Zet vol in op waterstof, met een investering van 2,5 miljard. Dat vragen 38 energiebedrijven, netbeheerders, milieuorganisaties en wetenschappers donderdag aan het nieuwe kabinet. Het geld is nodig voor opslag en productie, en het schoner krijgen van de industrie. Maar waterstof is ook nodig om economisch de boot niet te missen, zegt professor Ad van Wijk van de TU Delft.

Van Wijk is een van de ondertekenaars van het 'waterstofpact', een kort en overzichtelijk plan waarmee het nieuwe kabinet de waterstofeconomie op stoom zou moeten brengen. In de coalitie zitten energiebedrijven en netbeheerders als Eneco, Essent, Vattenfall, Engie, TenneT, Stedin, Alliander en Gasunie, naast een groot aantal kleinere energiebedrijven.

Ook Greenpeace en Natuur & Milieu staan achter het plan, dat vooral de ontwikkeling van 'groene' waterstof moet garanderen. Waterstof wordt nu nog gemaakt van aardgas, maar zou in de toekomst moeten worden geproduceerd uit groene stroom, afkomstig van bijvoorbeeld zon of wind.

Waar hebben wij waterstof (onder andere) voor nodig?

  • Schoon alternatief voor steenkool in de staalindustrie
  • Alternatieve grondstof voor 'plastic', synthetische kerosine
  • Vrachtvervoer, scheepvaart en andere mobiliteit
  • Opvangen pieken en dalen in groene stroom
  • Aardgasvrij verwarmen in oude gebouwen/steden

Eigenlijk gaat het er nu om dat we de ontwikkeling van groene waterstof, waterstoftransport en gebruik gelijktijdig vlot trekken, zegt Van Wijk tegen NU.nl. Daarvoor is onder andere veel meer groene stroom nodig.

Spanje en Portugal willen (groene) waterstof exporteren

Door grote investeringen zal de prijs van groene waterstof scherp dalen, maar dat wordt wel een internationale markt. "Bijvoorbeeld Spanje en Portugal investeren nu al miljarden om straks waterstof te kunnen exporteren, omdat die landen groot uitpakken met windenergie én een hoog rendement hebben met zonne-energie. En dat rendement is in de Sahara natuurlijk nog hoger."

Wij moeten in Nederland volgens Van Wijk in komende jaren vooral doorgaan met zonnepanelen op daken voor het eigen stroomgebruik. Maar veel belangrijker in het Nederlandse klimaat is de ontwikkeling van windparken op de Noordzee. Dat moet soepeler en sneller, aldus Van Wijk.

"Het is voor de grote bedrijven veel efficiënter om meerdere windparken tegelijk neer te zetten. Wij hebben dan sneller de benodigde groene stroom, ook voor waterstofproductie, en zij kunnen een snellere prijsdaling realiseren."

Waterstof voor stroomopslag en 'groen staal'

De ontwikkeling van waterstof moet er in hetzelfde tempo naast komen, aldus Van Wijk. "Groene waterstof kunnen we met behulp van elektrolyse produceren uit stroom van windturbines op zee. Over negen jaar moeten we zo al voor 3 of 4 gigawatt aan groene waterstof kunnen produceren. Dat kunnen we eenvoudig opslaan in lege zoutkoepels."

"En op momenten dat de stroomvraag groter is dan het aanbod, krijgen wij weer stroom uit een waterstofcentrale. Ook daarbij komt geen CO2 of andere vervuiling vrij."

Maar dat is volgens Van Wijk maar één voorbeeld van een belangrijke en dringende toepassing van waterstof. Waterstof is ook essentieel voor het verduurzamen van de zware industrie, zoals de staalindustrie. De grote staalindustrieën in Japan, Zuid-Korea, Duitsland, Oostenrijk en Zweden werken allemaal aan de omschakeling naar waterstof.

"Voor de hoogovens in IJmuiden zetten we nu in op steenkool met op termijn een deel CO2-opslag. Maar dat is veel duurder en veel minder schoon. Voor hetzelfde geld bouw je een volledig nieuwe staalfabriek op waterstof, en boek je veel meer CO2-winst."

"Je doet dit niet alleen voor het klimaat, maar ook om je economie aan de praat te houden. Als andere landen straks wél groen staal produceren, hebben zij een concurrentievoordeel. Als we in de ontwikkeling meegaan, kunnen we in IJmuiden ook zelf groen staal voor bijvoorbeeld windmolens produceren."

Waterstofverwarming kan gunstige keuze zijn

Tot slot ziet Van Wijk een toekomst voor waterstof in de verwarming van huizen, vooral in oude steden. "We hebben een perfect netwerk van gasleidingen. Als we dat gewoon hergebruiken hoeven we het elektriciteitsnet minder te verzwaren. Dat kan op veel plekken een goedkopere oplossing worden om van aardgas af te gaan, die ook in een klimaatneutrale toekomst past."

Duitsland investeert ondertussen al 9 miljard in de waterstofeconomie, en Frankrijk 7 miljard. Nederland gaat hier dus niet aan kop, maar moet eerder zorgen dat het de boot niet te mist, aldus Van Wijk.