Een abortus of miskraam verwerken kan voor vrouwen en koppels een langdurig en heftig proces zijn. Miriam van Kreij helpt mensen die ermee te maken kregen. Zij is miskraambegeleider, oprichter van Miskraambegeleiding Nederland en auteur van Begeleiding na een afgebroken zwangerschap of abortus.

In principe verlies je bij een miskraam of abortus een kindje in wording. Dit kan impact hebben op het vertrouwen in je lichaam, je relatie en je omgang met mensen. Ook kan het zorgen voor verdriet en boosheid.

"Bij een abortus komt daarbij dat je de beslissing moet dragen, waardoor het taboe erop groter wordt en het minder makkelijk is om te delen. Daarom horen we het niet vaak als een vrouw abortus heeft gehad, maar wel een op de vijf à zes vrouwen maakt het eens of vaker mee in haar leven", zegt Van Kreij.

"Bij een abortus heeft de vrouw verder te leven met haar besluit. Dat kan heel pittig zijn en voor een schuldgevoel zorgen. Vóór de abortus al vol achter je besluit staan kan het verwerkingsproces iets vergemakkelijken", aldus Van Kreij.

"Toch kan je dan alsnog erg verdrietig zijn en kan het lastig zijn achteraf, dus praat er alsjeblieft over. Dat kan met je huisarts, verloskundige, of psycholoog, maar ook met iemand die dicht bij je staat. Dat je zelf voor een abortus hebt gekozen, hoeft niet te betekenen dat je er ook zelf mee moet dealen."

Ook bij een miskraam voelen vrouwen zich vaak schuldig. Van Kreij zegt dat ze soms schuld voelen omdat hun lichaam het kindje niet heeft kunnen voldragen. "Of ze voelen zich schuldig om dat ene glaasje wijn dat ze dronken, of die intensieve sportles die ze elke week volgden."

Verlies van toekomstdroom

Niet voor iedere vrouw is een miskraam of abortus op het moment zelf iets heel groots, bijvoorbeeld omdat ze het vruchtje zien als niet meer dan een paar cellen. "Maar omdat het een kindje in wording is, doet het emotioneel toch vaak veel. Als het om een gewenste zwangerschap gaat, wordt er ook gelijk een streep door de toekomstdromen met het kind gezet", zegt Van Kreij.

Ook bij een abortus kan het, ondanks de eigen keuze, een verlies van een toekomstdroom betekenen, bijvoorbeeld als je later nog wel kinderen zou willen hebben. "Of als je diep vanbinnen wel verlangt naar een kindje, maar de praktische situatie er nu niet naar is. Dat maakt een abortus extra moeilijk."

'Wezenlijk genoeg om niet weg te stoppen'

Er zijn maar weinig vrouwen die na een abortus of miskraam nooit meer aan de gebeurtenis denken. Neem dus serieus wat je achteraf voelt en trek aan de bel als je klem loopt, adviseert Van Kreij. Een abortus of miskraam is wezenlijk genoeg om het niet weg te stoppen, dus zoek gerust gespecialiseerde hulp.

"Onderschat de impact niet, ook al stop je het liever weg en wil je het liever niet voelen. Vaak wordt het verwerkingsproces dan alsnog getriggerd door een ander verlies, van bijvoorbeeld een van de ouders, of bij ongewenste kinderloosheid later in het leven. Ergens in je leven zou de miskraam of abortus aandacht moeten krijgen om het te verwerken", aldus Van Kreij.

Naast het zoeken van hulp kun je zelf ook een hoop doen om met het verlies na een abortus of miskraam om te gaan. Zo kun je een brief schrijven aan het overleden kindje of iets tastbaars neerzetten zoals een kaarsje, een symbolisch beeldje of een gedenkplek.

Erken het verlies

Heeft iemand in je omgeving een miskraam of abortus meegemaakt? Zeg dan geen dingen als: "Gelukkig was het vroeg in de zwangerschap" of "gelukkig heb je al een kind". Hoever iemand zwanger was, zegt niks over de hoeveelheid verdriet. Alle verliezen kunnen er voor mensen toe doen.

Vraag gerust aan de vrouw en haar partner hoe de miskraam of abortus was. Erken het verlies, ook al is het een tijd geleden. "Het geven van een boek over abortus of miskramen kan vrouwen of koppels helpen om met hun verlies om te gaan. Dat geeft ze erkenning en ze lezen er suggesties in om er zelf actief iets mee te doen", adviseert Van Kreij.