Logo NU.nlNU.nl
  • Voorpagina
  • Net binnen
  • Populair
  • Algemeen
  • Economie
  • Sport
  • Media en Cultuur
  • Achterklap
  • Shop
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • NUfolder
    • NUshop
    • Tickets
Donderdag 1 juni 2023 | Het laatste nieuws het eerst op NU.nl
Binnenkort geen nieuwe ijstijd: acht hardnekkige klimaatmisverstanden

NU+ Binnenkort geen nieuwe ijstijd: acht hardnekkige klimaatmisverstanden

Door Rolf Schuttenhelm

23 mrt 2023 om 12:01Update: 2 maanden geleden
nujij comment1.8K reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail
Klimaatverandering is een lastig onderwerp, dat we voor onszelf proberen te versimpelen. Daarin kunnen we doorschieten, door zaken te ontkennen of juist te overdrijven. Het is dus logisch dat misverstanden over het klimaat ontstaan, en soms nog een hele klus om ze weer uit de wereld te helpen.

Het VN-klimaatpanel IPCC publiceerde maandag een grote samenvatting van de klimaatwetenschap. Dat leverde nieuwe inzichten op, maar bevestigde ook eerdere inzichten: de aarde warmt op, wat grote gevolgen heeft, en wij veroorzaken die opwarming zelf.

De oudste klimaatmisverstanden draaien om ontkenning van die wetenschappelijke hoofdboodschappen. Zo hoorde je een jaar of tien geleden nog regelmatig mensen zeggen dat de aarde niet opwarmde.

De opwarming ontkennen wordt steeds lastiger

Inmiddels hoor je dat veel minder. Het verschil zit misschien niet zozeer in de toename van wetenschappelijk bewijs - je kunt de mondiale opwarming vrij eenvoudig meten - maar in de eigen ervaringen van mensen.

Zo hebben we in 2021 de extreme neerslag in Limburg gezien en bereikte de Rijn een jaar later juist de laagste stand ooit. Elfstedenijs wordt steeds meer een verre herinnering, en ook dat is geen toeval.

En we hebben in Nederland de extreme hitte van 2019 gevoeld, toen het hier voor het eerst warmer dan 40 graden werd. Die zomerhitte neemt sneller toe dan werd verwacht.

De opwarming loopt steeds verder op, zolang onze uitstoot hoog blijft.

Onze CO2-uitstoot is de oorzaak (niet de zon)

Over de oorzaken bestaat al sinds de negentiende eeuw een sluitende theorie. Natuurkundigen ontdekten toen het broeikaseffect en kwamen tot de conclusie dat een toename van broeikasgassen de temperatuur zou laten stijgen. En die toename is inmiddels ook goed te meten.

Toch wordt nog weleens beweerd dat de opwarming door de zon komt. Wetenschappers kunnen dit ontkrachten. Als de zon de oorzaak was, zou ook de atmosfeer op tientallen kilometers hoogte opwarmen. Maar deze luchtlaag koelt juist af, doordat de broeikasgassen eronder meer warmte vasthouden.

Daarnaast kunnen satellieten meten hoeveel energie er van de zon naar de aarde komt. De kracht van de zon is in de afgelopen tientallen jaren juist iets afgezwakt, terwijl de aarde warmer werd.

  • Klimaatvraag: Het klimaat verandert toch altijd?
    Zie ookKlimaatvraag: Het klimaat verandert toch altijd?

Nee, we krijgen niet binnenkort een ijstijd

Terwijl oude misverstanden verdwijnen, kunnen er weer nieuwe ontstaan. Zo zou de aarde nú wel opwarmen, maar binnenkort afkoelen. Sterker nog: sommige mensen beweren dat er binnenkort een ijstijd komt.

IJstijden en tussenliggende mildere periodes worden veroorzaakt door schommelingen in de stand van de aarde ten opzichte van de zon. Op basis van die schommelingen zou het nog 50.000 jaar duren voordat een nieuwe ijstijd kan beginnen.

Die ijstijd gaat bovendien waarschijnlijk niet door. Onze huidige CO2-uitstoot zal het klimaat op aarde namelijk nog duizenden jaren beïnvloeden. Dat stelt mechanismen die nodig zijn om ijstijden te laten ontstaan buiten werking. Het zou daarom nog 100.000 tot 500.000 jaar kunnen duren voordat een eerstvolgende ijstijd weer kans heeft.

