1. Waarom was de zaak van Andrea Constand zo bijzonder?

Oud-basketbalster Andrea Constand beschuldigt Cosby in 2005 van seksueel misbruik en drogeren, als ze aangifte doet van een incident dat in november 2002 zou hebben plaatsgevonden. In een onderlinge civiele zaak komen Constand en Cosby tot een overeenkomst. De zaak lijkt daarmee gesloten, maar in 2015 besluit Constand dat ze toch tot strafrechtelijke vervolging wil overgaan.

De zaak sleept lange tijd voort, maar in mei 2016 wordt besloten dat de acteur mag worden vervolgd op basis van nieuw bewijs. De zaak komt in juni 2017 voor, maar wordt nietig verklaard doordat de jury niet tot een oordeel kan komen. In april 2018 wordt een nieuwe zaak gestart en wordt de komiek schuldig bevonden. De rechter legt Cosby op 25 september 2018 een celstraf van drie tot tien jaar op. De berechting wordt gezien als een belangrijk keerpunt voor de #metoo-beweging, die dan in volle gang is, en voor tientallen andere vermeende slachtoffers van Cosby.

2. Wat heeft de rechter nu precies besloten?

In een 79 pagina's tellend document legt het Hooggerechtshof uit hoe het tot de beslissing is gekomen dat Cosby vrij moet komen. In die pagina's wordt een overeenkomst met Bruce Castor aangehaald, die in het verleden aanklager is geweest namens de staat. In een geschreven overeenkomst staat dat Castor Cosby niet verder zal vervolgen als hij getuigt in de civiele zaak die Constand tegen hem heeft ingediend, iets wat later dus toch gebeurt onder een nieuwe aanklager.

Castor getuigt in 2015 dat hij die overeenkomst inderdaad heeft gesloten, omdat hij het niet aannemelijk achtte dat Constand in een strafrechtelijke vervolging haar gelijk kan halen, omdat ze niet direct na het voorval aangifte heeft gedaan. In een verklaring laat het team van Constand op 30 juni 2021 weten nooit op de hoogte te zijn geweest van deze overeenkomst.

Daarnaast ziet de rechter de getuigenissen van de vijf andere vermeende slachtoffers als een smet op de rechtszaak, omdat ze niet in direct verband staan met de zaak van Constand. Volgens de rechter kan niets anders besloten worden dan Cosby vrij te laten.

3. Hoe bijzonder is deze vrijlating?

Extreem, zo schrijft de rechter zelf ook in de verklaring. "Maar gezien de omstandigheden is er geen ander besluit mogelijk dan dit."

4. Kan Cosby nog verder vervolgd worden?

In de zaak van Constand zal het lastig worden, gezien eerder genoemde feiten. Ook de andere vermeende slachtoffers van Cosby - in totaal ruim veertig vrouwen - maken weinig kans: in veel gevallen zijn de zaken al verjaard, hoewel dat per zaak en staat verschilt. Zo was de zaak van Constand op enkele dagen na bijna verjaard: in de staat Pennsylvania moet binnen twaalf jaar een aanklacht zijn ingediend.

5. Wat zijn de reacties?

Cosby en zijn team noemen het besluit van de rechter gerechtigheid. "De rechtbank heeft het licht gezien. Hij heeft destijds een deal getekend en had nooit mogen worden vervolgd."

Constand laat in een reactie weten dat ze teleurgesteld is en dat ze bang is dat de uitspraak ertoe zal leiden dat minder slachtoffers van seksueel geweld juridische stappen zullen zetten, of dat zij zich gedwongen zullen voelen te kiezen tussen een civiele zaak en een strafrechtelijke procedure.

Gloria Allred, die ruim dertig vermeende slachtoffers van Cosby heeft bijgestaan, noemt de beslissing "vernietigend". "Maar het besluit neemt niet weg dat Cosby schuldig is bevonden. Ik denk aan iedereen die zo moedig heeft getuigd."