Biden of Trump? Dit betekent de verkiezingsuitslag voor het klimaat
Update: stemmen worden nog volop geteld en met name poststemmen kunnen een grote vertraging geven in de definitieve uitslag. Voorlopige resultaten tonen een nek-aan-nek-race - we moeten voorlopig dus nog van meerdere scenario's uitgaan:
NU.nl schreef er een maand geleden al over: de internationale klimaatwereld kijkt gespannen mee naar de verkiezingen in de VS. Het klimaatakkoord van Parijs kreeg een forse dreun toen president Trump 's werelds grootste economie en grootste historische uitstoter van CO2 eruit terugtrok.
Maar de dreun werd geen mokerslag: er zijn belangrijke tekenen van herstel in de klimaatdiplomatie. De EU wist akkoord te bereiken over de Green Deal, en onlangs hebben ook China, Zuid-Korea en Japan hun klimaatdoelen aangescherpt. En mocht Biden winnen, heeft hij al laten weten bij deze groene golf te willen aansluiten - met een plan dat lijkt op de Europese ambitie. En in de tussentijd heeft ook Rusland 'Parijs' nog geratificeerd.
Daarmee staat de VS op een T-splitsing: sluiten ze weer aan, of wordt het een definitieve breuk? Op de vooravond van de verkiezingsuitslag leggen experts nog een keer de betekenis uit van de scenario's.
Biden is van plan snel en drastisch actie te nemen, met onder andere ambitieuze doelen voor groene elektriciteit in 2035.
Scenario 1: De polls kloppen, Biden wint
"Met de overwinning van Biden, keert de VS in elk geval terug naar de internationale onderhandelingstafel en het Parijsakkoord", zegt Yvo de Boer, voormalig hoofd van het VN-klimaatverdrag UNFCCC, dat de klimaattoppen organiseert.
"Daarmee herstelt ten eerste de internationale consensus over het klimaatprobleem. En hopelijk zal een Biden-regering tot doel stellen om ook de VS in 2050 klimaatneutraal te krijgen. In dat geval hebben we echt een belangrijk kantelpunt bereikt."
Maar De Boer waarschuwt dat de verdeeldheid in de VS zal blijven. "Wij hebben al vaker meegemaakt dat de Democraten zich aansloten bij afspraken die zij vervolgens binnenlands niet waar konden maken. Dat gold voor het Kiotoprotocol uit 1997 en het Parijsakkoord, dat Obama eind 2015 tekende, en Trump vervolgens verscheurde."
'Bedrijfsleven zal klimaatplannen Biden omarmen'
Energie-expert Jules Kortenhorst noemt winst voor Biden "zeer belangrijk en goed nieuws voor klimaatbeleid over de hele wereld." Hij woont en werkt in de VS, waar hij directeur is van het Rocky Mountain Institute, een denktank voor de energietransitie.
"Biden is duidelijk van plan snel en drastisch actie te nemen, met onder andere ambitieuze doelen voor groene elektriciteit in 2035. Biden heeft er ook veel vertrouwen in dat die klimaatplannen een impuls zullen zijn voor de Amerikaanse economie."
"Ik verwacht daarom al begin 2021 een pakket met groen stimuleringsbeleid - en ik verwacht dat dit pakket op brede steun kan rekenen van het Amerikaanse bedrijfsleven, met uitzondering van de kolen-, olie- en gassector."
Met de overwinning van Trump zal het vertrek van de VS uit het Parijsakkoord definitief zijn. Dit is een stevige tik voor de klimaatdiplomatie en voor het behalen van de doelen van het akkoord.
'VS is welkom, maar zal vertrouwen moeten terugwinnen'
"Als Biden wint is dat in principe goed nieuws voor het klimaat", zegt ook de Nederlandse klimaatgezant Marcel Beukeboom. "Biden heeft beloofd zo snel mogelijk weer toe te treden tot het Parijsakkoord en ook op het vlak van klimaatdiplomatie weer een leidende rol te zullen nemen."
"Het daarvoor benodigde vertrouwen zal wel weer opgebouwd moeten worden. Dat kan met concrete plannen en maatregelen, onder meer door een ambitieus reductiedoel te stellen voor het jaar 2030."
"In het nog steeds gepolariseerde Amerikaanse politieke klimaat is dat geen gemakkelijke opgave. De stoel aan de internationale klimaattafel staat echter klaar."
Ben jij geïnteresseerd in nieuws over klimaatverandering?
Scenario 2: Trump wint tweede termijn
"Met de overwinning van Trump zal het vertrek van de VS uit het Parijsakkoord, toevallig per 4 november, definitief zijn", zegt Beukeboom. "Dit is een stevige tik voor de klimaatdiplomatie en voor het behalen van de doelen van het akkoord."
"We zullen moeten blijven inzetten op het betrekken van de VS. Als dat niet op federaal niveau kan, dan met lagere overheden en bedrijven die wel oog hebben voor hun lange termijn belangen."
Voor de internationale samenwerking is dit geen goed nieuws, zegt De Boer. "Trump zal zich blijven verzetten tegen internationaal beleid en ook nationaal milieubeleid verder afbreken. Maar over twee jaar zijn er de 'midterm elections' en in de aanloop daar naartoe moet zelfs Trump rekening houden met de groeiende zorg in de VS over klimaatverandering."
De Boer zoekt een parallel met de eveneens Republikeinse voormalig president George W. Bush. "In zijn eerste termijn snoeide die net als Trump wetenschappers de mond, om aan het einde van zijn tweede termijn te verklaren dat klimaatverandering een mondiaal probleem is dat internationaal moet worden aangepakt."
'Herverkiezing Trump dramatisch voor het klimaat'
Ook Kortenhorst noemt de herverkiezing van Trump slecht nieuws voor het klimaat. "Hij heeft geen enkel inzicht in de ernst van het probleem en zal zich met hand en tand blijven verzetten tegen de voortgang van de energietransitie."
Kortenhorst maakt zich niet alleen zorgen om de internationale situatie, maar ook effecten binnen de VS: "Klimaatontkenners zullen zich verder ingraven in de beleidsbepalende onderzoeksinstellingen - zoals milieudienst EPA en klimaatinstituut NOAA."
Hij verwacht ook dat het lokale klimaatbeleid dat sommige individuele staten en steden zijn blijven voeren onder de eerste termijn van Trump minder effectief zal worden. "Alles bij elkaar is de herverkiezing een drama voor het klimaatbeleid van de wereld."
Ook 'chaosscenario' zit klimaatbeleid in de weg
Dan is er nog een derde scenario, waar ook de experts voor vrezen: chaos, volgend uit langdurige onduidelijkheid over de uitslag, verzet daartegen, of een mogelijk onterechte claim op de overwinning. "Klimaatbeleid vraagt een blik op de lange termijn", besluit Beukeboom. "De onzekerheden van dit moment leiden daarvan af."