De NIPT-test toont aan of er aanwijzingen zijn dat het ongeboren kind het down-, edwards- of patausyndroom heeft. De test is niet verplicht, een zwangere kiest er zelf voor. Hierover vindt een gesprek plaats met een verloskundige of gynaecoloog.

Zwangere vrouwen krijgen de NIPT-test voortaan standaard aangeboden, net als de 20-wekenecho bijvoorbeeld. De NIPT was sinds 2017 beschikbaar, maar mensen moesten dan wel 175 euro betalen. Bovendien moesten zij dan meedoen aan een wetenschappelijk onderzoek naar de test. Dat onderzoek is inmiddels afgerond.

Bij de NIPT-test wordt er bloed afgenomen uit de arm van de zwangere. In dat bloed zit ook een beetje DNA uit de moederkoek (placenta). Dat DNA is bijna hetzelfde als dat van het ongeboren kind. De test geeft geen volledige zekerheid, maar is wel erg betrouwbaar. Het is veilig voor moeder en ongeboren kind

Bij het downsyndroom geeft de NIPT in 96 procent van de gevallen de goede uitslag. Bij het edwardssyndroom is dat 92 procent. Bij patau gaat het om ongeveer de helft van de gevallen.

Volgens de Gezondheidsraad is de NIPT-test betrouwbaarder dan de combinatietest. Sinds 2021 is die combinatie van bloedonderzoek en een nekplooimeting dan ook niet meer beschikbaar in ons land. Bovendien was er soms een vruchtwaterpunctie of vlokkentest nodig voor bevestiging. Dat gebeurde met een lange naald, wat risico's op een miskraam met zich meebracht.

Naast de drie syndromen kan de NIPT-test ook andere genetische afwijkingen opsporen. Maar mensen kunnen zelf kiezen van welke genetische afwijkingen ze willen weten. Alleen als er afwijkingen gevonden worden die ernstig zijn voor het kind, krijgen zwangere vrouwen dit sowieso te horen. Hetzelfde geldt als er grotere risico's zijn op problemen tijdens de zwangerschap. Ook als er aanwijzingen zijn voor kanker bij de moeder, hoort zij dit altijd.

De Gezondheidsraad wil dat zwangeren standaard horen over alle bevindingen uit de NIPT-test. Mensen kunnen dan niet meer kiezen. De raad gaat er namelijk van uit dat zwangere vrouwen willen weten of een baby een ernstige chromosoomafwijking heeft. Dan zou het niet uitmaken om welk chromosoom het gaat. Het kabinet moet nog een besluit nemen over dit advies. Wanneer dit gebeurt is nog niet duidelijk.

Over de gratis NIPT-test zijn ook zorgen. Bij de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) en Stichting Downsyndroom bijvoorbeeld. Zij vrezen dat mensen "achtelozer" kiezen voor de test nu die voor iedereen gratis is.

De organisaties benadrukken geen enkel bezwaar tegen de NIPT te hebben, maar ze willen wel duidelijk maken dat de test lastige morele dilemma's met zich kan meebrengen. Als er aanwijzingen voor afwijkingen bij de baby worden gevonden, zijn er namelijk twee keuzes: de zwangerschap volbrengen of afbreken.