De Amerikaanse president Donald Trump heeft woensdag bekendgemaakt dat de Verenigde Staten Jeruzalem voortaan als hoofdstad van Israël zien. De Amerikaanse ambassade wordt verplaatst van Tel Aviv naar Jeruzalem.

"Andere presidenten hebben het beloofd, maar nooit gedaan. Vandaag los ik mijn belofte in", zegt Trump. "Het is logisch dat wij de stad die Israël zelf als hoofdstad ziet, erkennen als hoofdstad."

"Het is iets dat moest gebeuren. Daarom is het ministerie van Buitenlandse Zaken begonnen met het verplaatsen van de ambassade. Dat wordt een teken van vrede", zei Trump tijdens een persconferentie. De verhuizing gaat drie tot vier jaar duren.

"We kunnen de problemen niet oplossen door de fouten uit de geschiedenis te herhalen", aldus Trump. "Na meer dan twee decennia zijn we niet dichter bij vrede gekomen. Daarom heb ik besloten Jeruzalem nu officieel te erkennen als hoofdstad."

Vrede

Volgens Trump verandert het niets aan hun pogingen om vrede te bewerkstelligen. "De vrede is het belangrijkst. Dat blijft onze grootste prioriteit. Een tweestatenoplossing is nog steeds een optie voor ons."

VN-chef Antonio Guterres zegt dat de VN er alles aan doen om de onderhandelingen tussen de Palestijnse en Israëlische leiders te hervatten, maar uit zijn zorgen. "Er is geen alternatief voor de tweestatenoplossing, er is geen plan b."

Over de stadsgrenzen deed Trump geen uitspraken. Dat laat hij over aan vredesonderhandelingen. Vicepresident Mike Pence reist binnenkort naar de regio om over de erkenning te praten.

De Israëlische president Benjamin Netanyahu reageerde kort na de persconferentie verheugd op de aankondiging. "Dit is een historische gebeurtenis. Bij elke vredesdeal zal Jeruzalem hoofdstad van Israël blijven." Hij hoopt ook dat andere landen het Amerikaanse voorbeeld volgen.

Trump verklaart dat VS Jeruzalem voortaan als hoofdstad Israël ziet
58
Trump verklaart dat VS Jeruzalem voortaan als hoofdstad Israël zien

Arabische Liga

Voordat het nieuws officieel bekend werd gemaakt, zorgde het al voor veel ophef. Zo houdt de Arabische Liga zaterdag op verzoek van de Palestijnen en Jordanië een noodbijeenkomst.

Mahmoud Abbas, de president van de Palestijnen, heeft gezegd dat Jeruzalem de "eeuwige hoofdstad van de Palestijnse staat" is. Hij zegt ook dat deze beslissing het einde is van de VS als bemiddelaar tussen de Palestijnen en Israël.

De Palestijnse gezant in Londen, Manuel Hassassian, noemde het plan van Trump "een oorlogsverklaring aan anderhalf miljard islamieten en honderden miljoenen christenen die niet accepteren dat de heilige plaatsen uitsluitend onder gezag van Israël komen". Naar schatting 6 procent van de Palestijnen is christen.

Palestijnen steken vlaggen VS in brand om besluit Jeruzalem
47
Palestijnen steken vlaggen VS in brand om besluit Jeruzalem

Oorlogsverklaring

De Iraanse ayatollah Ali Khamenei noemde het besluit van Trump "een bewijs van zijn grote incompetentie". Iran steunt al lange tijd diverse Palestijnse organisaties die strijden voor een eigen staat. Khamenei beklemtoonde dat Palestina "bevrijd zal worden" en verwijt Trump een oorlog in de regio te willen veroorzaken. 

Ook de Syrische regering veroordeelde het besluit van Trump. "Dit is een nieuw dieptepunt in de misdaden die worden begaan tegen de Palestijnen", aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken. De Turkse minister van buitenlandse Zaken noemt het besluit van Trump "een grote, grote fout. De hele wereld is tegen."

Hamas noemt de beslissing van Trump een stuitende daad van agressie en heeft opgeroepen tot het ondermijnen van de Verenigde Staten. 

Bij de Amerikaanse ambassade in Istanbul staan kort na de persconferentie al honderden mensen te demonstreren.

Protest tegen erkenning Jeruzalem als hoofdstad Israël

Palestijnse religieuze en seculiere groeperingen hebben inwoners opgeroepen om donderdag het werk neer te leggen en te gaan protesteren. © AFP
De oproep is een reactie op het besluit van de Amerikaanse president Donald Trump om Jeruzalem als hoofdstad van Israël te erkennen, dat hij woensdag aankondigde. © AFP
Mahmoud Abbas, de president van de Palestijnen, heeft in een reactie op het Amerikaanse besluit gezegd dat Jeruzalem de "eeuwige hoofdstad van de Palestijnse staat" is. © AFP
Woensdagavond werd er door enkele honderden mensen gedemonstreerd bij het Amerikaanse consulaat in de Turkse hoofdstad Ankara. © AFP
In de rest van de Arabische wereld werd het Amerikaanse besluit ook met woede ontvangen. Jordanië noemt het "onwettig" en Qatar betitelt het als de "doodsteek voor de vrede". Libanon, Egypte, Iran, Saudi-Arabië en Turkije tekenden fel protest aan. © AFP
De VN-Veiligheidsraad heeft aangekondigd vrijdag bijeen te komen voor een vergadering over het Amerikaanse besluit. © AFP
Israël beschouwt Jeruzalem als zijn hoofdstad maar de Palestijnen zien de stad ook als hun hoofdstad. © AFP
Onder meer in Gaza-Stad gingen woedende Palestijnen woensdag al de straat op tegen het aangekondigde besluit. © AFP
Volgens veel landen is dat de 'doodsteek' voor het vredesproces tussen Israël en de Palestijnen. © AFP
Trump beloofde al tijdens zijn verkiezingscampagne dat hij de Amerikaanse ambassade zou verhuizen van Tel Aviv naar Jeruzalem. © AFP

.

Tweestatenoplossing

Halbe Zijlstra, De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, vindt het een "onverstandig en contraproductief" besluit. Dat zei Zijlstra in Brussel tijdens zijn eerste NAVO-overleg. "De kans is groot dat het vredesproces hiermee achteruitgaat."

Volgens Zijlstra is er maar één oplossing. "Wij zijn altijd heel helder geweest: een eindoplossing is een tweestatenoplossing. En daarbij hoort dat Jeruzalem een gedeelde hoofdstad wordt voor de Palestijnen en Israël."

Vredesproces

Verschillende regeringsleiders, zowel in het Midden-Oosten als in de westerse wereld, hadden Trump al van tevoren gewaarschuwd dat dit besluit tot veel ophef zou leiden in de Arabische wereld. Zij stellen unaniem dat het besluit het vredesproces en de stabiliteit en veiligheid in het gebied bedreigt.

Israël beschouwt Jeruzalem als zijn hoofdstad maar de Palestijnen zien de stad ook als hun hoofdstad. Trump beloofde in zijn verkiezingscampagne dat hij de ambassade zou verhuizen.

Al tientallen jaren ijveren de Verenigde Naties ervoor dat de status van Jeruzalem in vredesonderhandelingen tussen Israël en Palestijnen wordt vastgelegd. Oost-Jeruzalem zou hierbij de hoofdstad van Palestina kunnen worden. 

Nederland heeft direct na de persconferentie het reisadvies bijgesteld. Nederlanders worden gewaarschuwd om demonstraties en drukbezochte plaatsen te mijden. Duitsland en Frankrijk gaven eerder al hetzelfde advies.