NU.nl
Dotan schakelde nepaccounts in op sociale media om zijn online bereik te vergroten. Hij is daarin niet de enige. Hoe simpel is het om nepvolgers te krijgen en sociale media te beïnvloeden?
Het 'trollenleger' van Dotan plaatste constant positieve berichten en likes onder berichten van de zanger, in een poging om een positief beeld van hem te creëren. Dat bleek uit een verhaal van de Volkskrant dat zaterdag verscheen.
De zanger bood later in een Facebookvideo zijn excuses aan. Hij zei dat hij nepprofielen gebruikte om zijn imago op te poetsen. In 2011 zocht Dotan naar mogelijkheden om zijn muziek aan de man te brengen. In totaal gebruikte hij 140 fictieve accounts op sociale media die positieve berichten over de zanger plaatsten. Ook liet hij zijn Wikipedia-pagina aanpassen.
Een trollenleger zoals dat van Dotan beheren, kost veel tijd en energie. Dat zegt socialmedia-expert Elja Daae. "Voor elk account is een nieuw e-mailadres nodig, het is een hoop gedoe om dat allemaal bij te houden."
Nepvolgers kopen
Wat vaker gebeurt, is dat mensen nepvolgers en -likes kopen. Die worden geplaatst door geautomatiseerde accounts, zonder dat er een mens achter ieder individueel account zit. Ze worden gebruikt om volgersaantallen op te krikken. "En er zijn like-voor-like-constructies", zegt Daae. "Daarmee geef je een bot toestemming om mensen vanuit jouw account te volgen of likes uit te delen, om zo volgers of likes terug te krijgen."
Het is heel eenvoudig om nepvolgers te kopen. Door op Google te zoeken naar 'likes kopen' of 'volgers kopen', komen direct websites waar ze worden verkocht in de resultaten beschikbaar. Prijzen variëren van een paar euro voor tientallen volgers tot honderden euro's voor duizenden volgers. Binnen een paar uur tot een dag later zijn de nieuwe volgers bijgeschreven.
"Wie het doet, koopt status", zegt Nancy Poleon. Ze was artiestenmanager en werkt nu als adviseur voor personen die zichzelf als merk willen neerzetten. "Wie likes of volgers koopt, hoopt daar later bijvoorbeeld geld mee te kunnen verdienen." Bedrijven benaderen populaire gebruikers regelmatig om in ruil voor geld producten te promoten. "Maar uiteindelijk zijn het lege volgers."
Ook Daae denkt dat veel volgers goed is voor het imago. "Als mensen een account zien met tweehonderd volgers zijn ze minder snel gemotiveerd om diegene te gaan volgen dan wanneer iemand duizenden volgers heeft."
Peter Minkjan van adviesbureau Likeconomics zegt dat likes en volgers kopen vooral populair is onder influencers op Instagram. "Als jij graag influencer wilt zijn en je besteedt een paar tientjes, dan heb je zo een hoop volgers. Mensen denken misschien: ik word niet betrapt, en als ik genoeg volgers heb, volgen de deals en echte volgers vanzelf. Fake it until you make it."
"Misschien is er een merk dat erin trapt en levert het een paar gratis sneakers op in ruil voor een paar berichten, dan snap ik het ergens ook nog wel", zegt Minkjan. "Maar eigenlijk houd je mensen voor de gek."
Nepaccounts herkennen
Toch is vaak wel te zien of iemand nepaccounts heeft ingezet. "Kijk bijvoorbeeld naar het aantal echte reacties dat iemand krijgt", zegt Daae. "Krijgt iemand met veel volgers weinig of nietszeggende reacties, dan is dat een eerste indicatie." In de meeste gevallen hebben nepaccounts zelf ook weinig of geen volgers.
Accounts die niet echt bestaan, zijn volgens de regels niet welkom op sociale platforms zoals Facebook, Twitter en Instagram. "Maar het is niet zo dat de politie meteen op de stoep staat als je het wel doet", zegt Minkjan. "Daarnaast kunnen de netwerken alleen de nepaccounts aanpakken en niet de accounts waarop ze worden bijgeschreven. Ik kan jou ook tienduizend volgers geven."
Wel kunnen de netwerken een zogeheten shadowban uitdelen als iemand "zulke trucjes uithaalt", zegt Minkjan. "Dan kun je gewoon actief blijven op het netwerk en lijkt alles te werken, maar jouw berichten worden dan niet voor anderen getoond in zoekresultaten."
Meer maatregelen
Daae vindt dat er meer gedaan moet worden om dit soort praktijken tegen te gaan. "Mensen voelen zich enorm genept. In het geval van Dotan zijn ze emotioneel betrokken bij verhalen van de zanger, maar ondertussen worden ze voor de gek gehouden. Je ziet ook wel dat bedrijven maatregelen treffen om nepaccounts aan te pakken."
Eens in de zoveel tijd houden de platforms opschoonrondes, zegt Minkjan. "Dan ben je al die neppe volgers weer kwijt." Daarnaast trappen merken er niet vaak meer in. "Betaalde samenwerkingen moeten als zodanig worden aangegeven en merken krijgen inzage in het bereik van het bericht. Het bedrijf ziet dan dat er nauwelijks mensen worden bereikt."
Artiesten doen er, net zoals influencers, uiteindelijk waarschijnlijk niet goed aan om nepaccounts in te zetten om te groeien. Het levert ze niets op. "Je hebt geen volgers nodig, maar fans", zegt Nancy Poleon. "Zij gaan naar je concert en kopen merchandise. Aan fans heb je echt wat, want als mensen je eenmaal tof vinden, blijven ze nieuwsgierig naar nieuw werk."
Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!