Geen auteursrecht voor dieren na uitspraak rechter VS in zaak selfie-aap
De wilde kuifmakaak Naruto maakte in 2011 meerdere foto's van zichzelf met een camera die was achtergelaten door fotograaf David Slater. Die beelden werden drie jaar later gepubliceerd in een boek, waarbij Slater zich het auteursrecht toe-eigende.
Dat leidde in 2015 tot een rechtszaak, die namens Naruto werd aangespannen door dierenrechtenorganisatie People for the Ethical Treatment of Animals (PETA). De organisatie beweerde dat de aap het auteursrecht op de selfies had. Een rechter ging daar echter niet in mee en stelde dat dieren geen auteursrecht kunnen bezitten. PETA ging vervolgens in beroep.
Dit hoger beroep leidde in 2017 tot een schikking met Slater. Daarin beloofde de fotograaf dat hij een deel van de opbrengsten van zijn fotoboek zou doneren aan een natuurreservaat in Indonesië. Naruto kreeg geen directe vergoeding uit de schikking.
Ondanks het verzoek van PETA om het beroep na de schikking in te trekken, spreekt het Hof van Beroep zich toch over de auteursrechtenzaak uit. Het verwijst daarbij naar een eerdere uitspraak van het Hooggerechtshof, dat oordeelde dat dieren geen mensen kunnen aanklagen. Het dier kan daarom ook geen aanspraak maken op het auteursrecht.
Hoewel Slater zichzelf nog steeds eigenaar van de beelden noemt, vallen de foto's waarschijnlijk in het publieke domein, waardoor ze voor iedereen vrij te gebruiken zijn.
Juridische voogdij
Ook oordeelt het Hof van Beroep nu dat PETA in deze zaak niet het recht had om namens Naruto de rechtszaak te voeren. De organisatie heeft de rechtbank er niet van overtuigd een zodanig significante relatie met de aap te hebben om juridische voogdij over het dier uit te claimen. Bovendien geldt deze manier van vertegenwoordiging onder het Amerikaanse recht alleen voor mensen, niet voor dieren.
De rechter merkt op dat juridische voogdij over dieren kwetsbaar is voor misbruik. "Het toestaan van juridische voogdij over dieren geeft belanghebbenden (zoals in dit geval) de mogelijkheid om een zaak aan te spannen, zonder dat zeker is dat de belangen van het dier daadwerkelijk worden behartigd of verbeterd."
"Het is duidelijk", concludeert de rechtbank. "De echte motivatie van PETA in deze zaak was om zijn eigen belangen te behartigen, niet die van Naruto."
