"De Green Deal wordt onze groeistrategie. Een strategie die niet alleen verbruikt, maar juist meer teruggeeft. Een strategie die zorg draagt voor alles en iedereen", zei von der Leyen tegen de Europarlementariërs. Ze benadrukte dat het nieuwe pact - het stokpaardje van de Commissie - ook meer kansen moet creëren in heel Europa.

Centraal in de Green Deal staat de ambitie om Europa over dertig jaar klimaatneutraal te maken. Klimaatneutraal zijn betekent dat de volledige uitstoot van broeikasgassen wordt gecompenseerd, waardoor de uitstoot niet bijdraagt aan klimaatverandering. In de plannen van Von der Leyen en Timmermans betekent dit dat de netto uitstoot van de EU nul is.

Om dit bereiken, wil de Commissie de huidige doelstelling van 40 procent minder uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 verscherpen naar minstens 50 procent en het liefst 55 procent minder uitstoot.

Daarvoor komt ze in maart met een klimaatwet, waarmee ook het EP en de regeringsleiders van de EU moeten instemmen. In de zomer volgt een uitgewerkte versie van de herziene doelstellingen voor 2030. Dan zal naar verwachting ook het exacte streefpercentage bekend worden.

Alle toekomstige Europese besluiten en wetten moeten vanaf nu, als het aan de Commissie ligt, in het teken staan van de ambitie om CO2-neutraal te worden. Daarvoor moeten onder andere de landbouw-, energie-, industrie-, transport- en handelssector getransformeerd worden.

Deze groene transitie vereist investeringen van vele miljarden euro's. De Commissie heeft berekend dat extra investeringen van in totaal 260 miljard euro (een kwart van de EU-begroting) nodig zijn om de huidige doelstellingen voor 2030 te halen. Aangezien deze klimaatdoelen extra verscherpt zullen worden, zal dit bedrag nog hoger uitvallen.

Momenteel wordt door de lidstaten nog onderhandeld over het EU-budget voor de komende zeven jaar, maar hier ligt niet het grote geld. De Commissie zet vol in op de Europese Investeringsbank (EIB). De bank heeft zichzelf ten doel gesteld dat in 2025 de helft van alle investeringen groen moeten zijn.

De komende jaren zullen de maatregelen verder onderzocht en uitgewerkt worden door de instellingen van de EU. "We hebben nog niet alle antwoorden, maar vandaag is het begin van een nieuwe reis", aldus de Commissievoorzitter.

Het parlement reageerde overwegend positief op deze eerste plannen. Wel werd door meerdere fracties benadrukt dat geen enkele groep mag achterblijven en dat de lasten niet mogen liggen bij burgers die al minder kansen hebben.

Uiteindelijk moeten het parlement en de regeringsleiders instemmen met alle hervormingen en wetten. Er is dus nog een lange en zware weg te gaan en het is ambitieus om nu al te spreken van een "man-op de-maanmoment van de EU". Timmermans zei dan ook het volgende in zijn afsluitende speech: "Het zal moeilijk worden hoor, er zullen veel beren op de weg zijn. Maar de EU-instellingen moeten alles bij elkaar brengen, om ervoor te zorgen dat de Green Deal werkt."

Timmermans spreekt het parlement toe. (Foto: Europees Parlement)

In juni van dit jaar bogen de regeringsleiders zich ook al eens over de ambitie voor een klimaatneutraal Europa in 2050. Estland, Hongarije, Polen en Tsjechië lagen toen dwars. Inmiddels is Estland overstag gegaan, maar moet Timmermans de andere drie lidstaten nog overtuigen van zijn Green Deal. De landen zijn er niet van overtuigd dat ze kunnen meekomen met de lidstaten die al schonere industrieën hebben. Polen steunt bijvoorbeeld nog volledig op bruin- en steenkool.

Von der Leyen benadrukt sterk dat "niemand mag achterblijven" en zet vol in op het steunen van de landen die nog achterlopen wat betreft een duurzame samenleving. Daarom moet er een mechanisme voor een "eerlijke transitie" komen. Dit fonds, waar naar verwachting miljarden euro's voor nodig zijn, zal juist die landen helpen bij het verduurzamen van hun industrieën en economieën. In januari zal dit mechanisme verder uitgewerkt worden. De Commissie hoopt dat ze hiermee de landen over de streep kan trekken.

Op donderdag en vrijdag komen de regeringsleiders van de EU-lidstaten voor het eerst bijeen op een top in Brussel. Het is aan Charles Michel, de nieuwe voorzitter van de Europese Raad, om de vergadering te leiden. Naar verwachting komen de leiders dan met hun eerste reacties op de plannen van Timmermans.