De salderingsregeling is inmiddels bijna twintig jaar oud en mag worden gerekend tot een van de populairste subsidies van Nederland. Al jaren zorgt de regeling dat het voor woningeigenaren aantrekkelijk is om zonnepanelen op hun dak te leggen. Eén op de drie koopwoningen wekt inmiddels zonne-energie op.

Het succes is zo groot dat de subsidie volgens het kabinet niet meer nodig is. Zonnepanelen worden tegenwoordig veel sneller terugverdiend, ook zonder het voordeel op de energierekening dat de salderingsregeling garandeert. Daarom wil het kabinet de subsidie vanaf 2025 stapsgewijs afbouwen. Dinsdag stemt de Tweede Kamer over dat plan.

Maar bij de verduurzaming zijn (sociale) huurwoningen achtergebleven: pas één op de zes heeft zonnepanelen. De salderingsregeling is vooral interessant voor woningeigenaren die investeren in zonnepanelen en vervolgens zelf een lagere energierekening tegemoetzien. Bij huurwoningen komt het voordeel van de salderingsregeling geheel op de energierekening van de huurder terecht, terwijl de aanschaf- en installatiekosten volledig voor rekening van de verhuurder zijn.

Om hun huurwoningen toch te verduurzamen, kunnen woningcorporaties een maandelijkse vergoeding vragen aan huurders als zij zonnepanelen krijgen. Die vergoeding wordt door de huurder 'terugverdiend' via de lagere energierekening. Zo hebben mensen in huurwoningen via een omweg toch profijt van de salderingsregeling.

Maar als die regeling verdwijnt, pakt de energierekening weer iets hoger uit. Daardoor wordt het minder aantrekkelijk om zonnepanelen te plaatsen op huurwoningen, waarschuwen woningcorporaties. Zij kunnen een minder hoge vergoeding vragen aan huurders en doen er dus een stuk langer over om hun investering in de panelen terug te verdienen.

Die waarschuwing is niet nieuw. Ruim twee jaar geleden liet het kabinet al onderzoek doen naar deze kwestie. Uit een rondgang onder woningcorporaties bleek dat er voor hen "een hogere drempel" zou komen om te investeren.

Een ander onderzoek in opdracht van Aedes, de koepel van woningcorporaties, kwam tot de conclusie dat het vanaf 2024 überhaupt niet meer zou lonen om te investeren in zonnepanelen op sociale huurwoningen. Maar het kabinet kwam niet met maatregelen om daar iets aan te doen.

Volgens klimaatminister Rob Jetten is het afbouwen van de salderingsregeling juist goed voor mensen met lagere inkomens, omdat zij nu via hun energierekening meebetalen aan de subsidie voor veelal rijkere huishoudens die zonnepanelen hebben. Mensen zonder zonnepanelen betalen met de huidige energieprijzen "enkele tientjes per maand extra" voor hun elektriciteit, berekende toezichthouder ACM. Dat voordeel gaat naar de mensen mét zonnepanelen.

Dankzij PvdA en GroenLinks staat de huurkwestie ineens centraal in het debat over de salderingsregeling. De partijen willen de afbouw van de subsidie niet steunen, tenzij het kabinet met maatregelen komt om de sociale huursector te helpen verduurzamen. In de Tweede Kamer heeft het kabinet de linkse partijen niet nodig. In de Eerste Kamer heeft het kabinet wel oppositiepartijen nodig om een meerderheid te vormen en de salderingsregeling af te schaffen.

Jetten zegt in gesprek te gaan met woningcorporaties over hun zorgen. Eerder maakte het kabinet al afspraken met de corporaties om slecht geïsoleerde woningen versneld te verduurzamen. Nu wil Jetten samen met collega-minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) ook kijken naar manieren om meer zonnepanelen op corporatiewoningen te krijgen.

GroenLinks en PvdA willen die gesprekken afwachten. Tot ergernis van de coalitiepartijen zijn ze zelf niet met voorstellen gekomen om meer zonnepanelen op sociale huurwoningen te krijgen. "Ik vind eigenlijk dat dit gewoon hoort bij het huiswerk van dit kabinet", zei PvdA-Kamerlid Joris Thijssen. Dat "moet leren om te komen met klimaatbeleid dat voldoende sociaal is".

CDA-Kamerlid Henri Bontenbal wees erop dat PvdA en GroenLinks in hun verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 zelf stelden dat de salderingsregeling afgebouwd moest worden. Nu durven ze volgens hem de populaire subsidie toch niet meer af te schaffen. "Er komen verkiezingen aan en u vindt het moeilijk het aan uw achterban uit te leggen."

Als de salderingsregeling inderdaad verdwijnt, wil Aedes dat het kabinet een andere vorm van subsidie biedt aan woningcorporaties die zonnepanelen op daken van huurders leggen. Er bestaat nu al een investeringssubsidie voor bedrijven, verenigingen van eigenaren en corporaties die grotere gebouwen van een zonnedak voorzien.

Die investeringssubsidie, die ongeveer 20 procent van de aanschafkosten van zonnepanelen dekt, moet ook worden opengesteld voor eengezinswoningen van corporaties, zegt Aedes-woordvoerder Ernst Koelman. "Deze subsidie komt in de praktijk direct ten bate van huurders, want corporaties kunnen hiermee de vergoeding voor panelen in de servicekosten voor huurders zo laag mogelijk houden."

Zonder enige vorm van subsidie wordt het volgens Koelman lastiger voor woningcorporaties om huurders te overtuigen om in te stemmen met het plaatsen van zonnepanelen. Voor hen wordt het minder duidelijk of dat wel loont. "Door de huidige discussie over de salderingsregeling zien we al dat huurders eerder twijfelen", zegt Koelman. "Daarom is die investeringssubsidie ook zo van belang."

Het is nog niet duidelijk of Jetten brood ziet in het plan van Aedes. Een investeringssubsidie is "onderdeel van de gesprekken die de minister voor VRO en ik de komende weken met de woningcorporaties voeren", zei hij in de Tweede Kamer.