Het is gevaarlijk om water te drinken dat een nacht oud is. De prijs van een pakje sigaretten is in 2018 verhoogd tot 26 euro. En van het dragen van een beha krijg je eerder kanker. Van zonnebrandcrème trouwens ook.

Bovenstaande berichten zijn natuurlijk onzin. Maar als je nu denkt dat dit voor iedereen overduidelijk is, dan heb ik nieuws voor je.

In de strijd tegen nepnieuws werkt de redactie van NU.nl al ruim twee jaar samen met Facebook. Wij hebben toegang tot een dashboard, waar berichten op verschijnen die door bezoekers van Facebook in twijfel zijn getrokken. Deze berichten checken wij.

We hebben dit jaar 120 factchecks geplaatst. Sommige van de berichten die onwaar bleken te zijn, waren al enkele keren gedeeld op Facebook. Andere tientallen of honderden keren.

Maar er was ook een bericht dat 25.000 keer werd gedeeld. In dat bericht stond dat verdachten in de zaak rond de snelwegblokkade tijdens de sinterklaasintocht in 2017 achttien maanden gevangenisstraf hebben gekregen. Lezers werden opgeroepen het bericht te delen met hun vrienden om zo te protesteren tegen deze uitspraak.

Eén detail: de rechter had op dat moment nog helemaal geen uitspraak gedaan.

Voor mij was het deze zaak die écht mijn ogen heeft geopend, want er waren veel mensen in mijn persoonlijke kring die ook dachten dat dit klopte.

Ook aan mijn keukentafel werd dit geloofd. Door mensen die dagelijks het nieuws volgen en behoorlijk mediawijs zijn. Althans, dat dácht ik.

Nepnieuws is natuurlijk helemaal geen nieuw fenomeen, en ik weet dat mensen ook voor het internet al in broodjeaapverhalen trapten, maar toch blijf ik me erover verbazen.

En ik heb ook gelezen dat Facebook volgens The New York Times een pr-bureau heeft ingehuurd om desinformatie te verspreiden, waarmee critici van het bedrijf in diskrediet moesten worden gebracht.

Maar wij stoppen niet. Daarvoor levert de samenwerking met Facebook ons te veel belangrijke verhalen op en is het probleem van nepnieuws nog te groot.

De discussie rond Zwarte Piet heeft mij wat dat betreft alleen maar meer gesterkt in de gedachte om ook in 2019 te blijven strijden tegen dit fenomeen.

Hoe werkt het factchecken op Facebook?

  • Bezoekers van Facebook kunnen berichten in twijfel trekken door in de rechterbovenhoek van een bericht op het aanwezige menu te klikken.
  • Deze berichten komen binnen in een dashboard, waar factcheckende partners kunnen kiezen of ze de gerapporteerde berichten wel of niet gaan beoordelen.
  • Onze factcheckers raadplegen meerdere bronnen om uit te zoeken of een verhaal klopt.
  • De in twijfel getrokken berichten kunnen nog steeds worden gedeeld, maar wanneer gebruikers het delen, zien ze een duidelijke waarschuwing dat het bericht in twijfel is getrokken door onafhankelijke feitencheckers.
  • Zodra een bericht is aangemerkt als 'in twijfel getrokken', is het niet meer mogelijk om het te promoten of er op een andere manier mee te adverteren.
  • Facebook betaalt ons hiervoor, maar bepaalt niet wanneer en hoe vaak we berichten checken die door bezoekers in twijfel zijn getrokken.