Eva Jinek vindt Nederland nog erg conservatief over moederissues
Vooropgesteld: de insteek van de serie die Jinek heeft gemaakt, is dat het moederschap heel mooi is, maar dat het nog wel een paar taboes kent. Ze heeft heel veel geleerd, vertelt ze. Te beginnen bij de problemen waar veel vrouwen tegenaan lopen rond de zwangerschap. Zo ervaart één op de vijf vrouwen de bevalling als traumatisch, heeft een kwart last van urineverlies en is een ruggenprik in Nederland niet vanzelfsprekend, net als een bekkenbodembehandeling.
De keuze voor het onderwerp moederschap was vanzelfsprekend voor de 43-jarige Jinek, die voor RTL niet alleen haar latenightshow Jinek maakt, maar ook de ruimte krijgt om documentaires voor Videoland te maken.
De Wereld van Eva is daar het eerste wapenfeit. "De grote verandering in mijn leven in de afgelopen 3,5 jaar is dat ik moeder ben geworden, en een werkende moeder. Het is een onderwerp wat mij dagelijks bezighoudt."
Het schuldgevoel als werkende moeder is voor Jinek een groot thema dat ze voor het voetlicht wil brengen. "Een wetenschapper die ik interviewde legde me uit hoe het zit: de zorgtaak van een vader zien we als geld verdienen voor zijn gezin, de zorgtaak van een moeder is zorgen voor haar kinderen. Dus als een werkende vader zijn zieke kind niet van de crèche kan halen, vindt iedereen dat volstrekt normaal. Als een werkende moeder haar kind niet kan komen halen, zien veel mensen haar als egoïstisch en koud.”
De anekdote van journaliste en presentatrice Liesbeth Staats in de documentaire is treffend: haar man vergeet een tandartsafspraak in de agenda te zetten. Staats komt later alsnog met haar kind voor een nieuwe afspraak bij de tandarts en die neemt het haar duidelijk kwalijk dat ze de afspraak heeft gemist. Als Staats zegt dat haar man het is vergeten door te geven, ontdooit de tandarts en vergeeft hij haar alles. Want de werkende vader moet je toch helemaal niet belasten met een tandartsafspraak?
'Ik ben veel tijd en energie kwijt aan mijn schuldgevoel'
"Het is moeilijk te meten, maar iedereen voelt het. Dankzij mijn opvoeding heb ik meegekregen dat ik moet zorgen dat ik financieel onafhankelijk ben en dat mijn werk boeiend moet zijn. Het is geen hobby en het is waar mijn gezin van leeft. Toch neem ik die culturele waarden, hoe in Nederland gekeken wordt naar werkende moeders, ook mee. Die drukken op mij. Dat stoort me. Ik ben veel tijd en energie kwijt aan dat schuldgevoel. Je hoort het je leven lang en dat bepaalt hoe je naar jezelf en je rol kijkt."
Jinek wil niet alleen laten zien tegen welke problemen jonge moeders aanlopen. Ze zegt "een heel pragmatisch mens" te zijn en wil daarom ook bekijken hoe het op te lossen is.
Een wetenschapper vertelt bijvoorbeeld in de documentaire dat op het moment dat een werkgever jonge vaders net zo benadert als jonge moeders, het schuldgevoel van de moeders afneemt. "Dat vind ik zo handzaam, daar kun je wat mee. Er zijn in feite dus concrete oplossingen. Laten we daarnaartoe bewegen."
Op Instagram wordt het moederschap afgebeeld als iets fantastisch en is het vanzelfsprekend dat een moeder drie dagen na de bevalling dagen weer fris en vrolijk buiten loopt, maar Jinek zag al snel in dat dit voor veel moeders niet het geval is.
"Ik was veertig toen ik moeder werd en dan denk je dat je met al je levenservaring een gevoel van zekerheid hebt. Ik dacht: straks loop ik met mijn zoon Pax in een kinderwagen glamorous buiten en dan begint het leven weer zoals het was. Bij mij was dat het tegenovergestelde: ik was ziek geworden na de bevalling waardoor ik heel beroerd was, en ook nauwelijks kon lopen en dat schokte mij. Ik ken mezelf als iemand die altijd energie voor tien heeft. Die ongeacht het tijdstip de beuk erin gooit. Nu werkte dat niet. Ik was daar wel verdrietig over.”

