Nederland is verdeeld in 21 waterschappen. Die waterschappen hebben een groot aantal taken. Het algemeen bestuur bepaalt hoe het waterschap die taken uitvoert. In dat bestuur zitten afgevaardigden van politieke partijen.

Dat waterschapsbestuur is waar stemgerechtigde Nederlanders woensdag ook op mochten stemmen. Dat ging gelijktijdig met de de Provinciale Statenverkiezingen.

Op het stembiljet voor de waterschappen waren veel partijen bekend van de landelijke en provinciale politiek. Het is dan ook weinig verrassend dat er overeenkomsten zijn in de uitslagen: ook bij de waterschappen kreeg nieuwkomer BBB veel stemmen.

Hoeveel precies weten we nu nog niet. De uitslag komt vertraagd binnen; de Provinciale Statenverkiezingen krijgen voorrang bij het tellen. De Unie van Waterschappen kon donderdagavond wel voorlopige uitslagen bekendmaken, gebaseerd op 12 van de 21 waterschappen.

BBB lijkt de grootste te worden in "ten minste zes" van die twaalf waterschappen. Water Natuurlijk is de grootste in "ten minste vier", meldt de koepelorganisatie. Water Natuurlijk is een samenwerking van GroenLinks, D66 en Volt en adverteert met een groene signatuur. BBB wil ook in de waterschappen opkomen voor het belang van boeren.

Maar maakt dat nou echt verschil? Ten eerste is agrarische vertegenwoordiging in de waterschappen niets nieuws. In het verleden zette bijvoorbeeld het CDA zich daar kenmerkend voor in. Die partij verliest deze keer volgens de Unie van Waterschappen ook bij de waterschappen veel zetels.

Daarnaast is het al jaren gangbaar dat boeren via een andere route in waterschapsbesturen belanden: via geborgde zetels. Land- en tuinbouworganisatie LTO wijst die zetels aan.

Dat het agrarische belang verdedigd wordt is dus niet nieuw. De manier waarop dat gaat gebeuren is misschien wél nieuw. Grote delen van Nederland zijn landschappelijk ingericht om winterneerslag zo snel mogelijk af te voeren. Zo staan akkers en graslanden ook in de wintermaanden voldoende droog om te bewerken met trekkers.

Maar in het zomerhalfjaar ontstaat mede hierdoor een relatief nieuw probleem: droogte. De hoeveelheid regen in Nederland neemt niet af, maar door de oplopende temperaturen neemt de hoeveelheid verdamping 's zomers wel toe.

Ook kunnen regenloze periodes in de zomer in de toekomst langer aanhouden. Het leidt tezamen tot nieuwe extreme droogten, die Nederland meemaakte in 2018, 2019 en 2022.

Die droogten treffen ons allemaal. De drinkwaterkwaliteit kan omlaaggaan, de binnenvaart kan gestremd raken en veengebieden kunnen oxideren en wegzakken. Ook de natuur loopt ernstige schade op door uitdroging, wat de effecten van stikstofvervuiling versterkt.

Maar een andere sector die zwaar getroffen wordt door droogte is de landbouw. Helemaal wanneer de grondwaterstanden 's zomers zo ver zijn weggezakt dat er een sproeiverbod intreedt. Op akkers dreigen dan misoogsten en grasland voor melkkoeien levert veel minder op.

Dat lage grondwater is in veel delen van Nederland een chronisch probleem geworden. Dat geldt vooral voor de zandgronden in het zuiden en het oosten van het land.

De nieuwe, lastige taak van waterschappen daar is dat grondwater 's winters te laten herstellen. Er zijn boeren die daar 's winters last van zullen hebben. Maar veel boeren zullen er tijdens zomerdroogten ook baat bij hebben.

En dan is er nog de waterkwaliteit. Die is in Nederland relatief slecht en gaat bovendien verder achteruit. Een belangrijke oorzaak is de toestroom van meststoffen zoals stikstof en fosfaat, en opnieuw ook de verdroging.

Het beschermen van de waterkwaliteit is een formele taak van de waterschappen. Daarom zullen ze dit probleem simpelweg moeten aanpakken, ongeacht ideologische verschillen binnen de waterschapsbesturen.

Zo gaat het in Nederland al zo'n achthonderd jaar, want waterschappen zijn onze oudste overheid. En als bestuursvorm hebben ze met talloze dijkdoorbraken en watersnoodrampen al vele crises overleefd.