De Koude Oorlog komt in 2018 weer even heel dichtbij. Op 4 maart wordt de Russische oud-spion Sergei Skripal samen met zijn dochter in kritieke toestand aangetroffen op een bankje in de Engelse stad Salisbury. De twee blijken te zijn vergiftigd met het zenuwgas novichok, dat in de Sovjet-Unie is ontwikkeld. Moskou ontkent iedere betrokkenheid.

In reactie op de moordaanslag zet het Verenigd Koninkrijk een groot aantal Russische diplomaten uit, daarin gevolgd door de Verenigde Staten en de Europese Unie. De VS legt ook sancties op.

Britse veiligheidsdiensten identificeren na onderzoek twee mannen die de aanslag zouden hebben uitgevoerd. Zij verschijnen op de Russische televisie met het onwaarschijnlijke verhaal dat ze Salisbury zouden hebben bezocht om de plaatselijke kathedraal te bekijken.

De Skripals overleven de aanslag, maar de Britse Dawn Sturgess heeft minder geluk. Het gif was vervoerd in een parfumflesje. Dat wordt gevonden door de partner van Sturgess, die het haar cadeau geeft. De 44-jarige vrouw overlijdt enkele dagen later in een ziekenhuis.

De Brexit komt met rasse schreden dichterbij: eind maart 2019 is het zo ver. Toch zijn de voorbereidingen van wat geldt als een van de meest complexe politieke operaties uit de geschiedenis aan het einde van 2018 verre van voltooid.

Na maanden van intensieve gesprekken tussen de Britten en de overige 27 EU-lidstaten, tekenen de leiders op 25 november een uittredingsovereenkomst. De overeenkomst blijkt onacceptabel voor een groot deel van het Britse Lagerhuis.

May in gesprek met Rutte en Merkel.​ (Foto: ANP)

Het grote probleem is de Ierse grenskwestie. De EU noch het VK wil een 'harde grens' tussen Ierland en Noord-Ierland, maar de mogelijke alternatieven worden ofwel voor de ene, ofwel voor de andere partij uitgesloten. De Britse premier Theresa May belooft te zullen ijveren voor meer toezeggingen van de EU, voordat ze het voorstel in stemming brengt in het Lagerhuis.

De andere EU-leiders zijn echter niet bereid de onderhandelingen te heropenen. Uiterlijk 21 januari 2019 buigen de Lagerhuisleden zich alsnog over de uittredingsovereenkomst. De kans op een 'no deal'-Brexit wordt steeds groter.

Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan hebben de meeste grote nieuwsgebeurtenissen - net zoals de afgelopen jaren - betrekking op de Amerikaanse president Donald Trump. Eind oktober wordt de VS opgeschrikt door een golf van bompakketten. Die worden per post verstuurd naar critici van Trump, zoals Barack Obama. Geen van de bommen komt tot ontploffing. Op 26 oktober wordt de verdachte verstuurder opgepakt, een 56-jarige Trump-aanhanger uit Florida.

Hoewel de successen op electoraal en beleidsmatig gebied grotendeels uitblijven, scoort Trump wel bij het aanstellen van een nieuwe rechter in het Hooggerechtshof, de hoogste rechtbank van het land. De benoeming van de conservatieve Brett Kavanaugh is omstreden, omdat hij door meerdere vrouwen wordt beschuldigd van seksueel ontoelaatbaar gedrag. Na een veelbesproken hoorzitting in het Congres op 27 september, wordt hij beëdigd.

Het onderzoek naar mogelijke Russische inmenging in de Amerikaanse politiek door speciaal aanklager Robert Mueller - door Trump steevast aangeduid als een 'heksenjacht' - lijkt eind 2018 in de eindfase te zijn beland. Meer dan dertig personen en drie bedrijven zijn door de speciaal aanklager in staat van beschuldiging gesteld voor meer dan honderd aanklachten.

Een aantal van hen - onder wie Trumps oud-campagneleider Paul Manafort - is al veroordeeld. Wat de president de meeste zorgen zal baren, is het overlopen van zijn oud-advocaat Michael Cohen naar de aanklagers.

Trump en Kim schudden elkaar de hand.​ (Foto: EPA)

Eerder in het jaar heeft Trump zijn handen vol aan Noord-Korea. Het kernwapenprogramma van dat land zorgt ook dit jaar voor spanningen die even lijken te zullen uitdraaien op een gewapend conflict tussen de internationaal geïsoleerde dictatuur en de Verenigde Staten. Uiteindelijk hebben Trump en Kim Jong-un op 12 juni een historische ontmoeting in Singapore, die de toon verandert.

