichten Israëlische media. Palestijnen gooiden in Ramallah met stenen en benzinebommen naar veiligheidstroepen, die terugsloegen met traangas en rubberen kogels. Ook zou volgens sommige berichten op meerdere plaatsen met scherp zijn geschoten.

De onlusten vonden plaats in Jeruzalem en de Palestijnse gebieden. De gezondheidsdienst in Gaza en hulporganisatie Rode Halvemaan spraken over zeker 109 gewonden, onder wie meerdere mensen met schotwonden. Israëlische media berichten over tientallen tot bijna honderd slachtoffers.

Veel moslims in Arabische landen gingen na het vrijdaggebed ook de straat op om steun te betuigen aan de Palestijnen. Hamas-leider Haniyeh heeft een golf van geweld aangekondigd, ook tegen Amerikanen. "Wie zijn ambassade verhuist naar het bezette Jeruzalem, die wordt een vijand en een doelwit van de Palestijnen", stelde hij vrijdag.

De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Nikki Haley, verdedigde vrijdag in de Veiligheidsraad het besluit van Trump om Jeruzalem als hoofdstad te erkennen. "De Verenigde Staten laten zich leiden door het doel dat er vrede komt", aldus Haley.

Die gedachte druist in tegen het beleid van de VN dat gericht is op een 'tweestatenoplossing' voor Israëli's en Palestijnen. Trump lijkt de Israëlische bezetting en annexatie van het oosten van de stad te belonen. Dat betekent dat Washington nu ook heel openlijk de kant van Israël kiest in wat de VN het vredesproces noemen. Maar Haley weersprak dat in de spoedzitting van de raad.

De Palestijnse president Mahmoud Abbas gelooft daar niets van en zei vrijdag dat de VS niet langer kunnen deelnemen aan het vredesproces. De Palestijnse toponderhandelaar Saeb Erekat heeft ook laten weten geen woord meer te willen wisselen met de Amerikanen als Trump niet eerst terugkomt op zijn beslissing.

Met zijn besluit maakte Trump een einde aan een status quo die zijn voorgangers meer dan twee decennia in stand hielden. De vorige 'intifada's' tussen Israël en de Palestijnen vonden plaats eind jaren tachtig en tussen 2000 en 2005. In de strijd werden duizenden Palestijnen en meer dan duizend Israëlische soldaten gedood.