Dat blijkt uit een maandag gepubliceerd onderzoek van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV), het KNMI, de Universiteit van Wageningen (WU), de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en onderzoeksinstituut Deltares.

Het rapport schetst een treurig vooruitzicht. "Er is een verandering van natuurbranden gaande", is de conclusie. Zo neemt het risico op natuurbranden toe door klimaatverandering: het wordt steeds warmer én droger. Die trend zal zich naar alle waarschijnlijkheid de komende jaren doorzetten, al is onduidelijk hoe snel. Daarom kunnen de onderzoekers niet met zekerheid schetsen hoe snel het natuurbrandrisico in Nederland toeneemt.

Door de droogte zal in ieder geval de gemiddelde laagste grondwaterstand in grote delen van Nederland dalen. Dat zorgt ervoor dat meer planten en gewassen brandbaarder worden, wat leidt tot meer zogeheten 'brandgevoelige dagen'.

Daar komt bij dat het risico op ontstekingen, ofwel oorzaken van een natuurbrand, waarschijnlijk zal toenemen. Veruit de meeste branden worden door de mens veroorzaakt, door bijvoorbeeld onvoorzichtigheid met een kampvuur of barbecue. De komende jaren groeit naar verwachting de bevolking én de hoeveelheid tijd die Nederlanders in de natuur doorbrengen. "Dat draagt bij aan de verwachting dat er meer natuurbranden voorkomen", aldus de onderzoekers.

Daarnaast worden branden steeds intenser, waardoor de brandweer de vlammen niet meer kan blussen. In plaats daarvan moeten zij gaan wachten op het moment waarop er geen 'brandstof' voor de natuurbrand meer is. Bijkomend probleem is dat natuurbranden een steeds grotere kans hebben om gelijktijdig te woeden, waardoor de brandweer haar middelen moet splitsen en de kans op aanzienlijke schade toeneemt.

"Met de huidige vooruitzichten zullen zich vaker onbeheersbare branden voordoen die met de huidige tactiek, techniek en capaciteit van de brandweer niet meer te bestrijden zijn", schrijven de onderzoekers daarover.

Herstel van natuurgebieden is mogelijk, maar erg duur. Herplanting en het aanleggen van paden kost gemiddeld tot 1.200 euro per hectare. Maar in het verleden, zoals bij de brand op de Kalmthoutse Heide in 2011, liepen de kosten op tot 6.000 euro per hectare.

Momenteel is er voornamelijk een risico op natuurbranden in de lente. In de toekomst zal er in de zomer ook (langdurig) sprake zijn van een (hoog) risico op natuurbranden, concluderen de onderzoekers. De vlammenzeeën zullen grotere impact hebben en steeds meer mensen zullen (tijdelijk) moeten vluchten.

Tegelijkertijd zal het verkeer en goederentransport vaker ontregeld zijn, door bijvoorbeeld de inzet van hulpdiensten of rookontwikkeling. "En zonder materiële schade en bijvoorbeeld de uitval van elektriciteit kan de brandschade al oplopen tot enkele miljoenen euro's per jaar", vervolgen de onderzoekers. "Er zal vaker onherstelbare schade aan flora en fauna ontstaan, en de menselijke gezondheid wordt vaker bedreigd." Daar moet de kanttekening bij worden gezet dat in de afgelopen honderd jaar 'slechts' zeven mensen bij natuurbranden om het leven kwamen, vaak bij het bestrijden van een brand.

De focus van de brandweer moet verlegd worden, beweren de onderzoekers. "Er wordt nu hoofdzakelijk gekeken naar beperkte en relatief korte branden in gebouwen. Maar natuurbranden zijn grootschaliger en duren langer."

Ook moet de brandweer extra middelen én kennis krijgen. "Er kan een zodanige druk ontstaan in regio's, dat de hulpvraag groter wordt dan de beschikbaarheid van brandweermiddelen", besluiten de onderzoekers.