Dat maakte het Platform Bescherming Burgerrechten, die de coalitie van organisaties aanvoert, vrijdag bekend. De groep bestaat onder meer uit het Nederlands Juristencomité voor de Mensenrechten (NJCM), Stichting Privacy First en Stichting KDVP.

SyRI is het Systeem Risico Indicatie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In het systeem worden persoonsgegevens van gemeenten, het UWV, SVB, de Inspectie SZW en de Belastingdienst gekoppeld en geanalyseerd. Nederlandse burgers worden vervolgens door algoritmen onderworpen aan een risicoanalyse. Het systeem zou sinds de invoering in 2014 tienduizenden Nederlandse burgers geprofileerd hebben, aldus de coalitie.

Is er volgens SyRI sprake van een verhoogd risico op overtreding van een van de wetten in het systeem, bijvoorbeeld fraude, dan wordt de burger opgenomen in het Register Risicomeldingen. Dat register is voor vele overheidsinstanties toegankelijk.

Volgens de organisaties weet de burger niet welke gegevens er gebruikt zijn, welke analyses er toegepast zijn en wat diegene tot een risicogeval maakt.

Wordt een burger als risico bestempeld, dan kunnen er boetes opgelegd worden, uitkeringen ingetrokken worden of strafrechtelijke procedures gestart worden, aldus de groep. 

De organisaties stellen dat de toepassing van SyRI fundamentele rechten van de mens schendt, waaronder het recht op een eerlijk proces. "Gevoelige gegevens worden door de overheid gebruikt voor andere doeleinden dan waarvoor deze zijn verzameld, zonder enige vorm van onafhankelijk toezicht", aldus de organisaties. "Er zijn onvoldoende waarborgen om te voorkomen dat de risicoprofielen die SyRI over burgers maakt, worden ingezet in andere domeinen."

Ook zou het systeem in strijd zijn met het recht op privacy. "Het wordt niet ingezet als toets voor het handelen van de overheid, maar juist misbruikt om bevoegdheden op te rekken."

De coalitie van organisaties hoopt met de zaak "een halt toe te roepen aan dit soort praktijken".