De kinderopvangtoeslagaffaire heeft diepe sporen achtergelaten, erkennen de vier partijen. De kinderopvangtoeslag gaat daarom op ingrijpende manier op de schop, waarbij de coalitiepartijen werken aan het afschaffen van deze toeslagen.

Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) laat een overwegend positief geluid horen over het regeerakkoord. "Het is echt een doorbraak dat het complexe en foutgevoelige systeem van toeslagen afgeschaft wordt. Het wordt dadelijk veel simpeler voor ouders en dat is een stimulans om te gaan werken", zegt voorzitter Loes Ypma.

Concreet betekenen de plannen een stapsgewijze verhoging van de overheidsbijdrage voor de kosten van kinderopvang tot 95 procent. Dit geldt voor werkende ouders voor kinderen tot twaalf jaar. De kinderopvangtoeslag komt te vervallen en de overheid financiert kinderopvanginstellingen rechtstreeks.

Op die manier worden ouders niet meer geconfronteerd met hoge terugvorderingen. Volgens Ypma is het huidige systeem zo complex dat 80 procent van de ouders met dergelijke terugvorderingen te maken krijgen.

Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie sluiten niet uit dat er in de toekomst een mogelijkheid is om het vergoedingspercentage verder op te schroeven naar 100 procent. Tot die tijd betalen werkende ouders op basis van de plannen een inkomensonafhankelijke bijdrage van 5 procent. Dat is overigens slecht nieuws voor de laagste inkomens. Deze groep betaalt nu een bijdrage van maximaal 4 procent en straks, al dan niet tijdelijk, dus 5 procent.

Volgens het samenwerkingsverband Kinderopvang werkt! heeft 71 procent van de organisaties te maken met een personeelstekort. Dat komt allereerst door een gebrek aan geschikte kandidaten, maar ook ziekteverzuim en uitstroom spelen de instellingen parten.

Binnen Kinderopvang werkt! werken Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) en Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) samen met vakbonden FNV en CNV.

BMK-voorzitter Loes Ypma ziet vooral kansen tussen nu en de start van de grote veranderingen. "Er ligt een heldere en duidelijke richting voor ons. We weten waar we aan toe zijn en waar we heen gaan. Dit stelt ons bijvoorbeeld in staat om onze mensen aantrekkelijke arbeidscontracten te bieden en deze groep vast te houden. Daarnaast kunnen we ons werk aantrekkelijker maken voor nieuwe groepen, zoals zijinstromers en voor studenten van het mbo en hbo."

Tevens liggen er kansen voor combinatiebanen, bijvoorbeeld in combinatie met het basisonderwijs. Nu werken er vooral in de buitenschoolse opvang nog veel mensen met zogenoemde sprokkelcontracten. "Deze groep werkt maar een paar uur en daarvan kunnen ze niet rondkomen. De grootste uitstroom zien we dan bij bso-medewerkers. Die groep kunnen we met voltijdcontracten binnenboord houden", zegt Ypma.

De plannen voor de kinderopvang staan niet voor volgend jaar al op de kalender en ook niet voor het jaar erop. Pas in 2025 komen er veranderingen, want vanaf dat jaar staat het in de financiële doorrekening. Dat geeft de sector volgens Ypma ruim de tijd om zich voor te bereiden op de nieuwe situatie.

Zo is het volgens Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) niet nog niet helder hoe de kinderopvanginstellingen om dienen te gaan met het uit te keren toeslagengeld. "De grote vraag is natuurlijk wie dat gaat uitvoeren en of dat nu wel lukt."

Ypma: "Nederland kan zich meten met de besten van Europa en dat willen we behouden. Met name bij de buitenschoolse opvang hebben we straks meer ruimte om bijvoorbeeld mensen met een sportachtergrond aan te trekken of mensen uit de cultuursector. Dit is goed voor de brede talentontwikkeling van kinderen en betekent een impuls voor kwaliteit de opvang."