"Kerst is voor mij een feest van hoop", zegt theoloog Nelleke Plomp. Zij werkt bij de Protestantse Kerk in Nederland en is gespecialiseerd in het thema kinderen, jongeren en de kerk. "Omdat de schepper van de wereld mens werd en midden in onze letterlijke en figuurlijke duisternis kwam wonen. Kerst gaat voor mij over een God die niet van een afstandje aan het roeptoeteren is, maar herkent waar wij in ons leven tegenaan kunnen lopen."

Het is een nogal gelovig antwoord, dat beseft Plomp. "Maar wel een antwoord waar je als niet-gelovige ouder wellicht iets mee kunt. In de decemberdagen steken we massaal lichtjes aan om het minder donker te maken. Die duisternis voelen veel kinderen, jongeren en ook volwassenen om zich heen. Verdriet, psychische problemen, oorlog, financiële zorgen die veel gezinnen raken."

"Het licht staat voor hoop, net zoals Jezus - die in de Bijbel wordt omschreven als 'licht dat in het duister straalt' - staat voor hoop. Dat is een mooi verhaal om met je kinderen te delen."

Voor Annelies Bobeldijk, opvoedexpert bij WOW Opvoedcoaching, ligt dat wat anders. Omdat ze opgroeide in de kerk kent ze haar klassiekers, maar geloven doet ze niet meer. "Kerst is voor mij vooral een fijn familiemoment", zegt ze. Dat wil niet zeggen dat het kerstverhaal in haar gezin geen rol meer speelt.

"Soms gaan we met mijn ouders naar de kinderkerstdienst, of wordt bij hen het kerstverhaal verteld. Dat roept bij de kinderen af en toe vragen op. Daar ga ik altijd op in. Het christelijk geloof is lange tijd onderdeel van onze cultuur geweest."

"Dat mijn kinderen het verhaal kennen vind ik persoonlijk horen bij hun algemene ontwikkeling, net zoals je hen ook andere geschiedenisverhalen vertelt. Maar wil of doe je dat als ouder niet: ook prima. Ze worden er tenslotte niet op getoetst."

Voor Plomp gaat het verder dan de algemene ontwikkeling. "De verhalen in de Bijbel gaan over universele waarden, zoals voor elkaar zorgen, delen wat je hebt, hoop in moeilijke tijden, onvoorwaardelijke liefde. Het doet een samenleving goed als je die waarden met elkaar deelt. Lukt het nog om die gedeelde waarden te vinden, nu het christelijk geloof naar de achtergrond verdwijnt? Net als de hoop dat het beter wordt, dat er altijd iemand is die onvoorwaardelijk om je geeft? Daarin kan het kerstverhaal van waarde zijn, zonder het te geloven."

Daar is Bobeldijk het mee eens. "Je kunt het verhaal van Kerst gebruiken om met je kinderen vanaf een jaar of negen te praten over wat je belangrijk vindt in het leven. Vanaf die leeftijd krijgen ze oog voor de wereld om hen heen, denken ze na over wat ze zien op het Jeugdjournaal of over wat er gebeurt op het schoolplein."

"Blijf in je antwoord wel rekening houden met hun denkniveau", vervolgt ze. "Pas reed ik met mijn zoon van vier achter een lijkwagen. Hij vroeg waar je eigenlijk naartoe gaat als je dood bent. Ik vroeg wat híj́ dacht, waarop hij zei: 'Ik denk dat de auto naar de begraafplaats rijdt.' Voor hetzelfde geld was ik begonnen over de hemel of wat dan ook, terwijl hij gewoon wilde weten waar die auto naartoe ging."

Geef je kind vooral ruimte om zelf na te denken, ook als het gaat om vragen over God en geloof, adviseert Bobeldijk. "Leer je kind dat het zich dingen mag afvragen. Dat het mag openstaan voor de mening van anderen."

Zelf vertelt ze haar kinderen dat ze het kerstverhaal niet op die manier gelooft, maar dat er ook mensen zijn die dat wel doen, zoals opa en oma. "Op die manier leren onze kinderen dat ze in een wereld leven waarin verschillende mensen verschillende meningen hebben, en dat ze zelf een eigen mening mogen vormen."

Ga het verhaal aan, daagt ook Plomp opvoeders uit. Bezoek eens een kerk op Kerstavond, doe als gezin mee aan een kerstwandeling of kijk online het kerstverhaal uitgevoerd in LEGO.

"Durf jezelf en je kinderen de vraag te stellen: wat zou dit verhaal kunnen betekenen voor mijn leven of mijn bijdrage aan de samenleving? Het zijn verhalen die al zolang meegaan, op zoveel plekken terugkomen, zelfs in Disney-films. Je zit nergens aan vast, de kennismaking mag heel vrijblijvend zijn."