Kortere dagen, kou en minder zonlicht tijdens de wintermaanden kan een winterdipje als gevolg hebben. En dat kan ook kinderen overkomen. Hoe voorkom en verhelp je somberheid en depressie tijdens de winter bij je kind?

Winterdipjes werken bij kinderen hetzelfde als bij volwassenen, zegt Marleen Derks, psycholoog en oprichter van de Piekerpoli. Een winterdipje wordt gekenmerkt door een depressieve of sombere periode, waarbij een kind minder energie heeft, minder snel dingen wil ondernemen en minder behoefte heeft aan sociaal contact. "Je kind kan zich willen terugtrekken van zijn sociale activiteiten, en minder of juist meer willen eten. Een verstoord slaapritme behoort ook tot de kenmerken."

Het winterdipje is eigenlijk een tijdelijke depressie. De oorzaak is een optelsom van verschillende factoren. Een grote oorzaak van een winterdip is het gebrek aan zonlicht. "Vooral het ochtendlicht is ontzettend belangrijk voor een goede start van de dag, en daar ontbreekt het veel mensen aan in de winter. Het zonlicht zorgt voor de aanmaak van serotonine, wat wordt omgezet in melatonine in het lichaam; een hormoon dat ervoor zorgt dat je 's avonds moe wordt en 's ochtends vroeg wakker wordt", zegt Derks.

Dat ritme wordt dus verstoord in de winter, waardoor volwassenen maar ook kinderen de neiging hebben langer op te blijven, later naar bed te gaan en ook later wakker te worden, waardoor je dat belangrijke ochtendzonlicht mist.

Minder vitamine, minder energie

De zon op de huid zorgt tevens voor de aanmaak van vitamine D in het lichaam, iets waar kinderen een tekort aan kunnen krijgen tijdens de winter. Daarnaast zitten er in groente en fruit net wat minder vitamines tijdens de wintermaanden, wat zorgt voor minder energie. Automatisch kunnen kinderen minder zin krijgen om buiten te gaan sporten met het koude weer en korte dagen.

"Jammer, want sporten en bewegen is juist zo belangrijk voor het aanmaken van geluksstofjes in het lichaam, waardoor kinderen zich beter gaan voelen en beter over zichzelf gaan denken", zegt Derks. Dat alles bij elkaar zorgt er volgens haar voor dat je kind een winterdip kan krijgen.

Zo voorkom je een winterdipje bij je kind

Je kunt gelukkig meer dan genoeg doen om ervoor te zorgen dat je kind niet te maken krijgt met een winterdipje of een winterdepressie. "Zorg ervoor dat je kind zo veel mogelijk buiten in het zonlicht komt, het liefst 's ochtends vroeg. Neem je kind mee om te sporten, of laat hem sporten met andere kinderen. Dat zorgt tevens voor een gevoel van verbinding, wat de kans op een depressie ook verkleint", zegt Derks.

Een gevoel van verbondenheid bij je kind kun je ook bevorderen door je in de negatieve gevoelens van je kind te verplaatsen en die te verbaliseren. Merk je dat je kind zich niet goed voelt over zichzelf of somber is, geef dan aan dat je dit begrijpt en praat over wat jullie hieraan kunnen doen. Zo blijft je kind zich begrepen en geaccepteerd voelen, stelt de psycholoog.

Wees je ook bewust over hoe je zelf over de wintermaanden praat, adviseert opvoedkundige Tamar de Vos. Als je zelf altijd zegt dat je de winter vreselijk vindt, dan draag je dat namelijk ook een beetje over aan je kind. "Gaan jullie niet naar buiten, dan kunnen jullie het ook binnen gezellig maken om de sfeer goed te houden. Doe eens yoga met je kind, ga koekjes bakken en geef je kind niet te veel schermtijd."

Lichttherapie als effectieve methode tegen winterdip

Blijf je kind vooral goed in de gaten houden tijdens de wintermaanden, adviseert Derks. Als je kind eenmaal een depressie heeft gehad in zijn jeugd, heeft het een grotere kans op depressies op latere leeftijd.

Vooral als je kind sociaal contact probeert te vermijden, afwijkende eetgewoontes vertoont of niet meer actief wil zijn, is er reden om alert te zijn. "Dat kan er namelijk op wijzen dat je kind al te maken heeft met een winterdipje of depressie. Als je kind nog erg jong is, houd dan in de gaten hoe energiek je kind is en of het wel een goed slaapritme heeft", zegt Derks.

Twijfel vooral niet om de hulp in te schakelen van een psycholoog als je kind te maken heeft met een winterdip. "Een effectieve methode die wordt gebruikt tegen (winterse) depressies is lichttherapie. Daarmee wordt dat belangrijke ochtendlicht nagebootst en kan het dag- en nachtritme hersteld worden, wat zorgt voor meer energie", aldus Derks.