Elke zeven of acht jaar presenteert VN-klimaatpanel IPCC de nieuwste inzichten uit het wereldwijde klimaatonderzoek. Dat gebeurt op verzoek van bijna tweehonderd landen. Duizenden klimaatwetenschappers werken eraan.

De berg aan metingen, onderzoeken en analyses is zo groot, dat die is opgesplitst in drie rapporten: één over harde klimaatwetenschap, eentje over gevolgen en aanpassingen en een rapport over de aanpak van de bron van het probleem.

Bij elkaar zijn dat vele duizenden pagina's die in het afgelopen anderhalf jaar zijn verschenen. Op NU.nl heb je er al veel over kunnen lezen. Zo hebben we al eens een samenvatting van het geheel gemaakt.

Maandag verscheen een omvangrijke officiële samenvatting van de drie recente grote klimaatrapporten en een aantal kleinere rapporten over specifieke thema's, zoals zeespiegelstijging, landgebruik en 1,5 graden opwarming.

In dit slotrapport zit dus veel herhaling. Dat valt ook op als je de nieuwste reeks IPCC-rapporten vergelijkt met die van acht of zelfs vijftien jaar geleden: veel conclusies en kerncijfers blijven verrassend nauwkeurig overeind.

Wat is er dan wel nieuw? NU.nl vroeg leidende auteurs wat ze het meest heeft verrast. Daaruit blijkt dat de gevolgen van klimaatverandering toch groter zijn en sneller optreden dan eerder werd gedacht.

"Als ik naar dit hele traject kijk, verraste mij het enorme verschil tussen 1,5 en 2 graden opwarming het meest. Al bij 1,5 graden zijn de gevolgen groot, maar het verschil bij verdere opwarming is dramatisch en zag ik niet aankomen", zegt klimaatprofessor Heleen de Coninck van de Technische Universiteit Eindhoven.

Zij was hoofdauteur van het IPCC-rapport over het tegengaan van klimaatverandering. Eerder werkte ze aan een speciaal IPCC-rapport over 1,5 graden opwarming.

Het verschil in klimaatschade tussen 1,5 en 2 graden wordt ook genoemd door Maarten van Aalst, hoofdauteur van het IPCC-rapport over gevolgen en aanpassingen.

"Eigenlijk komen alle risico's sneller op ons af. Bij dezelfde temperatuurstijging zijn de gevolgen erger dan we eerder dachten en dat maakt ook het verschil tussen 1,5 en 2 graden zo groot." Van Aalst is hoogleraar klimaat aan de Universiteit Twente en sinds 1 februari hoofddirecteur van het KNMI.

We zijn ons daarnaast meer bewust geraakt van de grenzen aan ons aanpassingsvermogen, vervolgt hij. "En de risico's nemen nog harder toe, doordat verschillende problemen elkaar versterken. Droogte kan bijvoorbeeld hittegolven versterken."

Sommige maatregelen die we nemen om klimaatverandering te lijf te gaan, veroorzaken zelf weer nieuwe risico's, zegt Van Aalst. Zo kunnen aanpassingen om extremere neerslag sneller af te voeren ons juist kwetsbaarder maken voor droogte. "En de productie van biomassa als alternatief voor fossiele brandstoffen kan bijvoorbeeld de voedselzekerheid nog meer onder druk zetten."

We moeten dus niet te simplistisch denken over de oplossingen voor klimaatverandering, zegt De Coninck. "We zien nu duidelijker dat er veel meer moet gebeuren dan alleen technologische oplossingen."

Om opwarming van de aarde tegen te gaan, moeten ook ons gedrag, het financiële systeem en de manier waarop we samenwerken veranderen, zegt de klimaatonderzoeker. "Als niet aan zulke voorwaarden voldaan wordt, zal technologie weer tot nieuwe onduurzame situaties leiden."