Biodiversiteit is het geheel van al het leven op aarde: van walvissen tot plankton, van vlinders en krekels tot planten, maar ook schimmels, DNA en alle onderlinge samenhang daartussen. Met die biodiversiteit gaat het niet goed.

Zomaar een greep uit de 'rode lijst' van natuurorganisatie IUCN: 13 procent van de vogelsoorten, 27 procent van alle zoogdieren en maar liefst 41 procent van alle amfibieën als kikkers, padden en salamanders is nu met uitsterven bedreigd.

Bij ons verdween al drie kwart van de insecten en wereldwijd dreigt een miljoen soorten voorgoed te verdwijnen.

En als de oorzaken niet worden aangepakt, is dat nog maar het begin. Wetenschappers spreken al van een "massale uitstervingsgolf", een neerwaartse spiraal waarbij het verdwijnen van de ene soort ook weer leidt tot het uitsterven van de andere. De laatste keer dat dit gebeurde is 65 miljoen jaar geleden. De oorzaak is deze keer geen komeetinslag, maar de mens, die ironisch genoeg zelf ook onderdeel is van die biodiversiteit.

Kan diezelfde mens deze ontwikkeling stoppen? Die vraag staat centraal in Montreal, waar afgevaardigden uit bijna tweehonderd landen twee weken lang 'onderhandelen' over natuurbescherming.

Inderdaad, precies zoals bij de jaarlijkse klimaattoppen, maar dan voor een ander onderwerp, dat toch vaak wat ondersneeuwt: er is nog nooit een verkiezing gewonnen of verloren door een verhit debat over biodiversiteit.

Klimaat daarentegen is de afgelopen jaren toch een van de grote politieke onderwerpen geworden. Maar zoals de wereld in 2015 in Parijs besloot te proberen de opwarming te beperken tot maximaal 1,5 graden, hangen nu ook bij de VN-top in Montreal grote doelstellingen in de lucht: om achteruitgang van de natuur te stoppen, moet onder andere 30 procent van het land en de oceanen beschermd worden.

Voorlopig is dat niet meer dan een ambitie: eerdere VN-doelen voor biodiversiteitsbescherming werden stuk voor stuk niet gehaald.

Om het tij te keren is nu dus een gerichte aanpak van alle veroorzakers van biodiversiteitsverlies nodig. De belangrijkste veroorzaker is het verlies van leefgebieden, door ontbossing en uitbreiding van intensieve landbouw, terwijl in oceanen overbevissing het grootste probleem is.

Ook op land speelt jacht (op bedreigde soorten) een rol, net als gifgebruik en de verspreiding van 'invasieve exoten' - planten en dieren uit verre regio's die lokale evenwichten verstoren.

Klimaatverandering is ook een veroorzaker van biodiversiteitsverlies, maar voorlopig nog niet de grootste. Dat kan veranderen als de opwarming tot meerdere graden oploopt en talloze soorten (en hele ecosystemen) richting polen moeten trekken - met alle gevolgen van dien.

Dus als er al een 'biodiversiteitsakkoord van Montreal' komt, is dat uiteindelijk ook afhankelijk van het slagen van het klimaatakkoord van Parijs.

Of Montreal voor een (kleine) doorbraak zorgt, weten we over twee weken. Maar er is een slecht voorteken: geruzie tussen landen.

De top zou eigenlijk plaatsvinden in de Chinese stad Kunming. Dat werd onmogelijk door de zeer strenge coronamaatregelen daar. Montreal is de uitwijklocatie, omdat het VN-biodiversiteitsverdrag daar kantoor houdt.

China is nog wel de officiële voorzitter van de biodiversiteitstop. En daar ontstaat gelijk het eerste probleem: Canada en China hebben openlijk ruzie. Dat heeft te maken met onder andere de ontdekking van een netwerk van Chinese 'politiebureaus' in Canada, die overigens ook in Nederland zouden bestaan.

Dus rijst ook de vraag of China wel wil dat de top een succes wordt. Het land heeft bijvoorbeeld geen wereldleiders uitgenodigd voor de opening op woensdag, wat bij klimaattoppen wel gebruikelijk is.