Er komt een gezamenlijke verklaring over veiligheidsgaranties voor Noord-Korea, de denuclearisatie van het Koreaans Schiereiland en hernieuwde diplomatieke betrekkingen. Trump prijst Kim en verklaart de Koreaanse Oorlog uit de jaren vijftig van de vorige eeuw (die nooit officieel is afgesloten) ten einde. In de maanden die volgen, blijkt de Noord-Koreaanse belofte waar Trump zo trots op was, niet veel waard.

Een andere potentiële nucleaire macht, Iran, kan op minder sympathie van de Amerikanen rekenen. Op 8 mei maakt Trump bekend dat zijn land zich terugtrekt uit het Atoomakkoord dat in 2015 werd gesloten met Iran.

In het Midden-Oosten vallen duizenden doden bij langzaam voortslepende conflicten. De Syrische president Bashar al-Assad zet in 2018 de burgeroorlog in zijn land naar zijn hand, ondanks een kleine tegenaanval van westerse landen ter vergelding van een gifgasaanval. Langzaam maar zeker schakelt hij de oppositie uit, en ondertussen is het wachten op de laatste grote slag, in de provincie Idlib.

In een ander uitzichtloos Arabisch conflict sterft de bevolking dit jaar vooral van de honger. Terwijl een coalitie onder leiding van Saoedi-Arabië Jemen al jaren bombardeert, kan de bevolking geen voedsel meer betalen. Hoewel het gevecht al jaren gaande is, krijgt het conflict dit jaar pas echt veel internationale aandacht. Daar is de  moord op een journalist in een ander land voor nodig.

Jamal Khashoggi loopt op 2 oktober het Saoedische consulaat binnen in de Turkse stad Istanboel. De Saoedische journalist zou het gebouw niet levend verlaten. Al snel blijkt uit informatie van de Turkse overheid dat de man is gedood in het consulaat en dat de Saoedische overheid daar verantwoordelijk voor is. Na wekenlang gedraai geeft Riyad toe dat Khashoggi inderdaad is gedood in het consulaat, maar de rol van kroonprins Mohammed Bin Salman blijft onopgehelderd.

Meerdere regeringen heroverwegen hun band met de Saoedi's, door onder meer de wapenhandel tegen het licht te houden. Het Arabische land koopt voor miljarden wapens van westerse landen, onder meer om te gebruiken in de Jemenitische burgeroorlog. Uiteindelijk besluit hofleverancier Trump dat de dood van Khashoggi geen reden is om de leveranties aan de Saoediërs stop te zetten.

Tijd om stil te staan bij wat positiever wereldnieuws. Misschien wel hét internationale verhaal van afgelopen zomer speelt zich af in Thailand, waar twaalf jongens met hun voetbaltrainer zeventien dagen lang vastzitten in een grot. Het team keert op 23 juni niet terug van een uitje in een grottenstelsel in de regio Chiang Rai. Vanwege het stijgende waterpeil kunnen ze de uitgang niet meer bereiken.

Na negen dagen worden de jongens levend aangetroffen door reddingswerkers, waarna een enorme reddingsoperatie wordt opgetuigd om het team door het complexe grottenstelsel weer naar buiten te krijgen. Op 10 juli worden alle jongens en hun trainer in relatief goede gezondheid door duikers naar buiten gebracht. Het verhaal kent niet een uitsluitend goed einde: een van de reddingsduikers komt tijdens de operatie om het leven.

De geredde jongens eren de omgekomen duiker. (Foto: ANP)

Waar de voorgaande jaren tientallen slachtoffers vallen bij aanslagen op Europese bodem, blijft het op dat gebied afgelopen jaar relatief rustig. Wel komt een Nederlander om het leven door terrorisme. René Wokke wordt tijdens zijn fietsvakantie in Tadzjikistan aangereden met een auto en vervolgens neergestoken. Drie andere toeristen komen eveneens om het leven. Een van de daders wordt in november veroordeeld, maar het is nooit opgehelderd wie er precies achter de aanslag zit. Vier van de vermeende daders worden bij hun arrestatie doodgeschoten.

Op de kerstmarkt van de Franse stad Straatsburg schiet een man op 11 december willekeurig op bezoekers van de kerstmarkt. Vier mensen sterven. De schutter wordt na een klopjacht van twee dagen doodgeschoten door de politie. Hij was in de gevangenis geradicaliseerd.

