"Een paar weken na de geboorte van onze dochter merkte ik dat ik steeds slechter in mijn vel ging zitten", deelt Joost (achternaam bij redactie bekend), vader van Mila. "Ik was prikkelbaar, somber en sliep slecht. Mijn zus kreeg na haar bevalling een post-partumdepressie, dus ik had dit al eens van dichtbij meegemaakt. Na een maand begon ik te googelen of ik niet ook een post-partumdepressie kon hebben. Ik schaamde me dood. Mijn vrouw had een zware bevalling doorstaan, gaf borstvoeding en had gebroken nachten, en ík had een depressie!"

Mijke Lambregtse is (kinder- en jeugd)psychiater in het Erasmus MC en deed in de afgelopen jaren verschillende onderzoeken naar postnatale depressies bij mannen. "Ik kan er alleen maar voor pleiten dat er meer openheid komt over post-partumdepressie bij mannen", zegt Lambregtse.

"Het begint met erkennen dat mannen ook psychische klachten tijdens de zwangerschap en na de bevalling kunnen krijgen. We hebben te maken met hardnekkige stereotypen over mannelijkheid en de 'stabiele factor' in het gezin zijn als een vrouw na de bevalling juist kwetsbaar is. Maar ook met onwetendheid en onbegrip, waardoor je als man niet snel voor deze klachten uit zult komen."

Uit internationaal onderzoek blijkt dat zo'n 5 tot 10 procent van de mannen depressieve klachten ervaart na de bevalling. "Die bevindingen sluiten ook aan bij ons eigen onderzoek, Generation R. Dat is een grootschalig onderzoek onder bijna tienduizend Rotterdamse kinderen en hun ouders die vanaf de zwangerschap gevolgd worden. Uit ons onderzoek blijkt dat 2 procent van de vaders er weleens aan denkt om er een einde aan te maken. 11 procent voelt zich wanhopig en 9 procent voelt zich eenzaam."

"We weten niet goed hoeveel procent van de mannen die dit soort klachten aangeven daadwerkelijk een post-partumdepressie heeft. Maar het zijn aantallen die duidelijk maken dat er voor deze gevoelens en ervaringen meer aandacht en begrip moet komen", aldus Lambregtse.

Een post-partumdepressie uit zich bij mannen niet op dezelfde manier als bij vrouwen. "Wanneer iemand gedurende twee weken vaker wel dan niet somber is óf verminderd kan genieten, spreek je van een depressie. Andere symptomen zijn verminderde concentratie en eetlust, gedachtes aan de dood, een schuldgevoel of een waardeloos gevoel."

"Mannen voelen zich minder snel somber, maar eerder prikkelbaar of gejaagd en hebben concentratieproblemen. Zij hebben ook andere copingmechanismen. Vrouwen zijn doorgaans geneigd om naar binnen te keren, terwijl mannen vaker vluchten. In hun werk, sport, alcohol of drugs."

De piek van een post-partumdepressie vindt bij vrouwen tussen nul en drie maanden na de bevalling plaats. Bij mannen gebeurt dat tussen drie en zes maanden. "Dit is nog niet onderzocht, maar mijn hypothese is dat vaders pas na die eerste drie maanden toekomen aan hun eigen proces. Dan starten veel vrouwen weer met werken, gaan kinderen voor het eerst naar de opvang en komt er letterlijk weer wat meer ruimte. Vaak beseffen ze dan pas hoe intensief het is geweest."

Volgens Lambregtse is een eerdere depressie een belangrijke risicofactor voor een post-partumdepressie. Daarnaast is de kans op psychische problemen bij de vader groter als de moeder ook psychische problemen heeft. "De partnerrelatie speelt ook een rol. Wanneer een relatie zwaar onder druk komt te staan of de intieme of seksuele relatie tijdelijk op een zeer laag pitje staat, kan dit veel impact hebben."

Bij vrouwen spelen hormonen een grote rol bij een post-partumdepressie. Hoe zit dat bij mannen? "Daar is nog onvoldoende onderzoek naar gedaan", zegt Lambregtse. "Maar inmiddels is duidelijk dat er bij mannen ook een verandering in de hormoonspiegel plaatsvindt tijdens de zwangerschap en na de bevalling. Oxytocine neemt toe, terwijl testosteron afneemt. Dat is positief voor de binding met de baby, maar mogelijk minder goed voor angsten of zorgen."

Lambregtse herkent dat een post-partumdepressie bij vaders nog steeds een taboeonderwerp is. "Het grote probleem is dat vaders rond blijven lopen met klachten en depressies niet behandeld worden. Dat is niet alleen schadelijk voor de vader en de moeder, uit onderzoek blijkt ook dat de kans op een huilbaby twee keer zo groot is bij een vader met een depressie. Daarnaast weten we dat onbehandelde psychische klachten bij de ouders op lange en korte termijn invloed kunnen hebben op alle ontwikkeldomeinen van een kind: emoties, gedrag, motorisch."

Elke wolk geeft een schaduw. Ook een roze wolk, besluit Lambregtse. "Besef als vader dat dit jou ook kan overkomen en wees alert op eventuele risicofactoren. Maak het bespreekbaar, je bent niet de enige."