Bas: 'Is mijn verdriet om de miskraam minder omdat het niet mijn lijf is?'
Na een lang ivf-traject was de zwangerschapstest dan toch eindelijk positief. Vol verwachting liepen Bas en zijn vriendin de kamer van de echoscopist in voor de zeswekenecho. En toen was het mis: geen hartactiviteit.
"Het klinkt misschien naïef, maar ik had er helemaal geen rekening mee gehouden dat dit ook kon gebeuren", zegt Janse (42). "Je zit in de euforie van het aanstaande vaderschap. Niemand had ons hierop voorbereid. En de echoscopist deelde het mee alsof het niks was."
Tot hun verdriet mondde ook de tweede zwangerschap uit in een miskraam. Het embryo bleek na acht weken gestopt te zijn met groeien. "Het voelde als een klap in ons gezicht. In één keer waren we weer terug bij af", vertelt Janse. "Maar het helpt ons om te beseffen dat het de natuur is die bepaalt. We moeten de controle uit handen geven."
Daarbij hebben Janse en zijn vriendin veel steun aan elkaar en de mensen om hen heen. Maar er viel hem daarbij wel wat op: "Alle aandacht rond dit verlies ging naar mijn vriendin. Ik werd vergeten. Is mijn verdriet minder omdat het niet mijn lijf is? Ik ben toch ook een helft van de zwangerschap?"
Miskraam werd lang gezien als een vrouwenprobleem
Janse miste ervaringen van andere mannen die ook een miskraam hebben meegemaakt en zich ook vergeten voelen in het rouwproces. Maar online was niets te vinden. Daarom startte hij zelf een forum: De vergeten vader, waarop mannen hun emoties kunnen delen. "Een kinderwens kan voor een man net zo groot zijn en een miskraam net zo verdrietig als voor de vrouw", zegt Janse.
Ook gynaecoloog Marie-Louise van der Hoorn en Lisa Lashley van het Leidse ziekenhuis LUMC beamen dat de vader vaak wordt vergeten bij een miskraam. Het werd lange tijd gezien als een vrouwenprobleem. Alle wetenschappelijke onderzoeken waren dan ook op de moeder gericht, maar Van der Hoorn en Lashley doen nu onderzoek naar de rol van de vader bij een herhaalde miskraam.
Niemand heeft natuurlijk schuld aan een miskraam, maar vrouwen denken vaak wel dat het alleen aan hen ligt.
"Als er breukjes ontstaan in de kop van een zaadcel, waar het DNA in is opgeslagen, spreken we van sperma-DNA-fragmentatie. Dat kan gerelateerd zijn aan herhaalde miskramen", legt Van der Hoorn uit.
We moeten dus af van de gedachte dat de oorzaak van een miskraam altijd bij de vrouw ligt, zegt Lashley. "Daarmee geven we de man een onbelangrijke rol. Terwijl ook zij iets kunnen doen om een kans op een miskraam te verkleinen. Zoals minder roken, waardoor de kwaliteit van het zaad niet aangetast wordt."
Bovendien heeft deze focus op de man ook een positieve invloed op de vrouw: de 'schuld' ligt dan niet alleen maar bij haar, voegt Lashley eraan toe. "Niemand heeft natuurlijk schuld aan een miskraam, maar vrouwen denken vaak wel dat het alleen aan hen ligt."
Vader wordt steeds serieuzer genomen in spreekkamer
Naast meer wetenschappelijk onderzoek naar de man en miskramen, kan er ook nog genoeg in de spreekkamer veranderen. In het LUMC is het nu standaard dat zowel de moeder als de vader naar de afspraken komt en dat mannen dezelfde vragen (over bijvoorbeeld familieanamnese en leefstijl) worden gesteld. Maar dit is nog lang niet overal zo, vertellen Van der Hoorn en Lashley.
Ook werken de twee gynaecologen mee aan de nieuwe Nederlandse richtlijn voor herhaalde miskramen, waarin het woordje 'vrouw' nu overal wordt aangepast naar het woord 'koppel'. "Dit lijkt iets heel kleins, maar het is een belangrijke stap voor het serieuzer nemen van de vader", zegt Van der Hoorn.
Mannen geven elkaar vaak een klap op de schouder en dat moet dan genoeg zijn.
De man dicht zich nu nog vaak een ondersteunende rol toe: hij moet er zijn voor zijn vrouw en gaat daarbij voorbij aan zijn eigen gevoelens, zegt Nadia du Fossé, arts bij LUMC. Ook zij deed onderzoek naar de rol van de man bij het ontstaan van miskramen en naar de emotionele hulp die mannen nodig hebben. Die is vaak anders dan bij de vrouw.
"Vrouwen hebben veel aan de steun van familie en vrienden of een maatschappelijk werker. Mannen lijken hier minder behoefte aan te hebben." Of ze zoeken die minder op.
Mannen leren over gevoelens praten op forum
Janse ziet in ieder geval dat veel mannen steun vinden op het forum. "Mannen denken nog vaak dat ze stoer moeten zijn. Ze geven elkaar vaak een klap op de schouder en dat moet dan genoeg zijn."
Maar op het forum krijgen de mannen een kans om hun hart te luchten. Ze beseffen dat praten over een miskraam echt geen taboe is en leren hun gevoelens te delen, zegt Janse. "Ik krijg zelfs berichten van mannen die vertellen dat het forum hun relatie heeft gered. Hun relatie hing aan een zijden draadje doordat ze niet konden praten over de miskraam. Nu ze met anderen mannen hun gevoelens delen, weten ze hoe."