Een andere aanslag die veel aandacht krijgt, is de aanval op een synagoge in de Amerikaanse stad Pittsburgh. Een 46-jarige rechtsextremist schiet elf mensen dood en wordt na een gijzelsituatie gearresteerd.

Het is niet de enige schietpartij in de VS die afgelopen jaar internationale aandacht krijgt. In februari schiet een negentienjarige scholier zeventien voormalige schoolgenoten dood in de stad Parkland. Opnieuw laait het wapendebat op in de VS. Enkele overlevenden van de Parkland-schietpartij initiëren de March for Our Lives, een grote protestmars die in iedere grote Amerikaanse stad gevolg vindt.

March for Our Lives in Washington. (Foto: AFP)

Afgelopen jaar hebben we verschillende opvallende verkiezingen gezien. In Italië worden op 4 maart parlementsverkiezingen gehouden, die overtuigend worden gewonnen door eurosceptische en populistische partijen. De Vijfsterrenbeweging en Lega weten uiteindelijk een coalitie te vormen, samen met de centrumrechtse Broeders van Italië. De nieuwe regering belandt vrijwel meteen in een slepend conflict met de Europese Unie over de Italiaanse regeringsbegroting.

Ook in Brazilië laten de kiezers hun onvrede over de gevestigde politieke partijen in het stemhokje zien. Winnaar van de verkiezingen is Jair Bolsonaro. Als presidentskandidaat krijgt hij vooral veel aandacht vanwege zijn extreme standpunten: Bolsonaro verheerlijkt de militaire dictatuur en geldt als een homofobe vrouwenhater.

Een plek waar het rechts-populisme wel een verkiezingsnederlaag te verwerken krijgt, is de VS. Amerikanen gaan op 6 november naar de stembus om het voltallige Huis van Afgevaardigden en grofweg een derde van de Senaat te verkiezen.

De Republikeinse meerderheid in het Huis gaat verloren, waarmee de politieke slagkracht van de regering-Trump een flinke knauw oploopt. In de Senaat heeft de partij van de president nog wel een meerderheid.

Zoals ieder jaar veroorzaakt natuurgeweld talloze doden. Vooral Indonesië wordt zwaar getroffen. Zo komen er op Papoea-Nieuw-Guinea in februari minstens honderd mensen om het leven bij een aardbeving. Het eiland Lombok krijgt in de zomer een reeks aardbevingen te verduren, die leiden tot zeker 555 doden en grote verwoesting.

Ruim twee maanden later voltrekt zich in Indonesië een nog grotere ramp. Bij een aardbeving en een daaropvolgende tsunami laten meer dan 2.200 mensen het leven op Sulawesi. Nog altijd zijn honderden slachtoffers vermist.

Verwoesting op Sulawesi. (Foto: AFP)

In de categorie bosbranden wordt een groot deel Californië in de as gelegd. In november komen er in de Amerikaanse staat 91 mensen om het leven door natuurbranden. Dichter bij huis zijn de bosbranden in Griekenland van juli. De brandhaarden eisen het leven van honderd mensen.

Ook bij grote rampen in het verkeer vallen afgelopen jaar honderden doden. In de Italiaanse stad Genua stort in augustus een hangbrug deels in. Tientallen auto's komen mee naar beneden. 43 mensen laten het leven.

2018 kent ook een aantal vliegtuigcrashes met vele doden. Bij een crash in Algerije vallen in april 257 doden, wat het de dodelijkste verkeersramp van dit jaar maakt. Een maand later stort op Cuba een vliegtuig vlak na de start neer, met 112 dodelijke slachtoffers. Recenter is de vliegramp in Indonesië. Alle 189 inzittenden komen om het leven waneer een toestel van maatschappij LionAir in de Javazee stort.

We eindigen met een onderwerp dat ook de komende jaren terug zal blijven keren.

Studies over smeltende ijskappen, extremer weer, verblekend koraal. Het wetenschappelijke klimaatpanel van de VN vat dit jaar al het bestaande onderzoek op het gebied van klimaatverandering samen in een omvangrijk klimaatrapport. De wetenschappers verwachten desastreuze gevolgen als er geen verregaande maatregelen worden getroffen om de CO2-uitstoot te verminderen.

Vertegenwoordigers van vrijwel alle landen komen in december bijeen in het Poolse Katowice om invulling te geven aan de doelen in die 2015 op tijdens de klimaattop in Parijs werden gesteld. Er worden kleine stapjes gezet, maar de volgens wetenschappers vereiste grote stap voorwaarts blijft uit.