Het is normaal dat je soms uitgeput bent als moeder, maar als die uitputting uit de hand loopt en je altijd oververmoeid en overbelast bent, dan kan je zomaar last hebben van postnatale depletie.

Daarnaast is vaak uit je slof schieten, geïrriteerd zijn en daarna een enorm schuldgevoel hebben naar je kinderen toe ook een symptoom, stelt Anke Velstra, bevallingscounselor en doula, gespecialiseerd in bevallingsangst en -trauma.

Je herkent postnatale depletie voornamelijk aan chronische oververmoeidheid en overgevoeligheid. Afhankelijk van de persoonlijke situatie en de grondslag van de uitputting, kunnen klachten als constant 'aan' staan, angstaanvallen, een laag libido, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, een missende diepe moeder-kindconnectie, overgevoeligheid, schuldgevoel en soms depressie ook voorkomen.

Geen wetenschappelijke term

Dit is niet hetzelfde als vermoeidheid in de kraamperiode omdat je baby niet slaapt, want de klachten kun je maanden of jaren na de bevalling hebben. "Het gevoel jezelf kwijt te zijn geraakt in het moederschap komt ook vaak voor", zegt Velstra.

De Australische arts Oscar Serrallach kwam als eerste met postnatale depletie naar voren in 2018 in zijn boek The Postnatal Depletion Cure. Volgens hem zou wel 50 procent van de moeders ermee te maken krijgen. Maar postnatale depletie is geen term die wetenschappelijk erkend wordt.

"Maar dat zou wel zo moeten zijn. Anders denken vrouwen dat de extreme vermoeidheid en dubbele gevoelens er gewoon bij horen. Door deze term te institutionaliseren zouden vrouwen betere zorg kunnen krijgen. En minder snel onterecht het label 'postnatale depressie' of 'vermoeidheid' krijgen", stelt Desirée Domacassé, gezondheidswetenschapper, postpartumtherapeut en -voedingsdeskundige.

Bevallingstrauma en onvoldoende herstel

Een traumatische bevalling is volgens Velstra een belangrijke factor bij het ontstaan van postnatale depletie. "Als je angst ervaart tijdens de bevalling, maakt dat de fight-or-flight modus los. Maar tijdens de bevalling kan je niet vechten of vluchten. Dan gaan moeders over naar de freezemodus: ze werken mee en uiten geen angst, maar vanbinnen beleven ze vreselijke angst. Deze angst en alertheid blijft aanwezig in het lichaam."

Dat geeft klachten zoals overprikkelbaarheid, constant 'aan' staan en daardoor niet kunnen rusten, ook niet wanneer je baby eindelijk slaapt. Dat leidt tot chronische oververmoeidheid, aldus de doula.

"Omdat je tijdens de bevalling zo kwetsbaar bent, blijven trauma's en angst hangen in lichaam en geest, en sta je eigenlijk al 1-0 achter. Je begint getraumatiseerd aan de kraamtijd en je moet maar dankbaar zijn omdat de baby gezond is. En als een vrouw zich wel rot voelt, voelt ze vaak schaamte waardoor ze geen hulp zoekt om het bevallingstrauma te verwerken", voegt Domacassé daaraan toe.

Na de bevalling heeft je lichaam alle kracht, steun en tijd nodig om weer de oude te worden. Domacassé: "Door te snel weer de draad op te pakken en aan het werk te gaan na een bevalling, kunnen je reserves opraken waardoor tekorten aan essentiële vitaminen en mineralen ontstaan."

"Zo'n tekort ontstaat eigenlijk meestal tijdens de zwangerschap al, omdat je baby eerst alle nodige voedingsstoffen krijgt en jij de overblijfselen krijgt. Maar als je na de zwangerschap de juiste supplementen slikt en voeding eet, kan dat die chronische oververmoeidheid enigszins voorkomen en verminderen."

Voorkomen of genezen?

Postnatale depletie veroorzaakt door een traumatische bevalling kan je nooit helemaal voorkomen volgens Velstra. "Je kunt niet plannen wat er gebeurt tijdens een bevalling en of het als traumatisch wordt ervaren. Maar je kunt wel van tevoren meer leren over goed communiceren tijdens de bevalling, om zo te voorkomen dat er dingen gebeuren waar je het eigenlijk niet mee eens bent, mits dat mogelijk is."

"En door je beste en meest gezonde zelf te zijn tijdens de conceptie en de zwangerschap, kan je ervoor zorgen dat je minder snel oververmoeid raakt en door je reserves heen raakt, tijdens en ver na de zwangerschap."

Neem je klachten serieus, wees niet bang om hulp te zoeken en te praten over je oververmoeidheid, gevoelens en eventueel bevallingstrauma. Dat zal helpen alles een plekje te geven en de stress en daarmee de oververmoeid te verminderen , stelt Domacassé.