Een vergelijkbaar misverstand is dat we binnenkort een 'Kleine IJstijd' zouden krijgen (een lokale afkoeling), juist door de eerder genoemde afzwakking van de zonkracht. Ook op zo'n kortere periode van afkoeling hoeven we niet te rekenen.

  • We hebben de zwakste zon in jaren, maar daar merk je (bijna) niks van
    Zie ookWe hebben de zwakste zon in jaren, maar daar merk je (bijna) niks van

Alle ijskappen smelten, en óók het zee-ijs rond de Zuidpool

Jarenlang werd beweerd dat het ijs op de Noordpool weliswaar razendsnel smelt, maar dat het ijs op de Zuidpool tegelijkertijd juist toeneemt. Dat was ooit misschien halfwaar, maar inmiddels volledig onjuist.

Het is belangrijk onderscheid te maken tussen 'landijs' (de ijskap) en 'zee-ijs'. Rond de Zuidpool (het continent Antarctica) ligt een kilometersdikke ijskap. Deze ijskap smelt langs de randen. Het tempo van die afsmelting is in de afgelopen tien jaar verdrievoudigd. Dit veroorzaakt zeespiegelstijging.

Rondom die ijskap bevindt zich (net als op de Noordpool) ook een dunne laag drijvend zee-ijs. Die ijslaag is bijvoorbeeld gevoelig voor veranderingen in stormen. In de voorbije jaren breidde dit drijvende zee-ijs zich inderdaad uit. Maar inmiddels heeft het zee-ijs rond de Zuidpool juist de kleinste omvang ooit bereikt.

  • Nog nooit zo weinig zee-ijs op Antarctica: dit is er aan de hand
    Zie ookNog nooit zo weinig zee-ijs op Antarctica: dit is er aan de hand

Verdubbeling opwarming is niet overmijdelijk

Na alle pessimistische geluiden lijkt het tegenstrijdig, maar ook doemdenken is vaak gebaseerd op een verkeerd begrip van de wetenschap.

Zo wordt weleens beweerd dat de opwarming alsnog zou verdubbelen als de mensheid de uitstoot per direct naar nul zou brengen. In werkelijkheid zou de opwarming dan ook snel stoppen.

Nou gaat de uitstoot nog lang niet naar nul, dus zal de aarde inderdaad verder opwarmen. Schadelijke gevolgen nemen daarbij onevenredig snel toe. Daarom bestaat het Parijsakkoord, met als hoogste ambitie de opwarming tot 1,5 graden beperken.

'Kans' op 1,5 graden is nu groter dan tien jaar terug

Dat klimaatdoel is nog steeds haalbaar, als de wereldwijde uitstoot op de korte termijn flink naar beneden gaat. Die uitstoot moet dan rond 2050 netto nul zijn, en daarna zelfs negatief. Het mag duidelijk zijn dat dit een enorme inspanning vraagt, en dat de kans dat dat lukt klein is.

Toch is het een misvatting dat die kans met het verstrijken van de tijd alleen maar kleiner is geworden. Tien jaar geleden was de klimaattop van Kopenhagen mislukt en het Parijsakkoord nog niet gesloten. De wereld lag toen op koers voor bijna 4 graden opwarming.

Dat is sindsdien (op basis van klimaatbeleid van landen voor het jaar 2030) teruggebracht naar ongeveer 2,4 graden, en als landen daadwerkelijk doen wat ze beloven voor 2050 zelfs naar 1,8 of 1,9 graden.

Landen hebben hun klimaatdoelen in de afgelopen tien jaar flink aangescherpt.

Mensheid heeft de toekomst zelf in de hand

De oorzaak van die afbuiging is dat er wel degelijk klimaatbeleid wordt gevoerd. Landen zetten in op energiebesparing, duurzame energie wordt steeds goedkoper, de uitstoot stijgt minder snel en het gebruik van kolen, olie en gas lijkt (bijna) over de piek heen.

Tegelijk is de opwarming van de aarde momenteel juist aan het versnellen. Dat brengt ons terug op misschien wel de minst comfortabele boodschap van de laatste IPCC-rapporten: het kan nog alle kanten op. Terwijl het klimaatsysteem steeds beter begrepen wordt, blijft er één grote onzekere factor over: de mens.