Ook op andere vlakken was de presentatrice niet de oude. In de aflevering die over seks na de bevalling gaat, zegt Jinek dat ze zich niet zo aantrekkelijk voelde als op Instagram-beelden, maar "een beetje als Crocs" (de doorgaans onaantrekkelijk bevonden rubberen schoenen, red.). "Je kunt er niet na drie dagen weer staan met een strak en functionerend lichaam."
In de reeks praat ze met mensen over seks, wat confronterend was: als Jinek vraagt wat voor mensen echte seks is, zeggen ze allemaal penetratieseks.
"Dat is nou juist iets wat niet zo gemakkelijk is als je net een kind hebt gebaard. In Nederland zegt men: heb je anticonceptie, dan kun je weer gaan. Maar dan begin je juist weer met opbouwen. Veel vrouwen voelen ook druk: wanneer kan ik weer penetratieseks hebben? Ze gaan het associëren met pijn, en komen in een neerwaartse spiraal. Terwijl er zoveel andere vormen van seks en intimiteit zijn."
Ze constateert ook dat in landen om ons heen zaken beter geregeld zijn. "We mogen best concluderen dat Nederland vrij conservatief is. Het is misschien een restant van een gedachte van jaren geleden. Ik hoop dat deze serie het gesprek opent. Tussen mannen en vrouwen, maar ook vrouwen onderling."
'Dat ik te weinig zou werken, zie ik als een frame'
Hoewel Jinek zich schuldig voelt als werkende moeder, wordt ze er juist weleens van beticht dat ze eigenlijk te weinig werkt. Want kan dat wel, een paar maanden in het jaar een talkshow doen en de rest van het jaar vrij zijn voor een dik salaris? Ze heeft dergelijke commentaren op sociale media ook weleens voorbij zien komen en haalt haar schouders erover op.
"Ik zie het als een frame van iemand. Bij RTL werk ik nog meer dan ik deed bij de NPO. Ik wil er zeker niet over klagen, maar ik maak meer uren met een eigen talkshow. Dat begint 's ochtends vroeg om half acht en eindigt laat in de nacht."
Dan speelt er momenteel ook nog de opmerking van Johan Derksen in Vandaag Inside. Hij zegt dat ze oncollegiaal is geweest. Jinek zou namelijk na een uitzending van haar eigen talkshow hebben geroepen: 'Wij hebben dat Vandaag Inside toch maar mooi van de buis gekregen!', toen zijn show na zijn 'kaarsverhaal' een korte tijd stopte.
Bij collega Beau van Erven Dorens ontkende ze vorige week dat ze dit gezegd heeft. Tegen NU.nl herhaalt ze dat: "Ik doe mijn werk met veel plezier en weet dat ik aangepakt mag worden op wat ik gezegd heb. Dat is part of the game. Maar nu gaat het om dingen die niet waar zijn. Daar kan ik me niet tegen verdedigen."
'Er is nog nauwelijks een normale talkshowweek geweest'
Als ze terugblikt op de twee jaren dat ze nu bij RTL4 Jinek presenteert, concludeert ze dat er nauwelijks een ‘normale’ talkshowweek tussen zat. “Eerst was het heel lang voluit corona en vervolgens de oorlog in Oekraïne. Dat zijn vreselijke zaken die je natuurlijk in een journalistieke talkshow moet behandelen, maar het zijn wel zware onderwerpen."
"Een talkshow moet eigenlijk zijn als een tijdschrift: een mix van allerlei zaken en een goede sfeer. Je praat mensen bij voordat ze naar bed gaan én je geeft ze ook nog iets leuks mee aan het eind. Maar sinds ik ben overgestapt naar RTL drukt de actualiteit een zware stempel op alles. Gelukkig komt er de laatste tijd meer ruimte voor andere zaken."
Ondertussen schrijft Jinek aan het vervolg op haar boek Droom groot, waarin ze wederom mensen wil portretteren. “Ja dat doe ik er ook nog bij, terwijl mensen denken dat ik op vakantie ben”, lacht ze.
“Het mooie van zo’n boek is dat je uitgebreid en meanderend met iemand kan praten, wat niet aan een talkshowtafel kan. Ik zou me kunnen voorstellen dat ik in mijn volgende documentaireserie op Videoland lange interviews ga maken, zoals in het boek.”
Overigens is er nog een timeslot vrij in de vroege avond op NPO1, nu talkshow M er mee is gestopt. Heeft Jinek interesse? “Ik zit heel goed bij RTL.”
De wereld van Eva is vanaf woensdag te zien op Videoland.
NUjij: Uitgelichte reacties