
Omgaan met babyverlies: Ruth biedt afscheidszorg
In 2020 werden in Nederland vijf op de duizend baby's levenloos geboren, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Ongeveer drie van de duizend levend geboren baby's overleden binnen vier weken en bijna vier van de duizend binnen een jaar.
Als je kindje na 24 weken zwangerschap komt te overlijden, ben je wettelijk verplicht om een uitvaart te regelen, weet Van den IJssel, die zich specialiseerde in babyafscheidszorg. "Ouders hebben de optie om hun baby nog een paar dagen voor de uitvaart thuis te hebben, om herinneringen met hun kind te maken."
Keuzes moeten snel worden gemaakt en dan is het fijn als daar hulp bij is, legt ze uit. Vrouwen zitten dan immers vol in hun kraamtijd.
"Met koelelementen of een babykoeling kan het kindje zo nog even in zijn eigen wiegje liggen. Daarnaast zijn er nog andere methodes voor opbaring, zoals balseming of de watermethode. Ook moet er in een korte tijd gekozen worden voor een kist of een mand."
Ik werd bij de geboorte overvallen door verdriet, maar ook trots. En dát gevoel, daar was niet de juiste zorg voor.
Geen hartslag
Toen Van den IJssel 32 weken zwanger was, overleed haar kindje plotseling. Ze had het gevoel dat er iets niet klopte, en bij de check was er geen hartslag meer te horen. De oorzaak was onbekend.
"Het was erg verwarrend. Als iemand komt te overlijden is het lichaam zichtbaar; nu moest ik het maar geloven op basis van een echobeeld. Ik dacht: ik heb een kind in mijn buik dat dood is, wat nu? Ik voelde dat dit zo anders was dan elk ander overlijden."
Van den IJssel vond normale uitvaartzorg niet passend. "Ik werd bij de geboorte overvallen door verdriet, maar ook trots. En dát gevoel, daar was niet de juiste zorg voor."
In 2014 zette ze vervolgens samen met Bisschop een uitvaartorganisatie voor baby's op - of eigenlijk afscheidszorg, want bij ima ligt de focus op de geboorte en niet op de dood.

Herinneringen maken
Er zijn verschillende mogelijkheden voor dit afscheidsproces. Een optie is om het kindje eerst nog een paar dagen in huis te hebben. Van den IJssel: "Veel ouders zeggen dat ze het kindje direct willen laten cremeren. Wij nemen die gevoelens erg serieus, maar we voelen vaak aan dat ze dat zeggen door angst. Veel ouders kiezen er later alsnog voor om hun kindje eerst nog mee naar huis te nemen."
Bij ima geloven ze erin dat het rouwproces op den duur draaglijker wordt, als het kindje in de eerste paar dagen centraal wordt geplaatst. "Door bijvoorbeeld een boek voor te lezen of een liedje voor je baby te zingen, creëer je liefdevolle momenten om later aan terug te denken."
Hoe de uitvaart wordt ingevuld, ligt aan de ouders. Sommige ouders gaan met zijn tweeën naar het crematorium, anderen houden een bijeenkomst met 150 mensen. "Daarbij wordt vaak gefocust op het welkom heten. De ouders willen graag dat mensen hun kind bewonderen."
Sommigen kiezen voor beschuit met muisjes, anderen hangen slingers op met de naam van de baby. "Als er kinderen aanwezig zijn, wordt vaak een verhaal voorgelezen. Bijvoorbeeld een boek over afscheid nemen."
Omgaan met verschillen in religie en cultuur
In verschillende religies en culturen wordt er anders met de dood omgegaan. Maar hoe kom je die verschillende culturen tegemoet in Nederland? "We hebben wel eens ouders van Indiase afkomst begeleid. Die belden tijdens ons gesprek met hun vader in New Delhi, die met ons meedacht: hoe doen we dit vanuit de Indiase cultuur? De uitvaarten daar zijn heel anders."
Van den IJssel leerde dat overleden baby's in India in doeken worden gewikkeld en in de Ganges worden neergelaten. Omdat dit in Nederland niet mogelijk is, moest er naar een compromis worden gezocht. "Uiteindelijk hebben we het kindje in doeken gewikkeld en in een graf laten zakken. Zonder kist, net zoals dat in India zou gebeuren."
Deze moeders besloten hun verlies, maar ook de liefde voor hun overleden kind een plek te geven op hun lijf en lieten daarom een bijzondere tatoeage zetten.
Baby Loss Awareness Week
Op zaterdag 9 oktober is de Baby Loss Awareness Week (BLAW) van start gegaan. Deze week is er om bewustzijn te creëren rondom babyverlies. Naast de uitvaartzorg hebben Van den IJssel en Bisschop ook Steunpunt Nova opgericht, waar ouders terechtkunnen die met dit verlies te maken hebben.
"De uitvaart is op een gegeven moment afgelopen, maar vaak is er nog behoefte aan meer ondersteuning. Daarvoor is Steunpunt Nova. Ook vrouwen met een miskraam kunnen hier terecht, want een miskraam is ook een verloren verwachting."
Tijdens de BLAW heeft Steunpunt Nova verschillende activiteiten gepland staan.