Ga gratis verder

Log in of registreer gratis op NU.nl en krijg toegang tot extra artikelen

Beeld: Getty Images
nujij comment1.8K reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail

Lees meer over:

Klimaat

NUjij: Uitgelichte reacties

Nee_Ja_Nee
23 mrt 2023 om 16:41
Ik denk dat veel mensen nog niet steeds niet snappen wat het probleem nou is. Ja, het klimaat is nooit stabiel geweest. Ja, het is in het verleden veel warmer geweest, en ook veel kouder. De aarde overleeft het wel. Maar wij, de mensheid, zijn afhankelijk van een optimum klimaat zoals we die de afgelopen 6000 jaar hebben gehad. Al onze beschavingen, onze voedselvoorziening en de plekken waar we wonen hebben we te danken aan een voor ons optimaal klimaat. Als in het verleden een bepaalde plaats onleefbaar werd dan kwam er hongersnood en trokken mensen er weg. Maar nu warmt de hele wereld op, en in een ongekend tempo. Waar moeten al die mensen heen, en hoe gaan we iedereen voeden als hele delen onbewoonbaar worden? Wat doen we met alle kustplaatsen die onder water dreigen te komen? We zullen ons vast deels weten aan te passen, maar niemand kan ontkennen dat er veel leed bij zal komen kijken. Oneerlijk genoeg zal veel van dat leed ook nog eens bij de armsten en de dieren terechtkomen.
Respect: 👍 38Reacties: 💬 4
Reageer
japie61
23 mrt 2023 om 16:40
Vrijwillig gaan wereldburgers hier nauwelijks iets aan doen. Overheden in rijke landen kunnen maatregelen afdwingen, maar overheden in arme landen hebben te maken met de wens van economische groei en corruptie. In democratische landen kiezen burgers de regering die zo min mogelijk gevolgen heeft voor henzelf. Kijk naar de laatste verkiezingen, D66 wilde het klimaat redden, en zijn daarvoor afgestraft, door een partij met de slogan "alles is mogelijk als je maar wilt". Dus ik denk dat de "what's in it for me" mentaliteit, wat in ons DNA zit, er uiteindelijk toe leidt dat er pas echte maatregelen komen als de klimaateffecten ons echt voelbaar schade berokkenen, zoals grootschalige overstromingen, schaarste aan voedsel etc. We zien de bosbranden in Europa, Australie, Amerika, en de overstromingen in Limburg, maar het raakt ons nog niet genoeg om ons gedrag te veranderen. De wal zal op termijn het schip keren.
Respect: 👍 28Reacties: 💬 5
Reageer
nujij commentBekijk alle reacties


Aanbevolen artikelen


NUjij-reacties

nujij comment1.8K reacties

Net binnen

  • 00:09
    Acteur Danny Masterson schuldig verklaard in verkrachtingszaak
  • 00:03
    Sevilla wint Europa League voor 7e keer na penalty's tegen Roma van Mourinho
  • 23:38
    Griekspoor 'doodziek' van nederlaag na slijtageslag van bijna vijf uur in Parijs
  • 23:02
    Merendeel ExxonMobil-aandeelhouders wijst dwingende klimaataanpak af

Meest gelezen

  • 1
    Verdachte van ongeluk waarbij gezin omkwam filmde dat hij veel te hard reed
  • 2
    Leerplichtzaak tegen André Hazes en Monique Westenberg
  • 3
    Vrouwelijke gevangenen Nieuwersluis structureel misbruikt door personeel
  • 4
    Bewusteloze vrouw beste kaasroller in jaarlijkse kaasrolrace
  • 5
    Kwart bijenvolken overleefde winter niet, grootste sterfte sinds 2010


Nieuwsvideo's

  • Amerikanen filmen terugkeer van SpaceX-capsule naar aarde
    Amerikanen filmen terugkeer van SpaceX-capsule naar aarde
  • Dashcam filmt hoe kruisraket zonder ontploffen weg in Kyiv raakt
    Dashcam filmt hoe kruisraket zonder ontploffen weg in Kyiv raakt
  • Auto vliegt door de lucht na botsing met sleepwagen in VS
    Auto vliegt door de lucht na botsing met sleepwagen in VS
  • Braziliaan gooit tiara stuk van winnares schoonheidswedstrijd
    Braziliaan gooit tiara stuk van winnares schoonheidswedstrijd

  • Voorpagina
  • Economie
  • Sport
  • Media en cultuur
  • Overig
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • Copyright
    • Disclaimer
    • Privacy en cookiebeleid
    • Adverteren
    • Werken bij NU.nl
    • Verzekeringvergelijker
    • Privacy instellingen
  • Over NU.nl
  • Copyright
  • Disclaimer
  • Privacy en cookiebeleid
  • Adverteren
  • Werken bij NU.nl
  • Verzekeringvergelijker
  • Privacy instellingen

Volg ons op:

©2023 DPG Media B.V. – alle rechten voorbehouden