Facebook-oprichter Mark Zuckerberg biedt niet langer zijn excuses aan voor wat er is gebeurd. Dat deed hij de afgelopen weken nog wel heel vaak, onder meer tijdens het verhoor van het Amerikaanse Congres.

Op Facebooks eigen ontwikkelaarsconferentie F8 durfde Zuckerberg weer grapjes te maken. Tijdens de aankondiging van 'Watch Party', waarmee gebruikers samen met vrienden naar video's kunnen kijken, nam Zuckerberg de livestream van zijn verhoor als voorbeeld. "Laten we dit voorlopig niet herhalen."

Ook andere topmensen binnen het bedrijf kunnen er inmiddels voorzichtig om lachen. Alex Stamos, beveiligingshoofd bij Facebook, noemde een nieuw initiatief waarbij studenten onderzoek doen naar de impact van sociale media op verkiezingen. "Onze ervaringen met academici zijn niet altijd goed", grapte hij. "Maar we laten ons niet zomaar tegenhouden."

Toch is de boodschap helder, afgezien van een grapje hier en daar. Facebook wil (en moet, vanwege de nieuwe Europese privacywet) de data van zijn gebruikers beter gaan beschermen en inzichtelijker maken. Op F8 ging dan ook een fors deel van de presentaties over beveiliging en vertelden topmensen van het bedrijf meer over de lopende strijd tegen nepnieuws en inmenging tijdens verkiezingen.

"Ons platform is gebouwd om mensen samen te brengen en levens te verbeteren, maar er is misbruik van gemaakt", zei Zuckerberg. "Zo bemoeide Rusland zich met de presidentsverkiezingen, was er nepnieuws, waren er haatberichten en problemen met de privacy van data. Maar we investeren flink om dit alles tegen te gaan."

Stamos noemde het een grote verantwoordelijkheid om gegevens van gebruikers te beschermen. "Dat is heel belangrijk", zei hij. "Het samenbrengen van mensen brengt ook risico's met zich mee."

Volgens Stamos blijft er altijd een gevaar. "We kunnen nog zulke goed beveiligde producten bouwen, er kan altijd wat gebeuren. We blijven als doel houden om alle aanvallen af te weren, ook al gaat dat ons waarschijnlijk niet lukken."

Op allerlei niveaus wordt er gewerkt om het risico terug te dringen. Beginnende beveiligingsmedewerkers van Facebook worden zes tot acht weken op bootcamp gestuurd om bekend te raken met de beveiligingswerkwijze van Facebook. Veranderingen in de code van het platform worden constant getoetst op mogelijke zwaktes, door duizenden mensen in verschillende teams.

Ook is er hulp van buitenaf. Om zwaktes op te sporen, looft Facebook beloningen uit, zoals techbedrijven vaker doen. De afgelopen zes jaar gaf Facebook volgens Stamos in totaal 6 miljoen dollar uit aan onderzoekers die gaten in het systeem hadden gevonden. "Soms nemen we ze daarna aan als werknemer", zegt hij.

Chris Clark, die bij Facebook beveiligingsonderzoekers begeleidt, zegt dat de meeste zwaktes snel worden opgelost. "Vaak binnen enkele uren." Dat komt volgens hem onder meer omdat het raamwerk waarop Facebook is gebouwd in de basis sterk en duidelijk is. "Er zijn gemakkelijk dingen aan toe te voegen en elke revisie wordt grondig nagekeken."

Om ontwikkelaars bij de les te houden, worden ze tijdens het werken in de code gewaarschuwd door "enge labels", zoals 'potential_xxs_hole'; een verwijzing naar een zwakte waarmee data van gebruikers kan worden gelekt. "Het zorgt ervoor dat ontwikkelaars beter opletten en daar wordt uiteindelijk alles veiliger van."

Facebook heeft nog niet overal duidelijke regels voor opgesteld. Dat was het geval bij de Russische inmenging tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen. "Op deze schaal is zoiets nog nooit gebeurd en wij hebben geen handboek met een simpele oplossing”, zei Stamos. "We werken er hard aan om te begrijpen wat er in 2016 misging en willen dat nooit meer laten gebeuren."

De afgelopen maanden heeft Facebook daarvoor al enkele veranderingen doorgevoerd. Zo moet duidelijk zijn van wie een politieke advertentie afkomstig is en wie ervoor heeft betaald. Ook moeten de advertenties eerst door Facebook worden goedgekeurd voordat ze worden toegelaten. Een filtering vooraf, waarbij streng wordt gekeken. Advertenties die erop uit zijn om haat te zaaien, zijn eveneens niet welkom.

Verder moet de verspreiding van nepnieuws worden teruggedrongen. Facebooks nieuwstopvrouw Alex Hardiman stelt dat het bedrijf zijn rol binnen de journalistiek "enorm serieus" neemt. "Het vertrouwen in de media is op dit moment laag", zei ze. "Dat vertrouwen willen we terugbrengen door gedegen journalistiek prominenter te tonen in de nieuwsoverzichten van gebruikers."

"We hebben gezien wat de technologische impact was op uitgevers", zei ze. "We nemen onze verantwoordelijkheid voor berichten die op ons platform verschijnen, daarom geven we voorrang aan goede journalistiek.”

Facebook zegt de kwaliteit te willen optimaliseren. Dat doet het bijvoorbeeld met peilingen onder nieuwsberichten, waarbij gebruikers de kwaliteit kunnen aangeven. "We hebben de laatste tijd al veel veranderingen doorgevoerd en daarvan worden de positieve effecten binnen één tot twee jaar zichtbaar", zei Hardiman. "Waar berichten voorheen vooral veel aangeklikt moesten worden om simpel geld te verdienen, verleggen we de focus naar informatief en lokaal nieuws, gepersonaliseerd voor gebruikers."

Alles bij elkaar moeten de veranderingen van Facebook ervoor zorgen dat het platform veiliger en duidelijker wordt voor gebruikers die veel van zichzelf delen op het sociale netwerk. Dat doet het bedrijf niet alleen omdat het onder vuur ligt vanwege verschillende schandalen, maar ook omdat de nieuwe, strengere Europese privacywetgeving eind mei wordt ingevoerd.

Van de veranderingen is ‘clear history’ een voorbeeld. Met deze nieuwe instelling op Facebook kunnen gebruikers aangeven dat het bedrijf hen niet overal meer op het internet mag volgen. Zij krijgen een overzicht van sites en apps waar Facebook hen heeft gevolgd. Dat overzicht is vervolgens te verwijderen, met de optie om het volgen buiten Facebook om uit te zetten.

Critici stellen dat dit soort oplossingen slechts doekjes voor het bloeden zijn en dat ze te laat komen. Hoewel Facebook aan nieuwe producten en functies probeert te werken, zoals een datingsectie in de app, wordt het bedrijf gedwongen meer verantwoordelijkheid te nemen op het gebied van privacy en nepnieuws. Hoe dat uitpakt en of Facebook daarmee weer aan vertrouwen wint, moeten de komende maanden en jaren uitwijzen.