Als je denkt dat slaaptekort alleen bij de eerste maanden van het ouderschap hoort, dan heb je het (meestal) mis. Uit onderzoek van de Universiteit van Warwick blijkt dat de slaapduur en -tevredenheid van ouders in de eerste zes jaar minder is dan in de jaren voordat zij kinderen kregen. Is het slaaptekort ernstig, dan kan dat verstrekkende gevolgen hebben.

Dat ervaart ook Jessica (33), moeder van een vijfjarige zoon en een pasgeboren dochter. Ze heeft al jaren gebroken nachten. Met name toen haar zoon een baby was eiste het enorme slaapgebrek zijn tol.

"Omdat mijn zoon - dat wisten we destijds niet - verborgen reflux en koemelkallergie had, lag hij 's nachts urenlang wakker van de buikpijn en de melk die iedere keer omhoogkwam. Ik moest maandenlang de dag door zien te komen op vrijwel geen tot maximaal een paar uurtjes slaap. Het was een vreselijke periode", zegt ze.

"Toen we na maanden aanmodderen medicijnen en andere voeding kregen, ging het gelukkig beter. Maar hij is nog jarenlang iedere nacht meerdere keren wakker geweest."

Roel Kurvers, slaapdeskundige en kinderarts bij het Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe, ziet dagelijkse vermoeide ouders voorbijkomen.

"Bij kortdurende slapeloosheid zie je voornamelijk klachten als vermoeidheid, prikkelbaarheid, concentratieverlies, vergeetachtigheid, vatbaarder zijn voor ziekten en een sterkere koolhydraatbehoefte. Dit is niet prettig, maar gaat vanzelf weer over zodra je kind beter gaat slapen en je zelf weer langere en betere nachten maakt."

Er is sprake van langdurige slapeloosheid als je minimaal drie maanden lang minstens drie keer per week niet kunt doorslapen, inslapen of veel te vroeg wakker wordt en dit klachten geeft overdag. Als dit jarenlang aanhoudt, kan dat ernstigere gevolgen hebben.

Kurvers: "Ernstig slaaptekort op lange termijn wordt in verband gebracht met onder meer obesitas en diabetes, hart- en vaatziekten, burn-out, een verouderde huid en depressiviteit. Daarnaast zie ik in de praktijk regelmatig dat de relatie tussen ouders, maar ook tussen ouders en kind onder spanning komt te staan."

Jessica herkent veel van bovenstaande gevolgen. "Het slaaptekort had een negatief effect op vrijwel mijn hele leven. Ik liep voortdurend op mijn tandvlees. Ik had een heel kort lontje en kon weinig hebben. De relatie tussen de vader van mijn zoon en mij kwam mede door de problemen met ons kind en het bijkomende slaapgebrek al snel in zwaar weer. "

Uiteindelijk gaat die relatie zelfs kapot. "Ook kon ik niet meer werken. Ik kon me niet focussen en concentreren met zo weinig slaap, ik functioneerde simpelweg niet. Ik belandde daardoor tijdelijk in de ziektewet."

Naast haar relatie en werk heeft het zelfs effect gehad op haar vriendschappen. "Ik ben een goede vriend verloren die ik al jaren kende en met wie ik regelmatig uitging. Ik had de puf niet meer om met hem op stap te gaan. Elk uurtje slaap dat ik kon pakken, moest ik pakken. Hij herkende me helemaal niet meer, zei hij. Ik heb nooit meer wat van 'm gehoord."

Het slaaptekort kan ook problemen veroorzaken bij het kind. Kurvers: "De kortetermijneffecten bij het kind zijn bijvoorbeeld het slecht kunnen concentreren op school. Ernstig, langdurig gebrek aan nachtrust kan de ontwikkeling van het kind nadelig beïnvloeden op cognitief, psychisch en sociaal niveau. Denk aan verslechterde leerprestaties en slechtere relaties binnen het gezin, maar ook moeizamere relaties met leeftijdgenoten."

"Stuur je kind even uit logeren als het te erg wordt", zegt de slaapdeskundige. "Wissel de 'nachtdiensten' af met je eventuele partner. Slaap bijvoorbeeld om en om op zolder. Of kijk of je overdag een moment hebt om nog wat uurtjes slaap te krijgen."

Pas ook de 'slaaphygiëne' goed toe bij je kind, raadt Kurvers aan. "Zorg voor regelmatige bedtijden, laat je kind 's avonds eerst even rustig afschakelen voor het naar bed gaat en hanteer een vast slaapritueel. Denk aan even in bad, een pyjama aantrekken en nog een boekje lezen. Werken de standaardadviezen niet, schakel dan bij langdurig slaaptekort zeker professionele hulp in om de oorzaak te achterhalen en weg te nemen."