Wat gaat u stemmen?

D66, omdat ik erg veel waarde hecht aan een aantal hele goede aspecten van het partijprogramma en D66 een constructieve rol in een coalitie kan spleen. Voor mij geeft de bereidheid tot internationale samenwerking en ontwikkelingshulp de doorslag.

Waarom bent u lid van geworden van D66 vorig jaar?

Ik ben liberaal. Voor mij betekent dat vooral dat je de politiek richt op het verbeteren van de rechten van de mens, niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. Ik vind dat de VVD ten onrechte de internationale samenwerking wilt beperken. De partij wil de ontwikkelingshulp halveren. D66 is voor een actieve internationale samenwerking.

Heeft u overwogen om uw VVD-lidmaatschap op te zeggen?

Dat vind ik erg moeilijk. Ik heb die partij 20 jaar gediend en ik hoop ook dat de VVD weer meer oog krijgt voor het belang van internationale samenwerking. De VVD heeft zich tot 2008 altijd geschaard achter de consensus in Nederland dat 0,7 procent van ons nationaal inkomen aan ontwikkelingshulp wordt besteed. Plotseling heeft men er, zonder een partijcongres en zonder goed over na te denken, de beuk in gezet. Ik heb de hoop niet opgegeven dat de VVD een verstandige koers gaat varen.

Schendt de VVD internationale afspreken?

De internationale afspraak is dat alle rijken 0,7 procent aan ontwikkelingshulp besteden. In de Europese Unie hebben we die afspraken nog eens herbevestigd. En wat de VVD voorstelt gaat tegen dien afspraken in.

Het is dus niet uitvoerbaar.

Het is uitvoerbaar als je je van de afspraken niets aantrekt, maar dat is niet de bedoeling. We pleiten voor internationale ontwikkeling, voor rechtsorde en voor het opbouwen van internationale organisaties. Nou, dat begint met jezelf aan de internationale afspreken te houden.

Waarom heeft de VVD dit in haar programma opgenomen?

Om twee redenen. Men is kritisch over een deel van de ontwikkelingshulp en vindt dat deze te vaak in handen komt van corrupte leiders in ontwikkelingslanden. De tweede reden is dat men geld zoekt om andere dingen te doen, dus gaat verschuiven in de Nederlandse begroting.

Klinkt legitiem toch?

Over die corruptie zeg ik, er moet absoluut geen geld naar corrupte leiders gaan. Maar er zijn heel veel verschillende kanalen voor ontwikkelingssamenwerking. Een heel goed kanaal is particuliere en maatschappelijke organisaties. Dan heb je met corrupte regeringen weinig te maken en heb je er ook weinig last van. Ja, en dan het tweede argument. We hebben geld nodig om bijvoorbeeld de kosten voor de vergrijzing op te vangen. Inderdaad, er is geld voor allerlei onderwerpen nodig, ook voor onderwijs, ook voor zorg. Ik denk dat we in Nederland een verantwoorde en sluitende begroting kunnen krijgen zonder de ontwikkelingssamenwerking op te offeren. Dat weet ik wel zeker.

Wat vindt u van het signaal dat de VVD hiermee afgeeft?

Een verkeerd signaal omdat daardoor de sterke positie die Nederland heeft opgebouwd in de afgelopen decennia, met steun van de VVD, in het internationaal overleg wordt verzwakt.

Is het verkiezingsretoriek?

Nee, ik geloof dat de VVD het echt wil en ook echt gaat doen. En dat is niet verstandig.

Wat vindt u van de plannen van de VVD omtrent de hypotheekrenteaftrek?

Op het punt van de hypotheekrenteaftrek laat de VVD door zijn stellige houding een kans lopen dat systeem te hervormen. Er moeten beperkingen komen, op zijn minst op de omvang van de hypotheek, bijvoorbeeld geen belastingaftrek meer voor hypotheekleningen groter dan een bepaald bedrag.

Waarom houdt de VVD vast aan de aftrek?

Het is een zekerheid voor veel huizenbezitters. Het is belangrijk voor de werkgelegenheid, de bouwmarkt. En het is een symbool geworden voor meer behoudende politiek. CDA en VVD concentreren zich hierop, maken er een groot punt van.

Is het een stemmentrekker?

Natuurlijk, het is een heel belangrijk electoraal punt. Het is meer dan inhoud, het is ook symboliek. En het is iets wat in de politieke debatten heel snel tot verdeling van identiteiten leidt. De meer linkse hervomingsgezinde partijen willen beperking van de aftrek en het CDA en VVD willen geen beperking van de aftrek.

Wat vindt u van de symboolpolitiek van het CDA en de VVD?

Ik vind het inhoudelijk niet verstandig, want het systeem moet worden herzien. Je moet voor de verkiezingen geen dingen beloven die na de verkiezingen niet zo verstandig zijn om aan vast te houden. Ik zou het erg goed vinden als een nieuw kabinet de aftrek voor huizen tot 500.000 euro in stand houdt en daarboven afschaft. Dat heeft geen negatief effect op de bouwmarkt. Ook wordt er een noodzakelijke belastinghervorming mee ingezet.

Is het een breekpunt voor de VVD?

Ik denk dat de VVD alleen een herziening voor de aftrek van het eigen huis in aanmerking wil nemen als er een algemene belastingherziening komt. Als het fiscale systeem wordt hervormd is de VVD wel bereid het daarin mee te nemen, maar niet als los punt.

Waarom wordt dat nu niet gecommuniceerd?

Omdat dat een ingewikkelde boodschap is. En het gaat in deze verkiezingen om zinnen van vier woorden en korte stellingen waar je als politiek leider elkaar het leven kunt zuur maken.

De VVD flirt opzichtig met de PVV. Wat vindt u van Wilders?

Niet constructief. Hij draagt geen oplossingen aan voor de problemen waar hij heel veel felle meningen over geeft. Wilders voert een anti-islamitische stroming aan, terwijl we in Nederland 800.000 islamitische medeburgers hebben die allemaal hun bijdrage leveren aan de samenleving.

Wat vindt u van een regering met VVD en PVV?

Dat lijkt me heel slecht voor de VVD als liberale partij, omdat een anti-islamitische stellingname wezenlijk strijdig is met het liberalisme, dat staat voor vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van culturele uiting.

Men moet niet de fout maken het islamitische geloof te vergelijken met gewelddadig en extremistisch optreden. Er zijn ook christenen en joden die gewelddadig en extremistisch optreden bepleiten of hebben bepleit in het verleden. Het komt in alle overtuigingen en godsdiensten voor. We moeten geweld met veel partijen en door wetshandhaving bestrijden.

Is de VVD nog wel uw partij als het gaat regeren met de PVV?

Het lijkt mij hoogst onwaarschijnlijk. Als dat zou gebeuren, moet ik mij natuurlijk op de situatie beraden. Maar ik kan het me niet voorstellen. Het zou de geloofwaardigheid van de VVD aantasten. En dat is het belangrijkste lange-termijn kapitaal dat je hebt; je reputatie dat je op een geloofwaardige manier voor je eigen beginselen staat.

Zou u lid blijven van de partij als de VVD met de PVV gaat regeren?

Die vraag zou in de situatie die u nu schetst aan de orde komen. Daar ga ik nu geen antwoord op geven want dat klinkt dan als een soort persoonlijk dreigement en dat is nu niet gepast.

Maar ik proef wel enige aarzeling bij het lidmaatschap als het gebeurt.

Als het zou gebeuren, maar volgens mij gebeurt het niet.