"Papa, zullen we een hond nemen?" of "Mama, mag ik een hamster?" Vroeg of laat komt je kind thuis met de vraag om een huisdier. De lockdown bleek voor veel mensen een reden om een huisdier aan te schaffen, maar nu kinderen weer naar school gaan, kan de verzorging best tegenvallen. Hoe zorg je dat het hele gezin betrokken blijft?

Ook al neem je een kat of konijn om je kind blij te maken, de verantwoordelijkheid voor huisdieren ligt bij de ouders, zegt Pascale Fuchs, secretaris van de stichting Met dieren meer mens. "Nu zijn er veel mensen die nieuwe huisdieren aanschaffen. Dat zijn soms ook mensen die voor het eerst een hond of een kat nemen en denken: ó leuk en ik heb nu de tijd, ik ga dat doen. En die hebben zich daar misschien helemaal niet in verdiept."

De stichting geeft kinderen van groep vijf voorlichting over verantwoord huisdierbezit. Vanaf een jaar of acht, want dan zijn kinderen de egocentrische fase van hun ontwikkeling voorbij, weet Fuchs.

De cijfers spreken voor zich: ons land telde vorig jaar bijna 27 miljoen huisdieren, tegenover ruim 25 miljoen in 2019, berekende Dibevo, branchevereniging van de gezelschapsdierensector dit voorjaar. Door corona zaten mensen thuis waardoor veel van hen, vaak uit gezelligheid, ervoor kozen om een huisdier te nemen", vertelde Ard Malenstein, CEO van Nederlands grootste dierenwinkelketen Pet's Place, eerder. Het maakte niet uit of het nou honden, katten, exotische vogels of vissen waren, volgens Malenstein was elke huisdierensoort meer in trek dan voor de coronacrisis.

Huisdieren als kameraadje

Maar een huisdier nemen, brengt ook risico's met zich mee. Zo kan onwetendheid ertoe leiden dat huisdieren gedragsproblemen gaan vertonen, zoals angst, bijten of sproeien, waardoor ouders geneigd zijn het dier af te staan.

Dat is ook voor de kinderen in het gezin vervelend. "Dat zou kunnen betekenen dat kinderen een kameraadje gaan missen", zegt Marie-Jose Enders-Slegers, emeritus hoogleraar aan de faculteit Psychologie van de Open Universiteit. "Ten tweede missen ze de steun en emotionele nabijheid van die dieren, waarmee ze inmiddels een band hebben opgebouwd."

Enders-Slegers is voorzitter van het Instituut voor Antrozoölogie, een vakgebied dat de relatie tussen mensen en dieren onderzoekt. "Zo'n dier wordt een lid van het gezin als het goed is, en je doet je kinderen toch ook niet zomaar weg als het even lastig wordt? Dan zorg je dat er een oplossing komt", zegt Enders-Slegers.

Dagopvang kan oplossing bieden

Zo is er in Nederland bijvoorbeeld een dagopvang of uitlaatdienst voor honden. "Als je met z'n allen niet thuis bent, dan is het heel fijn om een hond ofwel met een uitlaatdienst mee te geven ofwel naar een dagopvang te doen." Andere initiatieven zijn er ook, zoals stichting OOPOEH in Amsterdam: ouderen die voor gezinnen met jonge kinderen overdag voor de huisdieren zorgen. "Je hoeft dus niet van het hebben van een hond af te zien als je de hele dag werkt of als er niemand thuis is", zegt Enders-Slegers. "Mits je goede afspraken hebt."

Volgens Enders-Slegers zijn huisdieren een goede leerschool voor kinderen om ze verantwoordelijkheid te leren dragen voor een ander levend wezen, juist wanneer het kind zelf eigenlijk geen zin heeft om te wandelen of het hok te verschonen.

Hoe zorg je dat kinderen blijven helpen met verzorgen? "Ga samen zitten en bijvoorbeeld op internet kijken naar tips voor de inrichting van een goed hok. En je hebt ontzettend leuke dingen om te maken: verstopplekjes maken, spelletjes die je kunt doen, dingen leren. Dat kan met een hond of kat, maar ook met een konijn", aldus Fuchs. Wil je kind de hond niet meer uitlaten? "Je zou een schemaatje kunnen maken", adviseert Fuchs. "Maak inzichtelijk wanneer ze de hond uitlaten en als dat meerdere keren goed gaat, kun je er misschien een beloning aan vasthangen."