'Honderden Nederlandse websites plaatsen ongevraagd volgcookies'
Met trackingcookies kunnen adverteerders de interesses van gebruikers volgen, vaak op verschillende sites. Met die informatie worden advertenties op maat getoond; de reden dat gebruikers na een zoekopdracht naar wasmachines plotseling advertenties voor wasmachines zien.
Die cookies mogen niet worden geplaatst zonder toestemming, maar dat gebeurt volgens de NOS in veel gevallen wel. De omroep bezocht geautomatiseerd zo'n tienduizendend sites en bekeek of die volgcookies plaatsten en zo ja, of daar expliciet toestemming voor werd gevraagd.
In ruim dertienhonderd gevallen plaatsten sites zonder toestemming toch volgcookies. De site van de regionale omroep RTV Rijnmond viel het meest op, door zonder toestemming meer dan duizend volgcookies te plaatsen. Volgens de omroep ging het om een fout die inmiddels is rechtgezet.
Er zijn globaal gezien drie soorten cookies:
- Functionele cookies maken websites nuttiger, denk aan cookies van webshops die onthouden wat er in het winkelmandje zit, of cookies die onthouden dat een gebruiker is ingelogd.
- Analytische cookies worden gebruikt om een globaal overzicht te krijgen van het aantal bezoekers. Zo weten sites hoeveel keer een bepaalde pagina wanneer is bezocht, maar niet door wie.
- Trackingcookies houden bij welke pagina's gebruikers bezoeken, en bouwen op basis daarvan een profiel van die gebruiker op. Aan de hand van dat profiel tonen adverteerders gepersonaliseerde reclame.
Grijs gebied met stilzwijgend toestemmen
Ook de populaire websites Parra.nu en Girlscene plaatsten zonder toestemming honderden trackingcookies. Bij Center Parcs en Marktplaats ging het om tientallen volgcookies zonder instemming.
Een deel van de gecontroleerde sites begeeft zich volgens experts in een grijs gebied. De sites plaatsen bij het eerste bezoek van de gebruiker geen volgcookies en vragen eerst om toestemming.
Komt de gebruiker daarna opnieuw op die site, worden er alsnog volgcookies geplaatst, ongeacht of de gebruiker daar expliciet mee akkoord is gegaan of niet. In de cookiemelding van de site staat beschreven dat gebruikmaken van de site gelijkstaat aan het akkoord gaan met het plaatsen van cookies.
Autoriteit Persoonsgegevens gaat zelf onderzoek doen
Verschillende sites van uitgever Sanoma, waaronder NU.nl, plaatsen op deze manier volgcookies. "Sanoma hanteert de wetgeving door het plaatsen van een cookiemelding bij het eerste bezoek op een website. Zoals ook in onze cookiemelding staat beschreven, gaat de bezoeker akkoord met het plaatsen van cookies door op akkoord te klikken of door gebruik te maken van de website", zegt Sanoma in een verklaring.
"Deze werkwijze hanteren wij al enige tijd na overleg met de verantwoordelijke instantie (ACM). De wet- en regelgeving is volop in ontwikkeling en wij volgen dit op de voet", aldus de uitgever.
De rechter moet zich nog buigen over de vraag of het stilzwijgend instemmen met het plaatsen van cookies toegestaan is. Sinds 2013 is het in Nederland verplicht om toestemming te vragen voor het plaatsen van cookies. Met de invoering van de Europese privacywet AVG in mei 2018 zijn de regels rond het plaatsen van cookies verscherpt.
"Hieruit blijkt dat veel websites mogelijk de wet overtreden. We gaan op korte termijn zelf een onderzoek beginnen naar de naleving van privacyregels door websites", zegt een woordvoerder van privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens over het onderzoek van de NOS.
